Mały Huzolak
„Ducy domoj“ – wjelestronska wustajeńca
Budyšin (SN/AN). „W cuzbje běch stajnje wćipny, a kaž na ludźi hladach, hladachu woni na mje.“ W nowej wustajeńcy Jürgena Maćija, kotraž je po wernisaži zajutřišim, njedźelu, hač do februara 2024 w Serbskim muzeju w Budyšinje přistupna, wuhladaš cyłkownje štyri po temach wšelake rumy. W kóždym namaka so wotpowědnje hodźacy citat z jeho žiwjenskeho skutkowanja.
W Lichanju rodźeny Jürgen Maćij njeje jenož wukubłany inženjer a fotografikar, ale tež wuměłc. Jako čłon Zwjazka tworjacych wuměłcow běše wot kónca 1980ych lět samostatny a móžeše sej tuž po swojich předstawach a idejach dźěło zarjadować. Skutkowaše pak nimo toho tež za Serbski muzej a běše po swójskim wuprajenju w stajnje dobrej wuměnje ze wšitkimi dotalnymi nawodnikami a nawodnicami. „Běše a je to z nim dobre a wunošne zhromadne dźěło. Jako darićel, ale tež jako čłon spěchowanskeho towarstwa Serbskeho muzeja je nam stajny podpěraćel. Na wšitkich polach zwuraznja zwisk z našim domom“, rjekny wjednica muzeja Christina Boguszowa na wčerawšej nowinarskej konferency.
Oratorij na CD
Prózdnotu w stawiznopisu wupjelnić
Budyšin (SN/MiP). „Wjeselu so nad wulkej ličbu wopytowarjow dźensa wječor, wšako mamy konkurenčne zarjadowanje na filmowym festiwalu w Choćebuzu“, praji něhdyša kuratorka němsko-serbskeje sekcije festiwala Grit Lemke na wčerawšim zarjadowanju hladajo na połnje wobsadźenu žurlu Budyskeho kamjentneho domu. Zhromadnje z medijowym wědomostnikom dr. Andy Räderom je wona w nadawku załožby DEFA w kooperaciji ze Serbskim institutom knihu zestajiła, kotraž zaběra so ze serbskim filmowstwom w času mjez 1946 a 1992. Tuta ma w nalěću přichodneho lěta pod titulom „Serbske filmowe krajiny“ wuńć. Dohromady 10 awtorow je so w knize wosebje z dźěłom Serbskeje filmoweje skupiny – wotnožki DEFA swój čas – zaběrało. Po słowach wudawaćelow „je serbski film w stawiznopisu NDRskeho filmowstwa dotal njewidźomny.“ Ze monografiju chcetaj „tutón prózdnotu nětko wupjelnić“, wonaj wuzběhnyštaj. Za swoje rešerše staj awtoraj nimale 150 filmow ze serbskimi temami wuhódnoćiłoj, kotrež běše jimaj priwatna załožba DEFA spřistupniła.
We wobłuku koncertoweje jězby je projektowy chór pod nawodom ...
Wo knihach a kniharni (10.11.23)
Witajće, w Ludowym nakładnistwje je nowostka wušła, a to klasikar na polu dźěćaceje literatury – wuměłska bajka Theodora Storma „Mały Huzolak“ (Der kleine Häwelmann). Mały Huzolak njemóže sej wusnyć. Prosy mać, zo by kolebku tam a sem storkała. Tola wona hižo spi. Hólčec leži w swojim łóžku a tyka jednu nóžku kaž stołp dowysoka. Swojeje małeje košulki so sleče a přičini sej ju kaž płachćičku při palčiku. Cymplej košulki wozmje do rukow a póčnje z wobeju licow duć. Měsačk to widźo sćele swětłu pruhu, po kotrejž pjerach ze jstwy wujědźe. Započina so rjana jězba, kiž wjedźe hólčeca po městačku a lěsu hač k hwězdam. A kak so skónči? Po tym zo bě Huzolak samo měsačkej přez nós zjěł, mějachu wón a wšě hwězdy na njebju syte a hasnychu swoje swěcy. Tež słónčko, kotrež z morja schadźeše, njeda sej zadźerženje lubić a ćisny kadličku scomt łóžkom do morja. Na zbožo pak bu wuchowany. Z ilustracijemi Ingeborg Meyer-Rey skulojći so klasikar, kiž je někotremužkuli z časa dźěćatstwa znaty.
Přesćěhowanje Židow w „Kristalowej nocy“
9. nazymnik hraješe w 20. lětstotku w Němskej historisce wažnu rólu. W lěće 1918 wudyri 9. nazymnika Nowemberska rewolucija, kotraž spowali kejžorsku Němsku a nasta Weimarska republika. Pjeć lět po tym spytachu w Mnichowje na samsnym dnju Adolf Hitler a přiwisnicy jeho Němskeje nacionalsocialistiskeje dźěłaćerskeje strony (NSDAP) w Bayerskej z pučom, kotryž podpěraše sobu bywši general Erich Ludendorff, byrgarske knježerstwo spowalić. Puč, kiž měješe spočatk namócneho wotstronjenja Weimarskeje republiki być, bu pak wot wobrónjenych mocow republiki rozbity a Hitler zajaty. Na 9. nazymniku 1989 bu w Berlinje hranična murja wotewrjena a z tym zahaji so kónc NDR a politiski přewrót.
Lyriska prěnička
Budyšin (SN). „Mosty přez morjo“ rěka prěnja swójska kniha Sylwije Šěnoweje. W Ludowym nakładnistwje Domowina wušła zběrka posrědkuje putacu poeziju wo hłubinach w žiwjenju, hdyž so wšo w kole wjerći, duchi šukotaja a nad bjezdnom hwězdy ćěmnje swěća. Ze sympatiju a šćipku ironije rysuje Šěnowa kuzło morja a steji přemóžena w metropoli swěta, rajskim jabłuku. Nimo toho rozestaja so kritisce z ciwilizaciju: Pčołki su wuhnate, tonuški dyrbja so we woliju kupać a z klikom kupujemy spěšnje nowu płokawu.
Knižna premjera budźe štwórtk, 16. nowembra, w Smolerjec kniharni.
Krasne historiske hrajki
Gabriele Hejdušcyna z Łuha wustaja swoje drohoćinki w Njeswačidle
Njeswačidło (ML/SN). Hižo 40 lět zběra Gabriele Hejdušcyna z Łuha, bywša zastojnica Budyskeho financneho zarjada, hrajki. Wulku ličbu historiskich hrajkow, klankow, barikow kaž tež staru bydlensku stwu su tuchwilu w Njeswačanskim domizniskim muzeju we nowej wosebitej přehladce wobdźiwać. Nawoda muzeja Arnd Lehmann je ju zawčerawšim njedźelu popołdnju wotewrěł. Před jědnaće lětami je Gabriele Hejdušcyna swoju zběrku prěni raz w Njeswačanskim muzeju předstajiła. Wothłós běše jara pozitiwny. Tehdy je tež klanki w serbskej narodnej drasće pokazała. Nětko pak wone mjez wustajenymi objektami njejsu.
