Beno Njekela

póndźela, 13. februara 2023 spisane wot:
11. małeho róžka před 25 lětami zemrě komponist a rozhłosownik Beno Njekela. Wón narodźi so 5. winowca 1934 w Kulowje jako syn woblubowaneho ludoweho herca. Njekela wopyta gymnazij w čěskich Warnoćicach. Po maturiće studowaše na Hudźbnej wysokej šuli w Lipsku. 18 lět wěnowaše so w Serbskim rozhłosu w Choćebuzu jako hudźbny redaktor, žurnalist a producent wuwiću serbskeje hudźby a natwari tež rozhłosowy archiw. 5 000 titlow ludoweje, zabawneje, koncertneje a klasiskeje serbskeje hudźby na zynkopaskach a CDjach je archiwował a tak drohotne kubło našeho ludu zachował. Zamołwiće organizowaše wulkotne Rozhłosowe koncerty serbskeje hudźby z tajkimi sławnymi ćělesami kaž Wulkim rozhłosowym sinfoniskim orchestrom Lipsk a Poznańskimi sołobikami. Skomponował je Njekela na 80 kompozicijow koncertneje, komorneje, orchestroweje hudźby, melodije na zabawne spěwy a šlagry. Jeho najznaćiši ­šlager je „Pod Kulowom we holi“. Dale wobdźěłaše wón tójšto twórbow.

Wo knihach a kniharni (10.02.23)

pjatk, 10. februara 2023 spisane wot:

Zymske prózdniny so bliža. Tón abo tamny dojědźe sej do zymskeho dowola a wjeseli so na tójšto sněha k sněhakowanju abo sankowanju. Runje tak čitanje a wuchodźowanje wočerstwjenju słužitej. Tuž móžu tu abo tamnu knihu doporučić.

Zawěsće sej někotryžkuli na městnje dowola tež tamnišu cyrkej a kěrchow wobhlada. Awtorojo Kai Wenzel, Heinz Henke a Christoph Kretsch­mer z Budyšina su napisali knihu „500 ­Jahre Taucherfriedhof Bautzen“. Kniha je jako pjaty zwjazk w rjedźe „Spisy Archiwoweho zwjazka Budyšin“ w nakładnistwje Mitteldeutscher Verlag Halle wušła. Na zakładźe tutoho wjednika hodźa so stawizny kěrchowa derje sćěhować. Njefaluja tež wopisanja rownišćow znatych serbskich a němskich wosobinow města Budyšina.

Fararka na wuměnku Sabine Bauer-Helpert, narodźena w Šěrachowje, je wotrostła a dźěłała w zapadnym dźělu Němskeje. 2016 poda so na wuměnk a přesydli so do Zhorjelca. „Görlitzer Spaziergänge. Eine Neubürgerin entdeckt ihre Stadt“ mjenuje wona swój pućnik po měsće.

150 přinoškow lětsa dóšło

pjatk, 10. februara 2023 spisane wot:

Waršawa/Zielona Góra (SN). Wo požadane Němsko-Pólske žurnalistiske myto Tadeusza Masowieckeho prócuja so lětsa w medijach skutkowacy wobeju krajow z cyłkownje 150 přinoškami. 76 z nich je z Němskeje, 74 z Pólskeje.

Binarodna jury, kotrejž přisłuša za kategoriju telewiziju tež nawodnica Budyskeho studija MDR Bogna Korjeńkowa, rozsudźi wo mytach w pjeć kategorijach. Lawreatow mytuja we wobłuku Němsko-Pólskich medijowych dnjow 15. a 16. junija w Zielonej Górje.

Zapodate přinoški su tematisce šěroko zapołožene. Zastupjene su artikle a wusyłanja, kotrež so z ćežkimi zhromadnymi němsko-pólskimi stawiznami roze­stajeja, runje tak sylnje kaž přinoški, kotrež so na aktualne połoženje wěstotnu, energijowu a klimowu politiku nastupajo w Europje poćahuja, běrow žurnalistiskeho myta wčera zdźěli.

Dóšli su 65 printowe přinoški, 17 rozhłosowe, 20 telewizijne, 27 přinoški w kategoriji „Nowe žurnalistiske formaty“ a 21 nastupajo „Lokalny žurnalizm w pomjeznym regionje“.

Loni bu 183 přinoškow zapodatych.

Domowina z nowymi wustawkami dozałožena

štwórtk, 09. februara 2023 spisane wot:

We Wojerowskim Towarstwowym domje zetkachu so 9. małeho róžka 1913 delegaća serbskich towarstwow k prěnjemu zarjadowanju štyri měsacy po załožowanju Domowiny 13. winowca 1912 we Wojerecach znowa k schwalenju nowych wustawkow třěšneho zwjazka. Na schadźowanju před 110 lětami bu narodna organizacija serbskeho ludu dozałožena.

Za předsydu Domowiny wuzwolichu znowa překupca a zapósłanca Sakskeho krajneho sejma Arnošta Barta z Brězynki a za městopředsydu wobkrućichu zastupnicy towarstwow Wochožanskeho fararja Bogumiła Šwjelu. Zapisowar bu wučer a dirigent Pančičanskeje Lipy Serbskeje Jurij Słodeńk a jeho naměstnik bu Wojerowski knihićišćer Awgust Lapštich a předsyda tamnišeho Serbskeho burskeho towarstwa. Funkciju pokładnika dowěrichu překupcej Janej Haješej z Wulkich Zdźar, předsydu tamnišeho serbskeho towarstwa.

Hdyž w heli žane dźěło wjace nimaja

štwórtk, 09. februara 2023 spisane wot:
Serbscy dźiwadźelnicy Budyskeho Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła hotuja so na premjeru serbskorěčneje inscenacije „Hrěšna wjes abo Zabyty čert“, kotraž budźe zajutřišim, sobotu, w 19.30 hodź. na wulkim jewišću. Čertowsce komiski ludowy kruch je z pjera Jana Drdy a jedna w małej wjesce něhdźe na kóncu swěta. W režiji Rosmarie Vogtenhuber předstajena bajkojta stawizna ma wjace z nami činić, hač bychmy sej myslili. Farar wjeski je zemrěł, tuž by so tola po helskej logice dyrbjało z hrěšnymi njeskutkami mjerwić ... W róli Honze dožiwiće Torstena Šlosera, Trepifajksla hraje Jan Mickan (wotprawa). Foto: Miroslaw Nowotny

Naročny, wot wirtuozow wuhotowany program z wjacorymi serbskimi prapremjerami

Komornokoncertny rjad na spočatku lěta 2023 běše znowa sylnje wuprudźacy event. Dwaceći programowych dypkow za njecyły dwuhodźinski koncert pod hesłom „rozMYSLOwanje - beSINNung“. Tak prezentowaše lětsa zaso koncertna pianistka, komponistka a improwizatorka Heidemarja Wiesnerec w rjedźe swojeho nowolětneho rjadu hudźbu serbskich komponistow – a to tež nowych opusow – pod wěstej tematiku w konteksće z dalšimi twórbami swětoweje hudźbneje literatury. A to na wysokim niwowje. Za prezentaciju na spočatku lěta 2023 běše sej iniciatorka z pianistom a improwizatorom prof. dr. Peterom Jarchowom, oboistku a hrajerku na jendźelskim rohu Christinu Bylow kaž tež z ukrainskim huslerjom a komponistom Markom Chaetom zaso kedźbyhódny interpretatoriski team zdobyła. Tak předstaji swój derje koncipowany program – dźakowano rjadej spěchowarjow, mjez nimi tež Załožba za serbski lud – wot 14. do 22. januara w Lipsku a Berlinje kaž tež w Choćebuzu, Budyšinje a Wojerecach.

Nowa kniha wo Tuchorju z wulkim wothłosom

srjeda, 08. februara 2023 spisane wot:

Budyšin (CS/SN). Kniha „500 lět Tuchorski kěrchow“ měješe wčera we wosadnym domje ewangelskeje Pětroweje wosady w Budyšinje před wjace hač sto zajimcami swoju premjeru. Zarjadowanje měło zazběh k dalšim poskitkam być w zwisku z jubilejom kěrchowa, rjekny Christian Tiede, farar ewangelsko-lutherskeje wosady. W juniju přednošuje wuměłstwowy historikar Kai Wenzel wo Tuchorskej cyrkwi. Wón je sobuawtor knihi, chorosće dla njemóžeše so wčera wobdźělić. Po słowach fararja Tiedeho je Tuchorski kěrchow wosebita městnosć, kotraž měšćanske stawizny a wažne historiske podawki wotbłyšćuje. Runočasnje je to wuběrny blečk přirody. Tomu móžeše wyši měšćanosta Karsten Vogt (CDU) jenož přihłosować. To je městno, hdźež pokoj namakaš, z mnohimi architektoniskimi wosebitosćemi.

Žarujemy wo horliweho Serba

srjeda, 08. februara 2023 spisane wot:

Čas žiwjenja bě Křesćan Baumgärtel ze serbskej kulturu a serbskim spěwom ­wusko zwjazany. Jeho powołanske stacije běchu mjez druhim w lětach 1973 do 1991 Serbski ludowy ansambl, hdźež wosebje jako solist skutkowaše, abo w lětach 1991 do 1995 Domowina z. t. Jako jeje kulturny referent spěchowaše z wulkim wosobinskim angažementom Zwjazk serbskich spěwarskich towarstwow abo dźěłaše sobu a staraše so wo wulkoprojekty kaž bě to 1. zlět serbskich chórow po přewróće (18. awgusta 1996 w Chrósćicach) abo Mjezynarodny folk­lorny festiwal.

Wot lěta 1996 do 1998 bě Křesćan Baumgärtel wotrjadnik za regionalne kulturne spěchowanje w Załožbje za serbski lud a w lětach 2003 do spočatka 2007 předsyda Załožboweje rady. Hłowne temy w tutej legislaturje běchu polěpšenje zhromadneho dźěła Ludoweho nakładnistwa Domowina z nowowu­tworjenym Rěčnym centrumom WITAJ na polu wučbnicow, pruwowanje fuzije Serbskeho ludoweho ansambla z Němsko-Serbskim ludowym dźiwadłom a wotwobaranje hrožaceho redukowanja spěchowanskeho podźěla Zwjazka.

Budyšin (SN/bn). Dobyćerjo lětušeho 32. regionalneho wubědźowanja „Młodźina hudźi“ su we wobłuku „Koncertow w awli Friedricha Schilleroweho gymnazija Budyšin“ wuběr swojich wuznamjenjenych přinoškow zjawnje prezentowali. „Njeje dźensa dawno hižo samozrozumliwe, so ze sćerpnosću, z wutrajnosću a wulkej prócu wěstemu cilej wěnować. Budźeće naš wokrjes, naše město a našu hudźbnu šulu na krajnym wubědźowanju lětsa w měrcu w Šwikawje (Zwickau) dostojnje zastupować. Za to wam wšu chwalbu a dźak wučerjam a nic naposledk staršim“, podšmórny předsydka koncert wuhotowaceho spěchowanskeho towarstwa Wokrjesneje hudźbneje šule Budyšin Margitta Luttner minjeny pjatk w połnje wobsadźenej awli.

Tak mjenowanej, wčera zahajenej hłownej probje a slědowaca generalka na to pokazaja, zo steji premjera před durjemi. Němsko-Serbske ludowe dźiwadło prezentuje swoju lětušu hornjoserbsku inscenaciju na hłownym jewišću „Hrěšna wjes abo Zabyty čert“ prěni raz sobotu, 11. februara w Budyšinje. Štyri dalše předstajenja su planowane. Wšitcy serbscy hrajerjo ansambla su do produkcije zapřijeći, mjez druhim tež Anna-Maria Brankačkec a Jan Mikan (wotlěwa). Foto: Mirosław Nowotny

nowostki LND