Pod hesłom „Ruce preč wot Turowa“ su minjenu njedźelu w Zgorzelecu za dalewjedźenje Turówskeje brunicoweje jamy demonstrowali. Rěčnicy na to pokazachu, zo by zawrjenje jamy tysacy dźěłowych městnow płaćiło. Europske sudnistwo bě minjeny pjatk po skóržbje Čěskeje wukazało, zo ma Pólska wudobywanje brunicy w Turowje hnydom zakónčić. Foto: Matthias Wehnert

Zwěrjenc: Testowanje wotstronić

srjeda, 26. meje 2021 spisane wot:
Wojerecy (SN). Jednaćel Wojerowskeho zwěrjenca, Arthur Kusber, je so hladajo na najnowše postajenja trěbneho testowanja wopytowarjow ze zjawnym listom na sakskeho ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera (CDU) a ministerku za socialne naležnosće, Petru Köpping (SPD) wobroćił. W nim Kusber skorži, zo je po wulkim wjeselu připowědźeneho wotewrjenja zwěrjenca nětko zaso chětro přesłapjeny. Knježerstwo bě wukazało, zo smědźa jenož na koronawirus testowani do zwěrjenca přińć a při tym sebjetesty ludźi wotpokazało. Sćěh tutoho wukaza je, zo je ličba wopytowarjow na 57 procentow tak a tak hižo wot pandemije potrjecheneho lońšeho nalěća spadnyła. Kusber chcył wědźeć, na kotre wědomostne dopóznaća so knježerstwo při swojim rozsudźe zepěra, hdyž přechodźowanje pod hołym njebjom dowola, wopyt zwěrjenca we wonkownym wobłuku pak nic. Nowy testowanski centrum njedaloko zwěrjenca tež njepomha, dokelž je wón kónc tydźenja, hdyž ludźo skerje do coologiskeje zahrody přińdu, zawrjeny.

Lindner: Dlěje nječakać

srjeda, 26. meje 2021 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Předsyda FDP Christian Lindner zwjazkowe knježerstwo namołwja, skónčnje impulsy za rozrost hospodarstwa dawać, zo hodźał so wot koronapandemije zawinowany zastatk zaso nachwatać. „Hospodarska politika zwjazkoweho knježerstwa so z tym spokoja, hospodarsku pomoc a pjenjezy za krótkodźěło podlěšić“, rjekny Lindner powěsćerni dpa. Wón reagowaše tak na připowědźenje ministra za dźěło Hubertusa Heila (SPD), wolóženja pola krótkodźěła najprjedy raz wo tři měsacy podlěšić. Je prawje, zo so hospodarska pomoc a krótkodźěło njejapcy njeskónčitej, Lindner praji. Nětko pak dźe wo to, přidatne powabki za inwesticije a nowe dźěłowe městna dawać. Předewzaćam njesměli poskićić, přez wopačne powabki dale w čakanskim modusu wostać. „Tak wutworimy zaměrnje wupuće z wotwisnosće wot statneje podpěry. Njemóžemy hač do kónca lěta čakać.“ Christian Lindner žada sej mjenje běrokratije a nowe inwesticije.

Statny terorizm?

srjeda, 26. meje 2021 spisane wot:
Na to smy poprawom wot wšeho spočatka čakać móhli: Wina na wunuzowanym přizemjenju pasažěrskeho lětadła w Minsku je – kak móhło hinak być – Ruska. Społnomócnjeny knježerstwa za poćahi k Ruskej Norbert Röttgen „z toho wuchadźa“, zo je Ruska akciju Běłoruskeje wotžohnowała. Je to dalši argument w paleće toho, štož móžeš Ruskej wumjetować: Wona wohroža susodne kraje, potłóčuje opoziciju a podpěruje wotnětka statny terorizm awtoritarnych krajow. Derje tuž, zo mamy tež w Němskej ludźi, kotřiž njejsu pomjatk zhubili: Bywši předsyda Lěwicy Gregor ­Gysi je w prěnjej reakciji na to skedźbnił, zo su lěta 2013 na iniciatiwu USA lětadło boliwiskeho prezidenta Eva Moralesa we Wienje přizemić nuzowali, tukajo na to, zo je w mašinje wotkrywar Eduard Snowden. Tehdy njebě žana rěč wo statnym tero­rizmje. Po dwanaće hodźinach „smědźeše“ Morales dale lećeć, bjez kóždehožkuli zamołwjenja ze stron zapada. Na to njeměli zabyć. Marko Wjeńka

Pólska kupuje turkowske truty

srjeda, 26. meje 2021 spisane wot:

Istanbul (dpa/SN). Pólska dóstanje přichodnje njewobsadźene truty z Turkowskeje. „Z podpisanym dokumentom eksportuje Turkowska prěni króć w swojich stawiznach truty do kraja, kiž je z čłonom Nato a EU“, rjekny turkowski prezident Recep Tayyip Erdoğan předwčerawšim, póndźelu, na zhromadnej nowinarskej konferency ze swojim pólskim kolegu Andrzejom Dudu w Ankarje. Duda rjekny, zo je wojerske zhromadne dźěło mjez čłonami NATO něšto „dospołnje přirodne“. Nimo toho dźěłatej wobaj krajej na móžnosćach, pólskim dowolnikam přebytk w Turkowskej wolóžić, na přikład z jednorišej proceduru při testowanjach na koronawirus. „Tójšto Polakow soni wo dowolu we wukraju, čehož dyrbjachu so loni wzdać“, praji Duda.

Pólski zakitowanski minister Mariusz Błaszczak bě hižo kónc tydźenja připowědźił, zo chcył kraj 24 trutow typa Bayraktar w Turkowskej kupić. Prěnje mašiny ma Pólska klětu dóstać. Nakup trutow a wukubłanje personala płaći 270 milionow dolarow. Pólska kupuje wojerski material hewak w USA, loni za cyłkownje 4,7 miliardow dolarow.

Slěborny měšniski jubilej swjećili

srjeda, 26. meje 2021 spisane wot:
Dźaknu Božu mšu k slěbornemu měšniskemu jubilejej wosadneho fararja Měrćina Deleńka (nalěwo) – pódla njeho fararjej Tomasz Dawidowski a Šćěpan Delan, su wčera w Chrósćicach swjećili. Koronapandemije dla njebě móžno jubilarej wosobinsce gratulować. Wosadni běchu přeprošeni so za njeho modlić a jako dar něšto za nowy swjaty křiž přinošować, kotryž chcedźa při farskej cyrkwi připrawić. 1962 rodźeny Měrćin Deleńk bu w meji 1996 w Drježdźanach na měšnika wuswjećeny. Jako ­kapłan skutkowaše wón w Kamjencu, Chrósćicach, Budyšinje a Kulowje. Wot lěta 2015 je Deleńk wosadny farar w Chrósćicach. Foto: Philipp Metzner

Zeleni a Baerbock dale prědku

srjeda, 26. meje 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zeleni su drje minjeny čas na nahladnosći mjez wolerjemi přisadźili, su pak dale ze snadnym předskokom najsylniša politiska móc w kraju. Přirunujo z minjenym tydźenjom su woni jedyn procent zhubili a přińdu po naprašowanju instituta Forsa w nadawku sćelaka RTL na 25 procentow. Unija wostawa ze 24 procentami za nimi. Jedyn procent přisadźiła je tež SPD, kotraž ma nětko 14 procentow hłosow. Hódnotu přihłosowanja polěpšić móžeše jeničce FDP, a to wo dwaj dypkaj na nětko 13 procentow. Wuslědki Lěwicy (šěsć proc.) a AfD (dźesać proc.) wostachu nje­změnjene.

Bychu-li wobydlerjo Němskeje zwjazkoweho kanclera abo kanclerku sami wolić směli, by předsydka Zelenych Annalena Baerbock ze snadnymi stratami dale najlěpje wotrěznyła, najebać wjele diskutowane přepokazanki swojeje strony, kotrež bě wona zarjadnistwu zwjazkoweho sejma přepozdźe přizjewiła. Po naprašowanju by so 28 procentow ludźi za nju rozsudźiło (minus dwaj), kandidat unije Armin Laschet by 18 proc. dóstał, socialdemokrat Olaf Scholz 14 proc. Žanomu z nich njeby 40 proc. ludźi swój hłós dało.

To a tamne (26.05.21)

srjeda, 26. meje 2021 spisane wot:

5 000 eurow namakała a policiji přepo­dała je dźesaćlětna holca w Düsseldorfje. Šulerka zakładneje šule bě pjenjezy – 5 000 eurow w 50eurowskich bankowkach – mjez parkowacymi awtami wuhladała. Policija so sprawnej namakarce dźakuje. „Wutrobny dźak, Elisabeth, a wostań tajka, kaž sy!“ Nětko spytaja wobsedźerja pjenjez wuslědźić.

Šudrowanski los w hódnoće milion dolarow je žona w zwjazkowym staće USA Massachusetts mylnje we wobchodźe wostajiła, dobyće pak najebać to dóstała. Wona bě w chwatku wobjedoweje přestawki los šudrowała a njemóžeše žane dobyće spóznać. Tuž 24,50 eurow drohi los předawarce wróći, zo by jón zrumowała. Teje syn pak dny po tym zwěsći, što je prečćisnjena papjerka hódna, a dobyćerce po prěnim wahanju los wróći.

Na róčnicu atentata spominali

wutora, 25. meje 2021 spisane wot:

Vatikan (B/SN) Wutřěle na něhdyšeho, z Pólskeje pochadźaceho bamža 13. meje 1981 zastróžichu cyły swět. Jan Pawoł II. je tehdy ćežko zranjeny přežiwił. Za swoje wuchowanje bě wón čas swojeho žiwjenja z maćerju Božej z Fatimy, kotruž katolska cyrkej tohorunja 13. meje wopomina, w paćerju wusko zwjazany. Na róčnicu atentata su wosebje pólscy křesćenjo na Božich mšach a z modlenjom spominali. 1. meje 2011 je Jana Pawoła II. bamž ­Benedikt XIV. zbóžno- a 27. apryla 2014 Franciskus swjatoprajił. 2. apryla 2005 pólski bamž zemrě.

Njepłódna debata

Chrupalla a Weidel načolne duo

wutora, 25. meje 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Tino Chrupalla a Alice Weidel powjedźetaj AfD do boja k wólbam zwjazkoweho sejma w septembru. Předsyda strony a frakciska šefowka w zwjazkowym sejmje staj při internetnym woprašowanju čłonow strony 71 procentow hłosow dóstałoj, AfD dźensa zdźěli. Dalšej požadarjej, delnjosakski politikar AfD Joachim Wundrak a politikarka za digitalizowanje Joana Cotar, dóstaštaj 27 procentow hłosow. Na woprašowanju bě so 48 procentow čłonow wobdźěliło.

Palestinjan při raciji zatřěleny

Ramallah (dpa/SN). Při raciji w Kraju zapadnje Jordana su minjenu nóc młodeho Palestinjana morili. Po palestinskich informacijach bu muž wot israelskich wěstotnych mocow zatřěleny, jako bě ze swojim awtom po puću. Israelski rěčnik zdźěli, zo je specialna jednotka policije při zajeću „teroroweho aktiwista“ w měsće Ramallah jednoho z toho pomocnikow moriła. Palestinjenjo Israelej wumjetuja, zo su ćežko zranjeneho muža na puću ležo wostajili.

Wjetšina za prezencnu wučbu

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND