Z wudaća: póndźela, 22 februara 2021

Ličbu zemrětych wudospołnili

Budyšin. Wčerawša incidenca w Budyskim wo­krjesu bě 88 a tuž tak wysoka kaž cyły minjeny tydźeń nic. Wot pjatka hač do njedźele informowaše krajnoradny zarjad wo 121 nowonatyknjenjach z koronawirusom a 44 smjertnych padach. 41 z nich njeje aktualneho, ale staršeho datuma. Wo­krjes Zhorjelc rozprawješe wčera wo dźewjeć nowych padach korony a wo incidency 63,71.

Wirtuelnje sej pohrajkali

Budyšin. Wirtuelnje wuhotowana hra „Tabu“ je předwčerawšim něhdźe 30 zajimcow na stronu schadźowanka.de wabiła. Za poskitk zamołwita Załožba za serbski lud kaž tež techniski nawoda Michał Cyž hódnoćitaj to jako wuspěch. Budźe-li wobdźělenje na přichodnych, na stronje wotměwacych so zarjadowanjach podobne, chcetej poskitk dale rozšěrić.

Přezmjezny „gšeft“ dale kćěje

Takle móže so tydźeń započeć. Nalětnje temperatury njekuzłaja jenož Rebecce May (na foće) posměwk mjezwoči. Tež poskitki hornjołužiskich kwětkarnjow dadźa nalětnim začućam hrać. Mnozy sej runja Rebecce praja: Skónčnje nalěćo! Předewšěm hdyž widźa krasu kropačkow (Primeln) mjez druhim w Gruschwitzec kwětkarni w Langburkersdorfje, hdźež maja wulki wuběr tež dalšich nalětnich rostlin. Wjedrarjo wěšća za přichodne dny dale rjane nalětnje wjedro. Foto: Steffen Unger

Z Mjezynarodnym dnjom maćeršćiny chce UNESCO kóždolětnje 21. februara „rěčnu a kulturnu wjelorakosć spě­chować“ a předewšěm „mjeńšinowym rěčam wjace kedźbnosće“ wěnować. „Rěč słuži wutworjenju identity, ­wjacerěčnosć je wuchadźišćo mjez­sobneho dorozumjenja a respekta“, w proklamaciji UNESCO k tomu rěka.

Drježdźany/Budyšin (SN/bn). Sakskej statnej ministerce za kulturu a turizm Barbarje Klepsch (CDU) bě dźeń maćeršćiny přiležnosć, wospjet „wosebity, lětstotki přesahowacy přinošk serbšćiny za kulturnu wjelorakosć we Łužicy“ wuzběhnyć. Zdobom wona podšmórny, zo je „dwurěčnosć we Łužicy cyle samozrozumliwa. Přiwšěm mamy so za to zasadźeć, zo tomu tak wostanje. Z imageowej kampanju ‚Sorbisch? Na klar.‘ sadźimy w tym zwisku jasne znamjo.“

Předsyda Domowiny Dawid Statnik pisa w oficialnym stejišću třěšneho zwjazka, zo „mamy sej na dnju maćeršćiny swoje bohatstwo wuwědomić. Rěč je začuće, je domizna a je naša identita – wšojedne hač sy Němc, Serb, Kurda abo Španičan. Jenož hdyž mamy česćownosć před rěču tamneho, změje wón česćownosć před našej rěču.“

W Budyskim w Zhorjelskim wokrjesu dotal jara mało schorjenjow

Budyšin/Zhorjelc (SN/bn/JaW). Koronawirus a jeho sćěhi su předewšěm w zymje prawidłownje grasěrowacu epidemiju do pozadka stajili. Po Roberta Kochowym instituće so lěto wob lěto přerěznje něhdźe 250 000 wobydlerjow Němskeje z jednym z něhdźe tysac gripu wuskutkowacymi wirami natykuje. Fachowcy pak z toho wuchadźeja, zo je njewotkryta cyfra wo wjele wjetša a trochuja, zo kóždu „sezonu“ něhdźe 25 000 ludźi influency dla zemrěje.

Wojerecy (KD/SN). Wot lěta 1921 maja we Wojerecach Lessingowy gymnazij, kotryž bě tehdy prěnja dale wjeduca šula w měsće. Wučbu serbšćiny pak podawaja tam hakle wot lěta 1992, jako bu kubłanišćo po swojim času jako rozšěrjena wyša šula znowa załožene, wě so tehdyši šulski rada wokrjesa Wojerecy Werner Böhme dopomnić. Tak započachu po nowym puću kročić, zo njetrjebaja wuknjacy 5. lětnika ze srjedźneje Łužicy hižo na Budyski Serbski gymnazij hić a tam w internaće bydlić, zo bychu serbšćinu wuknyli abo so w swojej maćeršćinje wukmanili.

Dźensa ma wučerka serbšćiny Lubina Kühnowa na Wojerowskim Lessingowym gymnaziju kóžde lěto šulerki a šulerjow w 5. a 6. lětniku, kotřiž chcedźa rěč wuknyć. Někotři su maćernorěčni, dalši maja znajomosće z wučby serbšćiny na zakładnej šuli „Handrij Zejler“ a dalši gymnaziasća so prosće za serbšćinu zajimuja, Lubina Kühnowa rozłožuje. Štóž chce so wot 7. do 12. lětnika dale na wučbje serbšćiny wobdźěleć, móže to na cyło­dnjowskim poskitku serbšćina, kotryž so samo dopołdnja wotměwa.

Budyšin (SN). Dobyćer minjeny pjatk skónčeneje 24hodźinskeje akcije transcri­bathon „Sakska at Work“ je student stawiznow Techniskeje uniwersity Darmstadt Benjamin Spendrin. Wony student je dohromady 37 dokumentow z łužiskich archiwow transkribował a podaća wo městnje a wosobach dodał. Cyłkownje bu we wubědźowanju 140 dokumentow wobdźěłanych, na přikład listy, łopjena z aktow a strony z hospodarskich knihow. To wotpowěduje dokładnje 116 796 transkribowanym znamješkam. Štyri łužiske žórła, kotrež běštej Budyski statny filialny archiw a Kamjenski měšćanski archiw přewostajiłoj, su nimale dotranskribowane.

Berlin (dpa/SN). Zwjazk pućowanskich běrowow a zarjadowarjow (DRV) je plan za nowostart po koronapandemiji předpołožił. DRV z toho wuchadźa, zo dyrbja ludźo najebać šćěpiwo hišće wjele lět z koronawirusom žiwi być. „W srjedźišću politiskich rozmyslowanjow dyrbjeli tuž strategije stać, z kotrymiž hodźeli so wobmjezowanja swobody zamołwiće zběhnyć a mjezynarodna mobilita poněčim zaso zmóžnić“, rjekny prezident DRV Norbert Fiebig. Najwažniše su po jeho słowach šćěpjenja a testy pućowacych.

Korona pohonja digitalizaciju

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je sej wěsta, zo koronakriza digitalizaciju Němskeje dale pohonja. W internetnym poselstwje skedźbni wona na digitalnu wučbu dźěći a młodostnych, na onlinowy studij a widejowe konferency w powołanskim žiwjenju. „To wšo bu w krizy zrodźene a dawa nam sylny impuls.“ Angela Merkel chcyše dźensa w internetnej diskusiji z fachowcami wo digitalizaciji rěčeć.

Woelki zmylki přiznał

Cyły dom přesadźili su wčera w San Franciscu. Viktorianski twar z lěta 1882 steji nětko šěsć blokow dale. Na městnje, hdźež stara wila dotal steješe, chcedźa wjaceswójbne domy natwarić. Po informacijach nawody spektakularneho projekta płaćeše přećah 400 000 dolarow, dokelž dyrbjachu latarnje, parkowanske awtomaty a zastaranske syće přepołožić. Foto: dpa/Noah Berger

Prěni termin włosytřihanja po lock­downje je frizer w bayerskim Bareuthu za 422 eurow přesadźował. 43lětny rjemjeslnik a čłon pomocneje organizacije, kotraž ma pjenjezy dóstać, bě termin 1. měrca na internetnej platformje eBay kupił, kaž frizer Andreas Nuissl zdźěli. Přidatnje k pjenjezam přewostajichu přećeljo frizera 1 310 eurow. Wón so nadźija, zo po wotewrjenju salona hišće dalše ­pjenježne dary dóńdu. Zběrku chce 15. měrca dźěćacemu projektej Round Table přepodać.

Pruhow słónca dla je lupa w bydlenju w Neussu papjeru zapaliła. Lupa steješe mjez pisakami w nopašku na pisanskim blidźe w prawym kuće za hłuboko stejace słónco. A tak so stapl papjery zapali. Awtomatiski sensor wobydlerku na zbožo warnowaše. Wobornicy su płomjenja zhašeli a zakurjene bydlenje přewětrili.

Opole (SN). Młodźinski zwjazk Němskeje mjeńšiny w Pólskej (BJDM) je akciju „W Pólskej doma“ zahajił, z kotrejž chcedźa so skutkownje za zachowanje dwurěčnych wjesnych taflow w mjeńšinowej kónčinje zasadźeć. We wobłuku iniciatiwy zwjazk BJDM mjeńšinowe organizacije druhich krajow Europy namołwja, fota dwurěčnych wjesnych taflow do interneta stajić a po tym puću němskej mjeńšinje pomhać. Federalistiska unija europskich narodnych mjeńšin projekt podpěruje a mjeńšinowe organizacije k sobudźěłu pohonja.

Akcija němskeje mjeńšiny je wotmołwa na pólskeho zapósłanca Janusza ­Kowalskeho, kiž bě dwurěčne tafle na dwórnišćach w Opolu do prašenja stajał. Zapósłanc knježaceje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć bě naprašowanje na ministerstwo za infrastrukturu wozjewił. W njej na to skedźbnja, zo připrawjenje tajkich taflow zakonje rani a zo dyrbjeli dwurěčne tafle tuž zaso wotstronić, dokelž Pólsku po jeho měnjenju wohrožeja. Kowalski twjerdźi, zo su tafle ilegalnje připrawjene.