Z wudaća: srjeda, 12 januara 2022

16 zemrětych na dźeń

Budyšin. Wo 16 w zwisku z koronu zemrětych pacientach a 148 natyknjenjach z tymle wirusom je Budyski wo­krjes wčera rozprawjał. Tak je tu incidenca po Roberta Kochowym instituće dźensa na hódnotu 198,7 woteběrała. We wokrjesu Zhorjelc wučinja wona po RKI 185,2. Tam informowachu wčera wo 140 infekcijach a šěsć smjertnych padach z časa wokoło Noweho lěta.

Wanderwitz za zakaz AfD

Berlin/Zwönitz. Sakski zapósłanc zwjazkoweho sejma CDU a bywši społnomócnjeny zwjazkoweho knježerstwa za wuchod Marko Wanderwitz je sej zakaz strony AfD žadał. Wosebje w Sakskej je wona mjeztym tak radikalizowana, zo demokratiju a swobodnodemokratiski zakładny porjad chutnje wohrožuje, rjekny wón powěsćerni dpa. Wanderwitz ma AfD za „prawicarskoekstremisku na hłowje a stawach“.

„Dom młodźinskeho prawa“

Na powołanskej akademiji w Budyšinje dźěłaja wot minjeneho lěta z dwěmaj roboteromaj Drježdźanskeje startup-firmy ­Wandelbots. Jimaj móžeš nadawki nawučić kaž čłowjekej, zo byštej dźěło w praksy wolóžiłoj. Profesor na Budyskej akademiji Hendrik Globig (nalěwo) rozkładuje studentce Marleen Rafelt wužiwanje tajkeho robotera. Na informaciskim dnju sakskich ­wysokich šulow informuja uniwersity a wysoke šule jutře online wo móžnosćach studija. Foto: Božena Šimanec

Serbska rěč ma so w Delnim Wujězdźe zaso ze wšědnej rěču stać. To přeje sej předsyda Frank Knobloch loni załoženeho towarstwa Zahrodka 1921. Andreas Kirschke je so z nim rozmołwjał.

Loni 12. nowembra sće stajnu wustajeńcu „Serbske žiwjenje w Delnim Wujězdźe a wokolinje“ wotewrěli. Kajki bě wothłós?

F. Knobloch: Wotewrjenje w Delnjowujězdźanskej radnicy wotmě so z wulkej rezonancu wobydlerjow, zajimcow a zastupjerjow Domowiny, Serbskeho instituta kaž tež Załožby za serbski lud. Mjeztym bě koronapandemije dla měrnišo. Tuchwilu je wustajeńca jenož po dorěčenju přistupna.

Wot spočatka 2021 podawa Marek Krawc kurs serbšćiny. Kak tam doprědka dźe?

F. Knobloch: Rěč wuknyć je naša hłowna naležnosć. Kurs je so ryzy digitalnje započał. Spočatnje bě nas dwanaće wobdźělnikow. Wot septembra zetkawachmy so na městnje w Delnim Wujězdźe. Přerěznje je nas nětko sydom kursantow z najrozdźělnišim stawom wědy a najwšelakorišimi wuměnjenjemi.

Kotre wobsahi wobjednawaće?

Župa „Jakub Lorenc-Zalěski“ prěnje lěto po nowych ćežišćach dźěłała

Slepo (SN/at). Domowinska župa „Jakub Lorenc-Zalěski“ je nimo župy Delnja Łužica aktualnje wot wudobywanja brunicy a wot předstejaceje strukturneje změny najbóle potrjechena. Pod tymle aspektom su loni, hdyž je Diana Maticowa župana Manfreda Hermaša w zastojnstwje naslědowała, runočasnje nowe ćežišća župneho skutkowanja za přichodne lěta schwalili. K tomu słuša, serbske zarjadowanišća za župne skutkowanje w zwisku ze strukturnej změnu dołhodobnje zawěsćić. „Župa podpěruje wuwiće přede­wzaća ,Łužiske naslědne krajiny jako swětowe namrěwstwo UNESCO‘ w zhromadnym dźěle ze Serbskim institutom“, mjenuje županka dalše ćežišćo. Wužadanje Domowinjanam holanskeje župy budźe wutworić nowe rěčne rumy. Hromadźe z Rěčnym centrumom WITAJ chcedźa poskitki k nawuknjenju serbšćiny tworić, wusměrjejo so mjez druhim na konkretne cilowe skupiny.

Budyšin/Kamjenc/Wojerecy (SN/JaW). 2 656 dźěći je so loni w hornjołužiskich chorownjach narodźiło, 136 wjac hač lěta 2020. To wunjese naprašowanje SN.

Za Wojerecy mjenuje nowinski rěčnik jězorinoweho­ klinikuma Gernot Schweitzer ličbu 644 nowonarodźenych. To je 40 wjac hač lěto do toho. „302 holčkomaj a 342 hólčkam smy na swět pomhali. Dwanaće razow mějachmy porod dwójnikow.“ Při małym postupje wo „babyjowym boomje“ koronakrizy dla rěčeć nima Schweitzer za woprawnjene. Najwjac dźěći – 68 – je minjene lěto we Wojerecach w juliju na swět přišło, w septembrje bě jich 65 a w awgusće 64.

„Na serbskosći je so mi přeco hižo zhromadnosć lubiła. Wobdźiwuju žiwu kulturu, předewšěm zhromadne spěwanje a hudźenje“, zwuraznja Felicia Touvenotec.

Narodźiła so a wotrostła je mjeztym 22lětna w francoskim měsće Nancy, na sewjerowuchodźe kraja, njedaloko němskeje hranicy. „Moja mać jako rodźena Konječanka ze mnu serbsce rěči, tuž mi rěč cuza njeje. Něhdźe jónu wob lěto běch jako dźěćo we Łužicy a sym swójbnych wopytała. Jónu bě mje kmótra na nabožny tydźeń w Chrósćicach přizjewiła. Na njón so derje dopominam, dokelž móžach tam z dźěćimi cyły čas serbować. Dožiwich pak tež jutry a dalše nałožki we Łužicy. Tehdy kaž dźensa so wjeselu serbsku rěč słyšeć a rěčeć. To je něšto cyle wosebite za mnje, wšako je wona zdobom wažny dźěl mojeje identity.“

Drježdźany (SN/at). Gmejny Njebjelčicy, Bukecy, Radwor, Wulka Dubrawa a Ma­lešecy w Budyskim wokrjesu a Wysoka Dubrawa (Hohendubrau) w Zhorjelskim słušeja k 39 komunam Sakskeje, kotrež su w projekće tudyšeje energijoweje agentury SANEA přetrjebu a kóšty swójskich twarjenjow přepytowali. Kaž energijowa agentura zdźěli, móžachu mnohe zalutowanske potenciale wotkryć. Stu­pace energijowe płaćizny tworja pozadk, zo bychu so města a gmejny dokładnišo z energijowej eficiencu komunalnych twarjenjow zaběrali. SANEA planuje naslědne projekty za přichodne lěta.

Projekt „zwěsćenje energijowych datow a zastupne poradźowanje do komunalneho energijoweho managementa“ bu loni w decembrje wotzamknjeny. Wobdźělene komuny dóstachu přehlad wo aktualnej energetiskej situaciji swojich komunalnych twarjenjow, ležownosćow a nadróžneho wobswětlenja. Zwěsćene woprawdźite daty přetrjeby a twarjenjow běchu zakład, analyzować wobstejace twarjenja na zalutowanske po­tenciale z pomocu energijoweho managementa.

Berlin (dpa/SN). Krótko do wažneho wustupa zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) w zwjazkowym sejmje je jeho strona prěni króć časowy plan za rozsud wo powšitkownej šćěpjenskej winowatosći pře koronawirus předstajiła. Kónc januara maja zapósłancy SPD konkretne namjety předpołožić. To je frakciski předsyda Rolf Mützenich připowědźił. Scholz chcyše popołdnju w sejmje zapósłancam na prašenja wotmołwjeć.

Namołwja Scholza so zawróćić

Berlin (dpa/SN). Škitar pacientow Eugen Brysch zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) namołwja, předewzaće powšitkowneje šćěpjenskeje winowatosće přećiwo koronje zaćisnyć. „Diskusija wo tym wšitko přesahuje. Hač pak k winowatosći woprawdźe dóńdźe, je dźeń a njewěsćiše“, měni předsyda Němskeje załožby za škit pacientow. „Hdyž je Scholz swój čas šćěpjensku winowatosć k šefowej naležnosći sčinił, dyrbjał wón nětko zmužitosć měć so zawróćić.“

Habeck pojědźe do Bayerskeje

Čłonojo chóra zetkawanskeho centruma „Ćicha dróha“ w Berlinje-Pankowje zwučuja rozdźělneho šćěpjenskeho statusa ­spěwarjow dla runočasnje nutřka a wonka. Wonka płaći prawidło 3G (šćěpjeny, wotchorjeny abo testowany), tak zo móža so tež nješćěpjeni čłonojo cyłka wobdźělić. Nutřka płaći 2G (šćěpjeni a wustrowjeni). Foto: dpa/Christoph Söder

Radšo sej z mobilnym telefonom hrajkałoj hač za złóstnikami honiłoj staj policistaj w Kaliforniskej – a staj nětko pušćenaj. Sudnistwo je jeju skóržbu přećiwo tomu zaćisnyło. Wobrazy awtomatiskeje kamery policajskeho awta dopokazuja, zo staj w lěće 2017 hru „Pokemon Go“ dale hrałoj, byrnjež jeju zasadźenska centrala rubježnistwa dla do kupnicy pósłała.

Wjace hač 300 měchow z kradnjenej drastu a hrajkami je policija w delnjobayerskim Vilsbiburgu w bydlenju žony namakała. Wěcy běchu po bydlenju, w pincy a na balkonje rozdźělene. Swědcy běchu 36lětnu we wobchodźe při kradnjenju wobkedźbowali a policiju informowali. Policisća su na to bydlenje jako padušnica znateje žony přepytali a rubiznu namakali. Čehodla žona wěcy kradnješe, ale njewužiwaše, nichtó njewě.