Rěča wo Ukrainje

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:
London (dpa/SN). Wjacori podpěraćeljo Ukrainy su so dźensa w Londonje zešli, zo bychu wo měrowym rozrisanju na dobro wot Ruskeje nadpadnjeneho kraja wuradźowali. Hinak hač su to připowědźili, njeje so wonkowny minister USA Marco Rubio wobdźělił. Město njeho je sej tam wurjadny pósłanc Keith Kellog dojěł. Němsku zastupujetaj poradźowar zwjazkoweho kanclera we wěstotnych prašenjach Jens Plötner a politiski direktor wonkowneho ministerstwa Günter Sautter. We Washingtonje wočakuja reakciju Ukrainy na namjety Ruskeje. Moskwa žada sej mjez druhim neutralnu Ukrainu zwonka NATO.

Musk so wotsali

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:
Austin (dpa/SN). Šef awtotwarca Tesla Elon Musk chce wot meje krok po kroku jako poradźowar prezidenta USA Donalda Trumpa wotstupić. Město toho wě­nuje so wón sylnišo swojim nadawkam w nawodnistwje koncerna, kotryž twari elektriske awta. To je Musk po wozjewjenju najnowšich bilancow Tesle připo­wědźił. Zawod bědźi so z masiwnymi stratami. Dobytk koncerna je přirunujo z lońšom lětom wo 71 procentow spadował. Trump bě Muska jako poradźowarja přistajił, kotryž měješe razne lutowanja w ministerstwach přesadźić. To je nahladnosći Muska zeškodźało.

SPD hrozy minimalneje mzdy dla

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). SPD hrozy, zo chcyła zwyšenja minimalneje mzdy dla zakońsce zasahnyć, njedyrbjała-li komisija ze swojeje strony zwyšenje na 15 eurow wot lěta 2026 namjetować. „Wuchadźam z toho, zo komisija woprawdźe zwěsći, zo je zwyšenje minimalneje mzdy na 15 eurow trěbne“, rjekny generalny sekretar SPD Matthias Miersch nowinarjam. Tež nowy zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) z toho wuchadźa. „Smy hižo w druhich padach dopokazali, zo móžemy zakonsce zasahnyć, jeli komisija wotpowědnje njejedna“, Miersch rjekny. Wón poćahowaše so na lěto 2022, jako je te­hdyša amplowa koalicija SPD, Zelenych a FDP minimalnu mzdu njewočakujo wot 1. oktobra 2022 na dwanaće eurow zwyšiła. Hospodarstwo měješe tole za škódne a tehdyša opoziciska strona CDU/CSU bě rozhorjena.

W koaliciskim zrěčenju unije a SPD su so na to dojednali, zo ma wot dźěłodawarjow a dźěławych wobsadźena komisija njewotwisnje wot politiki dźěłać. Hač wona nowu mzdu wobzamknje, njeje wěste.

Njerjany són?

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:
Wosobinski kontakt lěkarja k pacientej njemóžeš narunać – tež nic z telemedicinu. Tak wupraji so łužiska lěkarka hladajo na nowe puće mediciniskeho zastaranja, po kotrychž tuchwilu w Sakskej kročić spytamy. W komunikaciji z pacientom – tež w nonwerbalnej – zdoby sej lěkar mnoho přidatnych wažnych informacijow, kotrež su za rozsud dalšeho lěkowanja trěbne. Nimo toho matej wotewrjene wucho a sobučuće ­lěkarja za wosobinsku nuzu choreho tež wažny psychosomatiski efekt. Ale: Hladajo na nuzu mediciniskeho dorosta we wjesnych kónčinach dla je nowy model mediciniskich zastaraćelskich centrumow – kotrež dźensa Medical Cubes rěkaja – lěpje hač ničo. To měni tež lěkarka. Hdyž předstaju sej lěto a bóle dehumanizowane mediciniske zastaranje, je to za mnje wosobinsce njerjany són. Specifiska, na kwalifikowany fachowy personal wusměrjena migraciska politika – mjez druhim tež ze spěšnišim a jednorišim spožčenjom němskeho staćanstwa – móhła tomu zadźěwać. Milan Pawlik

Porjedźenka

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:

Šestku Hančikec křižerjow Radworskeho jutrowneho procesiona njeje Bosćij Handrik na Baćońskim kěrchowje zapopadnył – kaž smy wčera mylnje pisali – ale na Radworskim. Prosymy wo wodaće.

Redakcija SN

Dźěławi Němskeje njespokojom

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Tójšto ludźi w Němskej su njespokojom a začuja sylny ćišć. Tole wuchadźa z naprašowanja poradźowanskeho předewzaća Gallup, kotryž powěsćerni dpa předleži. Tak zhladuje mjenje hač połojca ludźi (45 procentow) spokojom a optimistisce do přichoda. Z tym su wuslědki na samsnym niskim niwowje kaž loni. Po wšej Europje je Němska ­hladajo na žiwjensku spokojnosć na 21. městnje. Mjez cyłkownje 38 krajemi zhladuja Finska (81 proc.), Islandska (77 proc.), Danska (69 proc.), Šwedska (69 proc.) a Nižozemska (69 proc.) najspokojnišo do přichoda.

„Politiske a hospodarske wuwiće kaž tež přiběrace kóšty žiwjenja wuskutkuja so negatiwnje na naladu ludźi“, zwěsća fachowc Gallup Marco Nink. „Tuchwilnje knježi wočiwidnje rezignacija město rozmacha“, wón doda.

Niwow stresa wostanje ze 14. městnom w Europje dale wysoki. Něhdźe 40 procentow wšěch wobdźělnikow čuješe so na dnju naprašowanja stresowany. Dale nječuje so wulki dźěl ludźi w Němskej ze swojim dźěłom zwjazany. 39 procentow přeja sej druhe dźěło.

To a tamne (23.04.25)

srjeda, 23. apryla 2025 spisane wot:

Šěsć metrow dołhu holču wopušku naplesć dyrbja dobrowólni pomocnicy, zo móhli 7. junija w hessenskim Hanauwje swjedźenske hry na česć Grimmec bratrow z bajku „Rapunzel“ zahajić. Po njej ma princ k swojeje lubowanej zalězć. Na wšěch 1 200 pomocnikow je so na namołwu nawodnistwa festiwala za nadawk splećenja wopuški přizjewiło. 50 z nich su wulosowali. Plećerki zhotowja jednotliwe powjazy z wołmy, kotrež do tołsteje wopuše zwjazuja.

Wjace hač 70 milionow dolarow wočakuje na awkciji w New Yorku za skulpturu šwicarskeho wuměłca Alberta Giacomettija (1901–1966). Lěta 1955 zhotowjena bronzowa figura zwobraznja bratra wuměłca. Ju su wjele lět zjawnje wustajili. We wobłuku nalětnjeje awkcije w New Yorku chcedźa postawu 13. meje přesadźować. Zamołwići wočakuja wulki nawal.

Jutrowna swěčka

wutora, 22. apryla 2025 spisane wot:

Berlin (B/SN). Jutrowna swěčka je z pčolaceho wóska a so po liturgiji zapadnych cyrkwjow, romsko-katolskej, starokatolskej, anglikanskej, ortodoksnej a lutherskej w jutrownej nocy při jutrownym wohenju zaswěći. Swětło swěcy a křiž wo­znamjenjatej přewinjenje smjerće a zrowastanjenje Jězusa, pismikaj alfa a omega na spočatk a kónc Jězu Chrysta. Pjeć hozdźikow z wóska symbolizuje rany skřižowaneho.

Kulturne herbstwo

Karlsruhe (B/SN). Leće a hudźba zwonow stej po wobzamknjenju konferency kultusowych ministrow Němskeje do lisćiny imaterielneho kulturneho herbstwa přiwzatej, potwjerdźi zamołwita zwjazka za kulturu a medije Claudia Roth. „Wažny aspekt připóznaća je, zo zwony a jich zwuk domiznu symbolizuja“, praji Michael Kaufmann, čłon wuradźowanskeho wuběrka za zwony.

Wjace katolikow w Estiskej

Drježdźany/Budyšin (SN/MiP). Drježdźansko-Mišnjanski biskop Heinrich Timmerevers­ a krajny biskop ewangelsko-lutherskeje cyrkwje Tobias Bilz staj na bamža Franciskusa spominałoj, kotryž je wčera, jutrownu póndźelu, w starobje 88 lět zemrěł. „Cyrkej zhubi z nim strózbeho reformera“, tak hódnoći Timmerevers w zdźělence biskopstwa. Ze swojim „nowym jasnym fokusom na ludźi na kromje towaršnosće, z noworjadowanjom a wobsadźenjom kurije a kolegija kardinalow kaž tež ze skrućenjom synodalneho principa je bamž fundamentalne změny w swětowej cyrkwi nastorčił“.

Jako „skromneho bamža, kotryž je pychu a ceremonije redukował a město toho słužbu na dobro čłowjeka do srjedźišća swojeho skutkowanja stajił“, wopisuje Tobias Bilz Franciskusa. Wón wuzběhny, zo je přeswědčeny, zo impulsy bamža na reformowe hibanje cyrkwjow po wšěm swěće kaž tež na dialog mjez nabožinami nadal skutkuja. „Franciskus je swojej cyrkwi a wšitkim čłowjekam hač do poslednjeho dnja swojeho žiwjenja słužił“, piše Bilz w zdźělence ewangelskeho krajneho biskopstwa.

Merz prosy wo dowěru

wutora, 22. apryla 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Dwaj měsacaj po wólbach zwjazkoweho sejma je přichodny zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) ludźi k jutram prosył, nowe zwjazkowe knježerstwo z dowěru a optimizmom přewodźeć. W tři mjeńšiny trajacym poselstwje namołwješe předsyda CDU, so wužadanjam hospodarskeho, towaršnostneho a swětoweho politiskeho razu stajeć. Po dotalnym planowanju chcedźa Merza 6. meje za noweho zwjazkoweho kanclera Němskeje wuzwolić.

Dale a wjace drogow w kraju

Berlin (dpa/SN). Prezident Zwjazkoweho kriminalneho zarjada Holger Münch warnuje před přiběracym mnóstwom twjerdych drogow w Němskej. Zamołwići wobkedźbuja „zapławjenje kraja z kokainom“, rjekny Münch nowinarjam. Přičina je, zo su wiki w Sewjernej Americe nasyćene a zo so wikowarjo nětko přiběrajo na Europu koncentruja. Tež wiki heroina so měnja, po tym zo su Talibanojo w Afgha­nistanje plahowanje opiuma w dalokej měrje znjemóžnili.

Minister we wuskosćach

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND