Z wudaća: štwórtk, 04 awgusta 2022

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo je „hłuboko poražene“ na sebjemordarstwo wot přećiwnikow koronowych naprawow nadběhowaneje awstriskeje lěkarki Lisy-Maria Kellermayr reagowało. Rěčnik knježerstwa rjekny, zo je kanclerej Olafej Scholzej (SPD) a zwjazkowemu knježerstwu wosebita naležnosć, so zhromadnje z awstriskimi přećelemi přećiwo hidźe stajić. Hroženja, namóc a šćuwańcy měli najraznišo zasudźić, runje tež, hdyž měrja so přećiwo medicinskemu personalej a lěkarjam.

Němske wěstotne zarjady z awstriskimi zarjadami při přepytowanjach kooperuja. „Digitalna hida“ w interneće wostanje přehusto njechłostana, tak rěčnik.

Awstriska medicinarka bě so za šćěpjenje přećiwo koronje angažowała a bu měsacy dołho masiwnje wot přećiwnikow šćěpjenja pod ćišć stajana. Pjatk bu znate, zo bu mortwa w swojej praksy w Hornjej Awstriskej namakana. Muž z Hornjeje Bayerskeje je podhladny, zo je 36lětnej medicinarce w mejlkach z čwělowanjom a mordarstwom hrozył.

Sakski wobswětowy minister chcył škit před wulkej wodu a suchotu

Drježdźany (dpa/SN). Sakska nochce so nastupajo škit před wulkej wodu jenož na haćenja a nasypy spušćeć. „Trjebamy trojozynk z techniskeho škita před wulkej wodu, ekologiskeho škita a indi­widualnych naprawow přećiwo wulkej ­wodźe“, rjekny wobswětowy minister Wolfram Günther (Zeleni) powěsćerni dpa. Prawdźepodobnosć za lokalnje ekstremne wjedro je přez klimowu krizu přiběrała. „Ćopły powětr, kiž móže wjele wody přiwzać, a wosłabnjeny jetstream, kotryž zawinuje, zo nižiny dlěje na jednym městnje wostanu: To je strašny miks. Ekstremne wjedrowe podawki dožiwjamy drje stajnje zaso a časćišo.“

Po Güntheru słušeja k tutym wjedrowym ekstremam tež suchoty ze zrudnymi rekordami pobrachowacych spadkow, kajkež tuchwilu dožiwjamy. „Suchota zwyši prawdźepodobnosć za tak zahubne lěsne wohenje kaž aktualnje w Sakskej Šwicy. Wona škodźi ratarstwu, wona staja wěstotu našeho zastaranja z wodu do prašenja. Tohodla jednamy.“

Wjacore lěta so tež hornjołužiscy ratarjo ze změnu klimy we Łužicy rozestajeja a dyrbja so na nowe wuměnjenja nastajić. Přiběraca suchota a stupace temperatury stej jenož dwaj faktoraj w naležnosći. Hladajo na lětuše žně pak naši burja a ratarjo wonu změnu po wšěm zdaću derje zmištruja. Byrnjež bilanca předewšěm hladajo na pódy, na kotrychž su zorno a dalše rostliny zrawili, chětro rozdźělna była, su z wunoškami tola relatiwnje spokojom. To pokazuje, zo su derje rozsudźeli a jednali. Z tym zaručeja woni tež zastaranje ludnosće, kotrež je mjeztym čim wažniše. Tuž wuprajam na tymle městnje našim ratarjam a buram chwalbu a připóznaće. Hižo za čas wobmjezowanjow korony dla su woni dodawanski rjećaz zežiwidłow stabilizowali a pjatk a swjatk za to dźěłali, zo mamy dosć k jědźi. A runje tak činja to nětko za čas žnjow, byrnjež so z wulkej horcotu, suchotu a zdźěla tež z wohenjemi bědźić měli. A to bjez mórkotanja. Wutrobny dźak! Janek Wowčer

Hřensko (dpa/SN). Wojowanja přećiwo lěsnemu wohenjej w čěskim narodnym parku Čěska Šwica płaća wjacore milionow eurow. Wón liči z wudawkami jeničce za zasadźenske mocy wšědnje něhdźe 15 do 20 milionow krónow, rjekny generalny direktor čěskeje wohnjoweje wobory, Vladimír Vlcek, wčera w Praze. Přeličene je to 600 000 do 800 000 eurow. Při tym njejsu kóšty za logistiku ani hišće wobkedźbowane.

Dale je w kónčinach lěsneho wohenja wjace hač tysac wohnjowych wobornikow zasadźenych, zo bychu žehlace so hnězda wuslědźili a hašeli. Nimo toho su pjeć helikopterow a wjacore hašenske lětadła na městnje. Přestrjeń wohnišća móžachu mjeztym wot 1060 na 498 hektarow pomjeńšić.

Wot póndźele wječora je woheń oficialnje pod kontrolu. Tón bě před połdra tydźenjom wudyrił a so spěšnje na susodny němski narodny park Sakska Šwica rozpřestrěł. Lěsny woheń zastopnjuja mjeztym jako najwjetši w stawiznach Čěskeje. Tež na němskim boku dale přećiwo wohenjam wojuja, kotrež na wjacorych městnach stajnje zaso nastawaja.

Swoje wosomdźesaćiny swjeći dźensa we Wassenburgu pola Noweje Łuki njedaloko Wojerec wučerka na wuměnku Brigita Räßlerowa. Swoje powołanje jako wučerka njeje dźensniša jubilarka ženje prawje wotpołožiła, tež jako wuměnkarka je dale wučeriła a dźensa hišće mnohim dorosćenym šulerjam a šulerkam na šarmantne wašnje serbšćinu sposrědkuje.

4. awgusta 1942 narodźi so Brigita do Kulkec swójby. Po wopyće wjesneje šule poda so wona na wukubłanje na Serbski wučerski wustaw do Budyšina, hdźež nasrěba so serbskeho ducha a sta so z wučerku serbšćiny. Wot lěta 1963 wona předmjet podawaše. Mnohe lěta skutkowaše na šuli w Lubušu. Angažowała je so přeco hišće agilna wuměnkarka tež na serbskim čestnohamtskim polu, mjez druhim bě čłonka Zwjazkoweho předsydstwa Domowiny. Po wotchadźe ze šulskeje słužby pak njezłoži swojej ruce do klina, ale wupomha mjez druhim jako wučerka serbšćiny na Wojerowskim Lessingowym gymnaziju.

We wobłuku Budyskeho pišćeloweho lěća je Berlinski organist Tomaš Žur (nalěwo) wčera w Budyskej cyrkwi swj. Pěrta koncertował. Mjez druhim zanjese z Baćonja pochadźacy wuměłc Jana Cyžowu (naprawo) twórbu „...er Sa(h) tie(f)...“, kotruž bě cyrkwinskohudźbny direktor na wuměnku Friedemann Böhme za „kralownu instrumentow“ wobdźěłał. Foto: SN/Božena Šimanec

Nimo dalšich insektow su předewšěm tež pčołki za přirodu nimoměry wažne. Často sej małe stworjenčka prawje wažić njewěmy. Tohodla so w lětnjej seriji na lokalnej stronje lětsa pilnym ­pčołkam a pčołarjam wěnujemy. (10)

Hižo w lěće 1837 bu we Weimarje prěnje pčołarske towarstwo Němskeje załožene. Nimale 70 lět pozdźišo załožichu w Chrósćicach Serbsku pčólnicu a 1910 zjednoćichu so pčołarjo wokoło Klukša a załožichu swoje towarstwo Wjesna zhromadnosć za plahowanje pčołkow.

Dalše zarjadowanje wo wuwićowym koncepće planowane

Hórki (JK/SN). Wulki zajim a spokojnych zamołwitych je zawostajiło prěnje centralne zarjadowanje wo gmejnskim wuwićowym koncepće Chróšćanskeje gmejny. Wobdźělnicy běchu wužili składnosć, so mjez sobu zeznać a sej scyła zaměr a wobsah koncepta spřistupnić. Z wothłosom bě tež wjesnjanosta Marko Kliman (CDU) jara spokojom. Mnozy wobdźělnicy wobkrućichu jemu a dalšim organizatoram swoju zwólniwosć k sobudźěłu. Wulce spokojeny ze sobudźěłom je tež nawjedowacy inženjer Jörg Panse, kotryž je z prěnjeho zetkanja pozitiwnje překwapjeny a tuž dobreje nadźije, zo so koncept poradźi. Tomu přihłosowachu dalši wobdźělnicy, zo je zarjadowanje mnohe nowe ideje zrodźiło a zhromadne postupowanje skrućiło. Bohužel mjez wobdźělnikami wšitke wsy gmejny zastupjene njeběchu. Zamołwići bychu sej přeli, zo bychu so ze wšitkich wsow ideje ludźi zapřijeli.

Kulow (SiR/SN). Z party w lěsnej kupjeli su před lětami zakładny kamjeń za festiwal při Kulowskim měšćanskim haće połožili. Tón přewjedu lětsa mjeztym wosmy raz. Wot jutřišeho hač do njedźele wočakuja tam sta lubowarjow hudźby a přećelow festiwala. Zarjadowanje organizuje towarstwo United Clubs for Kulow, třěšny zwjazk Kulowskich mło­dźinskich klubow. „Jónkrótnosć našeho zarjadowanja wučinjeja předewšěm swójbny charakter, naša samowuhotowana dekoracija a móžnosć regionalnym hudźbnikam składnosć zjawneho wu­stupa dać“, roz­łoži sobuorganizator Franz Wiedemann event, kotryž do­społnje čestnohamtsce přihotuja.

Wosebje wjesela so organizatorojo na prěni dźěćacy festiwal, kiž sobotu popołdnju z minidiskoteku, poskitkami paslenja a dalšimi atrakcijemi wot 14 do 18 hodź. wotměja. Areal wokoło měšćanskeho hata je mjeztym natwarjeny, poslednje přihoty nětko zmištruja.

Znateju paduchow znowa lepili

Budyšin. W kupnicy w Budyskej Strowotnej studni chcyše předwčerawšim padušny porik palenc kradnyć. Muž a žona bě­štaj sej wjacore bleše do toboły połožiłoj a chcyštaj kupnicu bjez zapłaćenja wopušćić. 47lětnu žonu sobudźěłaćerjo zadźeržachu, 31lětny muž ćekny. Wobaj staj policiji hižo z druhich padustwow znataj. Tak móžachu tež identitu muža spěšnje zwěsćić, tak zo jemu ćeknjenje ničo pomhało njeje. Čěskaj wobydlerjej změjetaj so nětko wospjetneho padustwa dla zamołwić.