Z wudaća: pjatk, 24 nowembera 2023

Łužiski festiwal ma „mjezynarodnu wuprudźensku móc generěrować“

Zhorjelc (BMJ/SN/bn). Pod hesłom „Předstajenje wodźacych myslow Łužiskeho festiwala 2024“ su wčera organizatorojo mjenowaneho zarjadowanja medijam wusměrjenje a staw planowanja rozłožili. Ćežišćo klětušeho festiwala je po słowach intendanta prof. Daniela Kühnela „přewšo aktualne a ma so jako poskitk za zhromadne wuwiwanje programow na najwyšim niwowje rozumić.“ Festiwal ma „wotbłyšćować, kak so Łužica změni a tematizuje při tym wuměłsce čłowječe nazhonjenja w tejle změnje“.

Maximilian Gruber

Mjeztym 149. raz schadźuje so jutře, sobotu, znowa serbska hautevolee w Budyskej „Krónje“. Wšo je derje přihotowane, wšitko je kaž přeco – wěčna normalita sebjechwalby. Tole zda so w Serbach tak a tak recept za wšo być. Wšojedne hač nětk program schadźowanki abo Serbski sejm: Pola nas je a wostanje wšo, kaž přeco hižo bě. Inowacija, takrjec diktat noweho swěta, je njepřećel prěnjeje klasy. Ideje? Haj prošu! Njech pak su swěrne kredu: „Bohu k česći, Serbam k wužitku.“ Argumenty za móžne nowe struktury su jenož potom witane, hodźa-li so tež do masterplana běrowow na Póstowym naměsće 2 w Budyšinje. Ale to wšak nětko najprjedy raz wažne njeje. Chcemy tola swjećić! Našich serbskich akademikarjow, kotřiž budu jónu přichod našeho naroda. Zajimawe drje budźe, koho abo što změja woni lětsa zaso w swojich kabaretach kritizować. Wšako su wone někak posledni wentil, kotryž je za raznu kritiku zwostał. Na haj a ŠERŠEŃ. Hewak je so zjawna kritika, bohužel, w dalokej měrje z diskursa zhubiła, wšojedne hač w Serbach abo druhdźe.

Łužiski kruh wuradźował

Grodk. Pod hesłom „zwjazkowa poli­tika a wědomosć“ je so zwjazkarstwo Łužiski­ kruh dźensa w Grodku na poslednje lětuše zjawne zetkanje zešło. Hódnoćili su mjez druhim dotalne postupowanje nastupajo změnu strukturow po kóncu zmilinjenja brunicy. K tomu witachu tež statneho ministra a społnomócnjeneho zwjazkoweho knježerstwa za wuchodnu Němsku, Carstena Schneidera (SPD).

Fred Kaiser 2. naměstnik

Baršć. Wokrjesny sejmik Sprjewja-Nysa je wokrjesneho radźićela a wjesnjanostu gmejny Dešno-Strjažow, Freda Kaisera, na swojim posedźenju předwčerawšim w Baršću za 2. naměstnika předsydy sejmika wuzwoliła. Prěnje prawo namjetowanja měješe frakcija CDU, kotrejž Kaiser jako njestronjan přisłuša. W tajnych wólbach hłosowaše 34 z 38 radźićelow za kandidata CDU.

Bayern Paris porazył

Wokrjesna hudźbna šula w Budyšinje ma hač do septembra 2026 do noweho twara na Tzschirnerowej přećahnyć. Twarske dźěła za to zahajichu so spočatk nowembra.

Budyšin (SN/AN). Krok po kroku budu twarscy fachowcy wottorhanske dźěła, hruby twar, wutwar a wonkowne připrawy zrealizować. Po tuchwilnej kalkulaciji je suma cyłkownych kóštow 14,6 milionow eurow. Wot tutych ma so 95 procentow spěchować.

„Nětčiše rumnosće su z wulkeho dźěla za našu potrjebu přewuske, runje hladajo na hubjenu akustiku abo na njedosahacu akustisku izolaciju porno susodnemu powołanskemu šulskemu centrej“, zdźěli našemu wječornikej nowinarski zarjad krajnoradneho zarjadnistwa na naprašowanje. Tak dyrbja wučerjo tuchwilu ze šulerjemi hustodosć samo w pinčnych rumnosćach zwučować. Klimatiske wobstejnosće ani stawej instrumentow, ani strowoće přistajenych a wuknjacych njetyja. Planowane twarske dźěła wobjimaja tři wobłuki: nowotwar, přetwar wobstejaceho twarjenja kaž tež přetwar wonkowneho areala.

Budyšin (SN/BŠe). W zwisku z nowym mostom nad Sprjewju w Budyšinje je dale wjele diskusijow. Tak so frakcija AfD měšćanskeje rady za to zasadźa, wobydlerske naprašowanje akceptować. Po tym je najwjac Budyšanow přećiwo mostej hłosowało. Wčera je Budyski wyši měšćanosta Karsten Vogt (CDU) wozjewił, z kotrychž přičin njemóže so naprašowanje wobydlerjow wobkedźbować. Cyłkowny projekt ma wjacore elementy. Jedyn z nich, je tak mjenowany „Langhaus“, kotryž sprjewine město njewobsedźi. Runje to pak je za „prawnisce čiste“ naprašowanje rozsudne. „Wobydlerske naprašowanje hodźi so jenož přewjesć, za kotrež je měšćanska rada přisłušna“, Vogt zdźěli. A tuž njehodźi so naprašowanje prawnisce wobkedźbować. „Tohorunja njeje hišće financowanje projekta jasne, dokelž nimamy hišće spěchowanskeje zdźělenki“, wyši měšćanosta rozkładźe.

Wobydlerske naprašowanje drje dyrbi so po postajenjach gmejnskeho porjada zwoprawdźić, ale doniž pak njeje wobsydstwo a financowanje zrjadowane, njeje to hladajo na měšćanski etat prawnisce čiste.

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy financny minister Christian Lindner připowědźa amplowej koaliciji hladajo na krizu etata razny kurs lutowanja. „Rěčimy wo hoberskej přidatnej potrjebje konsolidowanja“, rjekny předsyda FDP nowinarjam. Radźomne po jeho měnjenju je, etat za 2024 a 2025 zhromadnje wobhladować. „Strukturne změny su njewobeńdźomne.“ Lindner chce přichodny tydźeń předźěłany naćisk etata předpołožić.

Dalše wopory w Ukrainje

Cherson (dpa/SN). Na juhu a wuchodźe Ukrainy su přez ruske nadpady znowa wjacori ludźo žiwjenje přisadźili. Jeničce we wsy Čornobajiwka w Chersonskej kónčinje rěči regionalne wojerske zarjadnistwo wo třoch mortwych a pjeć zranjenych. Na fronće koncentruja so wojowanja dale na město Awdijiwka. Ruske jednotki tam spochi spytaja, ukrainskich zakitowarjow wobkružić, zdźěla ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj.

Nowy prezident najmłódši

Dźěłaćerjo su dźensa w irskej stolicy Dublinje powostanki namócnosćow zrumowali, kotrež běchu tam minjenu nóc wudyrili. Po nožowym nadpadźe muža na dźěći a žonu bě namócna cwólba w měsće cychnowała. Cyłkownje 13 wobchodow su wobškodźili a wurubili. Jědnaće policajskich awtow, wjacore busy a nadróžnu při tym zapalichu. Foto: pa/AP/Brian Lawless

Škrěčenje a harowanje wokoło kompjuteroweje hry je njedaloko Lübecka zasadźenje policije zawinowało. Susodka bě pohladnych zwukow dla zastojnikow informowała. Do toho bě wona podarmo wo durje a wokna susoda kłapała. 21lětny syn słuchatkow dla ničo njesłyšeše. Tež zastojnicy njemějachu z kłapanjom a swěcu kapsnych lampow žadyn wuspěch. Bjezmała bychu wohnjowi wobornicy durje namócnje wotewrěli. W poslednim wokomiku přińdźe nan z klučom.

Mario Balotelli, bywši italski narodny kopar, je awtowe njezbožo njezranjeny přetrał. 33lětny, kiž hraje aktualnje w Turkowskej, je ze swojim awtom w sewjero­italskim Brescia do sćěny prasnył. Po tym je pječa test alkohola wotpokazał. W Němskej maja Balotellija w špatnym pomjatku: Wón bě 2012 němske mustwo při EM z dwojimi wrotami z turněra třělił.

Amsterdam (dpa/SN). Po wulkim wólbnym dobyću prawicarskeho populista Geerta Wildersa w Nižozemskej su sta ludźi we wjacorych městach kraja přećiwo diskriminowanju, rasizmej a hidźe na islam demonstrowali. Za dźensa su towaršnostne skupiny ludźi namołwjeli, so na wulkozarjadowanju w Amsterdamje wobdźělić. Tam běchu so wčera sta ludźi na centralnym naměsće města zešli. Woni warnowachu před hidu na islam a wukrajnikow. W Utrechće zhromadźichu so ludźo před radnicu města. Woni na to skedźbnichu, zo płaća zakładne prawa za wšitkich ludźi. Přičina protestow bě wólbne dobyće islam wotpokazowaceje strony Geerta Wldersa. Strona PVV bě sej 37 z cyłkownje 150 mandatow sejma zdobyła a chce knježerstwo wutworić.

Karlsruhe (dpa/SN). Zeleni steja po boku Israela w boju přećiwo islamistiskej Hamas a potwjerdźa prawo israelskeho stata na wobaranje. Ludźo w Israelu njebudu nihdy w měrje žiwi być móc, „hdyž tutón teror dale traje“, rjekny wonkowna ministerka Annalena Baerbock. Naćisk zwjazkoweho předsydstwa pod hesłom „Solidarita z Israelom: Za měr, přećiwo hidźe a terorej“, je zjězd strony minjenu nóc jednohłósnje wobzamknył. W dokumenće mjez druhim na to pokazuja, zo tež palestinski lud wójny dla ćerpi a zo ciwilisća, žony a dźěći, zemrěja. Po skónčenju wójny měła so politika dospołneho zawrjenja Gazaskeho pasma skónčić a z pomocu UNO měrowy plan zdźěłać.