Nowy knježacy měšćanosta

štwórtk, 27. apryla 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Prěni króć po wjace hač 20 lětach dóstanje Berlin politikarja CDU jako noweho knježaceho wyšeho měšćanostu. 50lětny Kai Wegner steješe dźensa w Berlinskim Domje zapósłancow jako naslědnik Franziski Giffey (SPD) k wólbam. Wuslědk wólbow hač do kónca redakciskeho časa hišće njepředležeše. ­Wegner steji na čole knježerstwoweje koalicije CDU a SPD, kotruž běchu po wospjetowanju wólbow w februaru wutworili.

Zetkanje bjez wobzamknjenjow

Berlin (dpa/SN). Wodźacy zastupnicy SPD, Zelenych a FDP su wčera w koaliciskim wuběrku ze zwjazkowym kanclerom Olafom Scholzom (SPD) wuradźowali. Po informacijach powěsćernje dpa njejsu na zetkanju w kanclerskim zarjedźe w Berlinje ničo wobzamknyli. Hinak hač na tři dny trajacym mamutowym posedźenju kónc měrca njerěčachu tónkróć wo jednotliwych temach, ale wo „powšitkownym połoženju“.

Turkojo w Němskej k wólbam

Özdemir namołwja Rusku

štwórtk, 27. apryla 2023 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy ratarski minister Cem Özdemir je Rusku namołwjał, zrěčenje nastupajo eksport ukrainskeho žita dale dodźeržeć. „Ruska dyrbi swojej swětowemu zjednoćenstwu přilubjenej zamołwitosći wotpowědować a zrěčenje dale zwoprawdźić“, rjekny politikar Zelenych nowinarjam. Ukrainje su dochody z wikowanja ze žitom wažne za přežiwjenje. „Ukrainske žito ma tam dóńć, hdźež je trjebaja, mjenujcy w krajach globalneho juha“, tak Özdemir. Ruski prezident Wladimir Putin zrěčenje žita dla cyle wědomje jako srědk wužiwa, ćišć wukonjeć a sej kónc sankcijow žadać. Ruska stajnje zaso hrozy, zo chcyła zrěčenje skónčić, rěčo wo „terorowych nadpadach Kijewskeho režima“, štož podlěšenje zrěčenja po 18. meji znjemóžnja. Loni w lěću wotzamknjene zrěčenje wo wuwožowanju ukrainskeho žita płaći hač do srjedź meje.

CDU do přichoda

štwórtk, 27. apryla 2023 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Čłonojo CDU debatuja dźensa na tak mjenowanym „Kongresu přichoda“ wo splećenju temow kaž škita klimy, hospodarstwa a dźěłowych wikow. Sylne hospodarstwo a do přichoda sahacy škit klimy njejstej žadyn přećiwk, zdźěla předsyda CDU Friedrich Merz w přeprošenju na zarjadowanje pod hesłom „Němska móže to lěpje: Hospodarstwo sylnić, klimu škitać, dźěłowe městna wutworić“ w Berlinje. K tomu su sej wjacorych fachowcow přeprosyli. Merz rjekny dźensa rano w rańšim telewizijnym magacinje ZDF, zo ma Němska w technologijach přichoda wulke móžnosće. „Tute potency wužiwać je wunošniše, hač ludźi ze stajnje nowymi zakazami zludać.“

Telefonat Zelenskeho „dobry signal“

štwórtk, 27. apryla 2023 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Telefonat ukrainskeho prezidenta Wolodymyra Zelenskeho a chinskeho statneho prezidenta Xi Jinpinga su mjezynarodnje jako pozitiwny signal wuzběhnyli. Wotpowědne reakcije su z Berlina a Washingtona znate.

Ukrainski prezident sam rěči wo „dołhej a chětro rozumnej rozmołwje“. Xi a Zelenskyj staj wčera wječor prěni króć po ruskim nadpadźe na Ukrainu telefonowałoj. Z ruskim prezidentom Wladimirom Putinom je Xi porno tomu hižo wospjet rěčał. Kritikarjo Chinje wumjetuja, zo njeje w konflikće mjez Ruskej ­a Ukrainu neutralna, kaž so stajnje zaso twjerdźi a zo njeje inwaziju hač do dźensnišeho hišće zasudźiła.

Zwjazkowe knježerstwo chwaleše telefonat jako dobry signal. China ma jako kruty čłon Bjezstrašnostneje rady UNO „wosebitu zamołwitosć za skónčenje ludowe prawo ranjaceho wójnskeho nadpada Ruskeje na Ukrainu“, zdźěli rěčnik knježerstwa. Němska pozicija k wójnje je znata: „Zakład sprawneho měra w Ukrainje je cofnjenje ruskeho wójska.“

Swět započina so před durjemi

štwórtk, 27. apryla 2023 spisane wot:

Sakski krajny sejm wo wuwićowej pomocy na juhu Afriki debatował

Drježdźany (dpa/SN). Sakska chce swoju wuwićowu pomoc dale wutwarić a w tym zwisku projekty towarstwow podpěrać. We wusko splećenym swěće njeje hižo žanych izolowanych problemow wjace, nawopak, rjekny šef statneje kenclije Oliver Schenk (CDU) wčera w krajnym sejmje. „Štož so dźensa w Africe a na tak mjenowanym globalnym juhu – potajkim we wuwićowych a prohowych krajach – stawa, nas cyle bjezposrědnje po­trjechi.“ Wuwića w Europje so na druhim boku na globalnym juhu hnydom wuskutkuja. Jako přikład mjenowaše wón wuskutki wójny w Ukrainje na dodawanje žita do afriskich krajow. „Swět započina so před našimi durjemi. Jenož tón, kiž wostawa wotewrjeny za wuwića w druhich krajach, móže wliw a strategije wuwić, zo móhł na to reagować“, Schenk rjekny. “ Dźe wo to, wuwiće na městnje podpěrować, zo bychu tam puć do směra stability a perspektiwy do přichoda namakali. Za to měło so zrozumjenje za wužadanja globalneho juha sylnić.

Ignoranca wohańbja

štwórtk, 27. apryla 2023 spisane wot:
Ignoranca z Berlina nastupajo woprawnjene, znajmjeńša lětdźesatkaj stare žadanje za elektrifikaciju hłowneju železniskeju čarow w Hornjej Łužicy je wosebity dopokaz njekmanosće. A wona je zawěsće swój dźěl k tomu přinošowała, zo ludnosć we wokrjesomaj Budyšin a Zhorjelc swoju njespokojnosć při wólbnej urnje zwura­znja. Zetkanje wodźacych komunalnych politikarjow wčera w Biskopicach bě dalši pospyt, ze zhromadnej mocu zjawnje na fatalne połoženje skedźbnjeć. Hornjołu­žiski pomjezny kraj nastupajo železnicu k susodomaj Pólskej a Čěskej kompatibelny njeje. A to so zdobom jako wohroženje na hospodarskim polu wopokazuje. Kak dołho budźe twarc kolijowych wozydłow Alstom swoje w Budyskej tworni produ­kowane elektriske ćahi hišće z dieselowej lokomotiwu do Drježdźan wlec? Pólska je pokazała, kak wobsah ze susodnym krajom podpisaneho statneho zrěčenja zeskutkowniš. Zo Němska tole w Hornjej ­Łužicy njedočini, wohańbja. Axel Arlt

To a tamne (27.04.23)

štwórtk, 27. apryla 2023 spisane wot:

Nowa wosa nosy wot dźensnišeho mjeno ministerskeho prezidenta Badensko-Württembergskeje Winfrieda Kretsch­manna (Zeleni). W Stuttgartskim přirodowědnym muzeju su nowu družinu wosy ­„Aphanogmus kretschmanni“ w přitomnosći knježerstwoweho šefa předstajili. Muzej hódnoći po tutym puću tež prócowanja Kretschmanna wo zachowanje mnohotnosće překasancow. Nowu wosu běchu w Tübingenje našli a w Stuttgarće přeslědźili.

Dźiwnu namakanku je policija w Šotiskej wuhladała. Při kontroli awta namakachu zastojnicy jehnjo – a wulke mnóstwa drogow. Zwěrjo přepodachu ratarjej. Dotal njewědźa, čehodla je w awće sobu jěło. Při kontroli awta reagowaše na drogi trenowany psyk. Na to namakachu tam kokain a heroin w hódnoće 11 300 eurow. Policija je třoch dealerow zajała.

Dalšich ludźi wuchowali

srjeda, 26. apryla 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa wobora je ze swojimi lětadłami dalšich 120 ludźi ze Sudana – hdźež raznje wojuja – wuchowała. Z tym je zasadźenje ewakuowanja oficialnje skónčene. Wojerske lětarstwo je minjene dny cyłkownje 600 ludźi ewakuowało, zakitowanske ministerstwo zdźěla. Dźensa chcyše zwjazkowy sejm wuchowanskej misiji zwjazkoweje wobory wotpowědny mandat spožčić.

Wólbny bój w USA zahajeny

Washington (dpa/SN). Ze swojim wčerawšim přizjewjenjom za druhi čas zastojnstwa prezidenta USA je Joe Biden wólbny bój oficialnje zahajił. Pola republikanow wšak je bywši prezident Donald Trump hižo loni w nowembru wotpowědnu poziciju zabrał. Mjez republikanami ma Trump drje wjacorych konkurentow, dotal pak 76lětny w stronje jasnje nawjeduje. Zahoritosć mjez ludźimi pak njeje wulka: Po woprašowanjach wjace hač 50 procentow wobydlerjow wo žanoho z wobeju kandidatow njerodźi.

Raznišo přećiwo aktiwistam

Alkohol a tobak jara rozšěrjenej

srjeda, 26. apryla 2023 spisane wot:
Hamm (dpa/SN). Byrnjež ludźi w Němskej dale a mjenje kurili a tež mjenje alkohola pili, wostanje konsum wobeju srědkow po posudku zarjada za prašenja chcyćiwosće dale na wysokim niwowje. Tak su drje wudawki za tobak loni wo 7,7 procentow woteběrali. W prašenja prewencije a kontrole tobaka pak wostanje Němska w přirunowanju z druhimi krajemi na poslednim městnje. Něhdźe 7,9 milionow ludźi w Němskej pije alkohol „na strowotnje riskantne wašnje“, štož wotpowěduje mnóstwje dweju škleńcow piwa wšědnje. Dospołna abstinenca móhła žonam přidatny žiwjenski čas 16 lět wunjesć, mužam znajmjeńša dźesać, fachowcy wěsća.

Berlin: Koalicija ma zrěčenje

srjeda, 26. apryla 2023 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Dobre dźesać tydźenjow po wólbach Domu zapósłancow w Berlinje stej CDU a SPD zhromadne koaliciske zrěčenje podpisałoj. K tomu zetkachu so zastupnicy wobeju stron w swjedźenskej žurli domu. Mjez nimi běštaj krajny předsyda CDU Kai Wegner a krajna předsydka SPD Franziska Giffey. 135stron wopřijace koaliciske zrěčenje z titulom „To najlěpše za Berlin“ ma zakład zhromadneho čorno-čerwjeneho dźěła być. Jutře chcedźa Kaija Wegnera za noweho knježaceho wyšeho měšćanostu Berlina wu­zwolić. CDU bě z wospjetowanja wólbow 12. februara jako najsylniša móc wušła. Dotal knježaca SPD zdoby sej druhe městno. Dotalna měšćanostka Giffey ma so nětko z hospodarskej senatorku zwjazkoweje stolicy stać.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND