Zwjazkowa rada da zelenu swěcu

pjatk, 11. julija 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Po zwjazkowym sejmje je dźensa tež zwjazkowa rada dawkowym wotćeženjam za zawody přihłosowała. Přidatne móžnosće wotsadźenja maja firmam zmóžnić wjace inwestować. Hdyž je tutón booster w lěće 2028 wuběžał, ma korporaciski dawk wot tuchwilu 15 procentow na 10 procentow w lěće 2032 spadować. Zwjazk, kraje a komuny maja noweho rjadowanja dla něhdźe 48 miliardow eurow mjenje dawkow wočakować. Kraje sej tohodla wurunanje, wosebje za zdźěla wysoko zadołžene komuny žadaja. Zwjazk přewza dawki gmejnow kompletnje – hač do lěta 2029. Dokelž njesmě zwjazk krajam jednorje pjenjezy přepokazać, dóstanu kraje wjac pjenjez přez dochody nadhódnotneho dawka.

Zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) praji w zwjazkowej radźe, zo dyrbi so knježerstwo nuznje wo rozrost hospodarstwa starać. Z toho wšě statne runiny financielnje profituja. Ministerski prezident Badensko-Württembergskeje Winfried Kretschmann (Zeleni) praji, zo je nětko prawy čas za paket inwesticijow, kaž jón schwalichu.

Krućiše regule za zastojnikow

pjatk, 11. julija 2025 spisane wot:

Sobustawojo AfD a druhich ekstremistiskich organizacijow potrjecheni

Mainz (dpa/SN). Sobustawam AfD chcedźa w Porynsko-Pfalcowskej w přichodźe dźěło w zjawnej słužbje zakazać. Nutřkowny minister Michael Ebling (SPD) je tohodla připowědźił, zo chcedźa modality přistajenja do statneje słužby přiwótřić. „Swěra wustawje njeje přeće, njeje doporučenje, njeje wuznaće hubow, wona je prěnja winowatosć kóždeho zastojnika w našim kraju“, minister podšmórny. „Štóž so do słužby stata staja, dyrbi kóždy čas loyalnje k wustawje stać, bjez diskusije.“

Konkretnje chcedźa kandidatow w přichodźe při přistajenju pisomnje wo swěrje k wustawje powučić. Wšitcy zajimcy za zastojnistwo dyrbjeli wuznać, zo ekstremistiskej organizaciji njepřisłušeja a tež w zašłych pjeć lětach w tajkej aktiwni byli njejsu.

To a tamne (11.07.25)

pjatk, 11. julija 2025 spisane wot:

Agresiwny byk pućowarjow w Šwicarskej mjerza. Narodna warnowanska słužba Alertswiss je přez swoju app ludźi před swobodnje so hibacym skoćećom w pućowanskim regionje Montalchez-Les Prises w kantonje Neuenburg warnowała. Na žadyn pad njeměli so ludźo něhdźe 600 kg ćežkemu bykej bližić. Štóž jeho wuhlada, měł na blaku nuzowu słužbu pod čisłom 117 zwonić. Policija so wo pad stara.

Dlěje hač dźesać dnjow młodu Němku hižo pytaja, kotraž mjeztym dwě lěće po Awstralskej pućuje. Nětko drje su policisća jeje awto nadešli, ale nichtó njewě, dokal je so žona zhubiła. Na awće samym běchu policisća mechaniske brachi zwěsćili. Wo tym rozprawja nowina The West Australian. Zo bychu žonu z mjenom Wilga prawje bórze namakali, su mjeztym přidatnych zastojnikow zasadźili.

Debata wo lětanišću pači

štwórtk, 10. julija 2025 spisane wot:

Přichod Drježdźanskeho stejnišća bóle hač hdy hewak wohroženy

Lipsk/Halle/Drježdźany (dpa/SN). W Sakskej, Saksko-Anhaltskej a Durinskej su prózdniny – lětadła do dowola su nětko wosebje požadane. Kaž Srjedźoněmska lětanišćowa AG (MFAG) zdźěli, wočako­wachu w prěnich tydźenjach prózdnin w Lipsku/Halle a Drježdźanach něhdźe 24 500 pasažěrow. Mjeztym pak zo je jich w Lipsku/Halle jara wjele, su hale w Drježdźanach skerje prózdne. Centralne prašenje tuž je, hač so lětanišćo w sakskej stolicy docyła hišće zadani.

Wobkedźbowarjo branše rysuja jasny wobraz: „Drježdźany a Erfurt njejstej za turistow dawno tak zajimawej kaž Lipsk“, praji Timmo Gause, nawoda wotrjada za transport poskićowarja pućowanjow Dertour. Mnozy pućowacy z mjenowanych třoch zwjazkowych krajow na wuchodźe wotleća šěršeho poskitka dla radšo wot wjetšich lětanišćow kaž Lipsk/Halle, Frankobrod abo Mnichow.

Dypkownje wopołnocy, w nocy na póndźelu, 7. julija 2025, su wotrjad za škit mjezy Wódra, policija kaž tež policija wójska kontrolne stacije na pólskim boku mjezy wobsadźili. Z tutej naprawu chcedźa ilegalnemu zapućowanju migrantow do Pólskeje zadźěwać. Smy zastojnikow při pólsko-němskej mjezy w Zgorzelecu přewodźeli.

„Wažne nam předewšěm je, zo wobchad z tutymi naprawami njetrjebawšo njehaćimy“, zastojnicy powědaja. Wosebje dokładnje kontroluja małe transportery, busy kaž tež jězdźidła ze sčornjenymi woknami. Štóž chce sej do Pólskeje dojěć, měł z kontrolemi wupokaza ličić, druhdy samo z tym, zo zastojnicy rum za wačoki přepytuja. Při pólsko-němskej hranicy su tute kontrole spěšnje wotběželi a njejsu wobchad haćili abo dalše wobmjezowanja zawinowali.

Katastrofowy alarm cofnyli

štwórtk, 10. julija 2025 spisane wot:

Zeithain (dpa/SN). W Gohrischskej holi so połoženje po wosom dnjach wulkeho wohenja poněčim polěpša. Wokrjes Mišno je katastrofowy alarm za gmejnje Zeithain a Wülknitz kaž tež za město Gröditz cofnył. Alarm běchu štwórtk tydźenja wuwołali. Dwaj dnjej do toho bě so na přestrjeni blisko mjezy k Braniborskej palić počało. Hašenje bě wobćežne, dokelž na terenje wjele municije leži.

Weidel a Merz so wadźiłoj

Berlin (dpa/SN). Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) a nawodnica opozicije Alice Weidel (AfD) staj při prěnjej generalnej debaće legislaturneje periody wótrje diskutowałoj. Předsydka frakcije AfD wumjetowaše Merzej łamanje słowa a mjenowaše jeho „kanclera łžow“. Merz jej znapřećiwi, zo wón „pawšalne a njediferencowane podhódnoćenje dźěła noweho zwjazkoweho knježerstwa jasnje“ wotpokazuje. Zdobom wón Weidel wumjetowaše, zo je wona „ryzy nacionalistisku narěč“ dźeržała.

Koncern stejnišći zawrěje

Žarowacy přiwuzni reaguja emocionalnje při pohrjebje Palestinjanow, kotřiž buchu po informacijach lěkarjow chorownje Nasser­ w Khan Younis w južnym Gazaskim pasmje dźensa při israelskim nadpadźe na jich dom morjeni. Konflikt w Gazaskim pasmje sej dźeń a wjace ciwilnych woporow žada. Foto: Hatem Khaled

Zakazaja chinski chatbot

štwórtk, 10. julija 2025 spisane wot:
Praha (dpa/SN). Čěska zakaza swojim statnym zarjadam a institucijam wužiwanje chinskeje KI-aplikacije Deepseek. Tole je wažny krok za polěpšenje cyber-wěstoty swójskeho kraja, praji nawoda knježerstwa Petr Fiala po posedźenju kabineta w Praze. Zakazane su po jeho wuprajenjach wšě produkty a posłužby wuwiwarja KI Deepseek. Rozsudźili su to na zakładźe analyzy čěskeho zarjada za cyber-wěstotu, dale rěka. Zakaz wopodstatnichu z tym, zo móhł sej chinski stat z pomocu KI sensibelne daty wobstarać, wšako so tute na serverach w Chinje składuja a předźěłaja. Chatbot, kotryž su mjez druhim zakazali, je aplikacija, kotraž z pomocu kumštneje inteligency rozmołwy z čłowjekami wjedźe.

Zhromadne maćerstwo?

štwórtk, 10. julija 2025 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa ministerka za justicu Stefanie Hubig (SPD) by lesbiskim poram rady zhromadne staršistwo wot spočatka sem zmóžniła. „Wosobinsce móžu sej předstajić, zo móžemy w prawje pochada zhromadne maćerstwo za pory žonow zarjadować“, politikarka němskej powěsćowej agenturje praji. Tuchwilu dyrbi partnerka žony, kotraž dźěćo porodźi, tute adoptować, zo by wona prawnisce mać była. „Tutón puć přez sudnisku adopciju je napinacy a swójby poćežuje“, ministerka kritizuje. Nimo toho móhło tele rjadowanje za dźěćo strašne sćěhi měć, jeli wone při abo krótko po porodźe zemrěje: „Potom nima dźěćo pod wěstymi wuměnjenjemi žaneju staršeju.“

Merz: Němska ma wodźacu rólu

štwórtk, 10. julija 2025 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) je wodźacu rólu Němskeje při zakitowanju Europy potwjerdźił. Na swjedźenskim zarjadowanju składnostnje 70. róčnicy přistupa Němskeje k NATO pokaza wón na stupace wudawki za wobrónjenje. Z tutymi financielnymi resursami chcedźa zwjazkowu woboru w přichodnych lětach k najsylnišemu konwencionelnemu wójsku w Europskej uniji wutwarić, Merz dale rjekny. Němska budźe přikład za to, kak móhli europsku flanku NATO wutwarić. Tole płaći tež za podpěru Ukrainje, kotraž zhromadnu swobodu dźensa hižo na swojim teritoriju zakituje.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND