Při sylnym hrimanju je wichor w Lipsku dźěle třěchi na dróhu ćisnył. Třěšny papjerc wobškodźeše wjacore awta. Wohnjowi wobornicy a sobudźěłaćerjo techniskeho pomocneho skutka powalene štomy a wotłamane hałzy zrumowachu. Njewjedrowa fronta ćehnješe dźensa dale do směra na wuchodnu Saksku. Foto: dpa/Erik-Holm Langho

Kijew (dpa/SN). Ukraina je zdźeržliwje na připowědźenje prezidenta USA Donalda Trumpa reagowała. Wón je wozjewił, zo chce Ukrainje zaso masiwnje brónje přewostajić a ćišć na Rusku zwyšić. „Wutrobny dźak za zwólniwosć, Ukrainu dale podpěrować. Njech tak morjenje skónčimy a sprawny měr docpějemy“, piše ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj po telefonaće z Trumpom na swojej internetnej stronje. Do toho bě Trump připowědźił, zo budźe Europje brónje USA předać. Potom móhli je dale do Ukrainje słać.

W Moskwje maja brónjowy deal Trumpa za dopokaz, zo njezajimuje so zapad za měr w Ukrainje. Moskwa bě stajnje rjekła, zo je kónc dodawanja zapadnych brónjow Ukrainje zakład za měrowe jednanja.

Knježerstwo spokojom

srjeda, 16. julija 2025 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe wustawowe sudnistwo je skóržbu přećiwo zasadźenju wobrónjenych trutow z USA z wojerskeho zepěranišća Ramstein w Pfalcy wotpokazało. Zwjazkowe knježerstwo měni, zo je sudnistwo dotalne stejišćo knježerstwa wobkrućiło. Zdobom je sudnistwo wopodstatniło, zo ma Berlin hladajo na winowatosć zachowanja prawa ludow ze stron třećich statow wěste swobody, rěčnica knježerstwa zdźěli. Sudnistwo měni, zo je Němska drje powšitkownje zamołwita za zachowanje čłowjeskich prawow, nic jenož w tu-, ale tež we wukraju. Konkretna winowatosć pak z toho njewurosće. Skoržiłoj běštaj Jemenjanaj, kotrajž běštaj 2012 při nadpadźe trutow USA wjacorych swójbnych zhubiłoj.

Słowakska sankcije EU blokuje

srjeda, 16. julija 2025 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Wonkowni ministrojo čłonskich krajow Europskeje unije njejsu so na nowy paket sankcijow přećiwo Ruskej dojednali. Po wuradźowanjach w Brüsselu je społnomócnjena EU za wonkowne naležnosće Kaja Kallas zrudźena, zo njeje so zhromadny rozsud zešlachćił. Dźensa chcychu dale wuradźować a so snano rozsudźić.

Kallas kritizowaše na nowinarskej konferency wosebje Słowaksku jeje blokady dla. Kraj žada sej zarunanje za straty, kotrež nastanu, jeli EU import ruskeho zemskeho płuna woprawdźe skónči. Słowakska je při zastaranju hospodarstwa a swojich wobydlerjow na ruski zemski płun wusměrjena.

Kallas rjekny, zo je Europska komisija wšitke žadanja Słowakskeje spjelniła. Słowakski ministerski prezident Robert Fico ma dotalne připrajenja EU porno tomu za njedosahace.

Nimo Słowakskeje ma tež Malta wobmyslenja naprawow dla, z kotrymiž chce EU dochody Ruskeje z předawanja wolija znižić. Kraj wobsedźi tójšto tankowcow, kotrež wolij transportuja. Łódźe móhli potom prózdne stejo wostać.

Po ćernjojtych pućach

srjeda, 16. julija 2025 spisane wot:
Kaž błysk z módrych njebjes dóńdźe powěsć wo zazběhu produkcije noweho, mjenje abo bóle serbskeho hrajneho filma w redakcijach medijow Łužicy. Byrnjež so „jenož“ wo takrjec studijny projekt jednało, runja so ambicije na přikład wotpohladej syće Łužycafilm a labela Lusatiafilm, mjenujcy produkcija wječory pjelnjacych paskow w regionje z akterami wottud a prezentowanje tutych na wulkej płachće. Zo tomu Filmowa akademija w Zhorjelcu polěkuje je runje tak kedźbyhódne kaž dopóznaće, zo móžeš tendencielnje najdróšu formu wuměłstwa tež bjez institucionalneho spěchowanja zwoprawdźeć. Njech žněje „Nykus“ znajmjeńša tak dobry wothłós kaž epizodowy film „Ein Feuerwerk für die Kleinstadt“, kotryž bu pod po­dobnymi wuměnjenjemi realizowany. Na kóždy pad dopokaza planowany mystery-thriller, zo je angažement, kotremuž dźensa „intrinsiska motiwacija“ rěkaja, najwažniši faktor w kreatiwnym hospo­darstwje. Bosćan Nawka

To a tamne (16.07.25)

srjeda, 16. julija 2025 spisane wot:

Dalejězbu ćaha je žona w Hessenskej skomdźiła. Jako dyrbješe regionalny ćah čerwjeneje swěcy dla pozastać, bě wona ze swojim psom wustupić šła. Po tym zo bě signal zaso zeleny a ćah wotjěł, steješe žona ze Šwedskeje ze swojim psom hišće na łuce při kolijach. Dalši ćah, kotryž dyrbješe tohorunja čakać, žonu sobu wza. Na dwórnišću w Fuldźe nječakaše jenož mandźelski, ale tež policija.

Dokelž staj sławny štom Robina Hooda ilegalnje pušćiłoj, dyrbitaj mužej w Jendźelskej wjacore lěta do jastwa. Sudnistwo w Newcastlu zasudźi kóždeho za štyri lěta a tři měsacy do jastwa. Njeskutk měješe „wulke socialne wuskutki“, sudnica rjekny. Worakawstwo 32- a 39lětneho bě we Wulkej Britaniskej a po wšěm swěće zludanje zbudźiło. Wobaj běštaj sto lět staru kulisu mnohich filmow w septembru 2023 podrězałoj.

Myto spisowaćelce z Berlina

wutora, 15. julija 2025 spisane wot:

Darmstadt (dpa/SN). Spisowaćelka Ursula Krechel je lětuša lawreatka myta Büchnera. To zdźěli Němska akademija za rěč a basnjenje. Myto Büchnera je jedne z najwažnišich za němsku literaturu. 77lětna awtorka, kotraž w Berlinje bydli, zaběra so wosebje z temami ćěkanja, eksila, namocy a feminizma. 1. nowembra chcedźa jej z 50 000 eurami dotěrowane myto spožčić. Akademija mytuje wot lěta 1951 spisowaćelki a spisowaćelow, kotřiž němsce pisaja a publikuja.

Student přećiwo uniwersiće

Berlin (dpa/SN). Po namócnym antisemitiskim nadpadźe na židowskeho studenta zaběra so dźensa wustawowe sudnistwo w Berlinje z jeho skóržbu přećiwo Swobodnej uniwersiće Berlin. Lahav Shapira wysokej šuli wumjetuje, zo wona dosć přećiwo antisemitiskej diskriminaciji nječini. Student, kotryž je tež čłon židowskeje wosady, so na ležownosći uniwersity hižo wěsty nječuje, dokelž su tam pro­palestinske skupiny protesty zarjadowali.

Z busom po Awstralskej

W swětoznatym Grand Canyonje w zwjazkowym staće USA Arizonje so hižo wjacore dny lěsy pala. Wohenje su jako Dragon Bravo Fire pomjenowali. Kur, kotryž so w dole hromadźi, přiwabja sta zajimowanych. Do doła samoho hižo nichtó pućować njesmě, dokelž so wohenje dale wupřestrěwaja. Foto: pa/ Reuters/ David Swanson

Dźesatki mortwych

wutora, 15. julija 2025 spisane wot:
Damaskus (dpa/SN). W Syriskej su njehladajo prócowanja wo wjace stability dźesatki ludźi při njeměrach swoje žiwjenje přisadźili. W južnej prowincy Su­weida je znajmjeńša 89 ludźi při wojowanjach mjez wobrónjenymi skupinami wo žiwjenje přišło, zdźěli syriski zarjad za wobkedźbowanje čłowjeskich prawow. Mjez mortwymi je 50 přisłušnikow mjeńšiny Drusow, 18 Beduinow a 14 woja­kow knježerstwa. Dale su dźesatki ludźi zranjeni, někotři na smjerć strašnje. Mjez woporami su tež dźěći. Demo­kratiske samozarjadnistwo sewjerneje a wuchodneje Syriskeje w Němskej eskalaciju zasudźuje a wobdźělenych na­mołwja, najprjedy přemyslić a po tym jednać.

16 klubow konopje w kraju

wutora, 15. julija 2025 spisane wot:
Lipsk (dpa/SN). Lěto po tym, zo buchu w Němskej tak mjenowane konopjowe kluby legalne, su w Sakskej 16 tajkich dowolili. To krajna direkcija na naprašowanje powěsćernje dpa zdźěli. Dohro­mady su 30 próstwow wo do­wolnosć přijimali, wšěm pak hišće přihłosowali njejsu. Wotpokazali žanu njejsu, jednu su próstwustajerjo zaso cofnyli. Po přehledźe třěšneho zwjazka něm­skich Cannabis Social Clubs (CSCD) su w Sakskej plahowanske zjednoćenstwa mjez druhim w Lipsku, Drježdźanach a Kamje­nicy. Ale tež zwonka wulkich městow, na přikład w Zhorjelcu, móža so zajimowani z čłonom tajkeho zjednoćenstwa stać. Plahowanske zjednoćenstwa smědźa maksimalnje 500 sobu­stawow měć.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND