To a tamne (05.07.17)

srjeda, 05. julija 2017 spisane wot:

72 kołbaskow w dźesać minutach je 33lětny Kaliforničan do so stykał. Tradicionalne napřemojědźenje hotdogow wotmě so w New-Yorkskim zabawjenskim parku Coney Island. Joey Chestnut, serijowy dobyćer minjenych lět, je tak swój rekord wo dwě kołbasce polěpšił. Přiwšěm njebě wón cyle spokojom, dokelž je w druhej połojcy popušćił. Po­prawom chcyše 90 hotdogow zjěsć.

Spodźiwne rejwanje muža pod hołym njebjom a pozdatna rozmołwa ze štomom stej pěška w badensko-württembergskim Steinenje pohnułoj, policiju zazwonić. Alarm pak njebě trěbny. Zastojnikam 62lětny rozłoži, zo słuži „rejwanje“ sebjezakitowanju a wotpočinkej. „Poprawom činju to w lěsu. Tónkróć pak sym čakanje na lěkarski termin za swoje zwučowanja wužił. Druzy čitaja, hdyž dyrbja čakać. Ja zwučuju.“

Dźěći na kromje smjerće

wutora, 04. julija 2017 spisane wot:

Genf (B/SN). Połoženje w Jemenje je po słowach generalneho sekretara UNO Antónija Guterresa hoberska tragedija. Ludnosć pod wobydlerskej wójnu ćerpjaceho kraja trada pod najwjetšim hłodom swěta. Po wótrych apelach kraja připrajichu Němska a dalše staty na njedawnej konferency dawaćelow miliardu dolarow jako pomoc. Wosebje potrjechene su tam po pomocnym skutku UNO Unicef dźěći. Kóžde dźesać mjeńšin zahinje dźěćo njedosahaceho zežiwjenja dla. Přežiwjenje cyłeje generacije je wohrožene.

Styki z Pólskej pohłubšić

Berlin (B/SN). Berlinski arcybiskop Heiner Koch chce cyrkwinske „styki ze susodnej Pólskej pohłubšić“. To je přede­wšěm wažne hladajo na tuchwilne napjatosće w Europskej uniji, tak w prašenju ćěkanskeje politiki.

Vatikan přepytuje rjad

Stróža pola Rakec (SN/MiR). Jězba k łužiskim hatam bě za generalneho sekretara sakskeje FDP Torstena Herbsta zdobom dopóznaće. „Cyle jasnje trjebaja łužiscy rybarjo podpěru, zo njeby so tele powołanje zhubiło“, rjekny kandidat za wólby zwjazkoweho sejma we wólbnym wo­krjesu I wčera w rybarstwje Karstena Ringpfeila w Stróži pola Rakec. Na lětnjej turje zbliža sej wón zhromadnje z čłonom wokrjesneho předsydstwa FDP Reinerom Deutschmannom starosće łužiskich předewzaćelow. Wčera zaběrachu jeju rybarjo a wuwiće jich wobłuka. „Nam je wažne, zo problematiku kormoranow chutnje bjerjemy a rozrisamy“, Karsten Ringpfeil wuzběhny, „při tym je trjeba ju w europskim konteksće widźeć, wšako njebědźa so jenož tudyši rybarjo z ptakami, kotrež wulki dźěl rybow ze­žeru, ale tež ći w susodnej Čěskej a Pólskej.“

Gabriel Katar wopytał

wutora, 04. julija 2017 spisane wot:

Doha (dpa/K/SN). Zwjazkowy wonkowny minister Sigmar Gabriel (SPD) je dźensa mały, ale bohaty emirat Katar wopytał. W stolicy Doha přija jeho emir šajch Al-Thani. Wčera bě Gabriel swoju třidnjowsku wizitu w kónčinje Persiskeho zaliwa z wopytom Sawdi-Arabskeje a Zjednoćenych arabskich emiratow zahajił. Wobaj krajej Katarej wumjetujetej, zo teroristow a ekstremistow podpěruje, čehoždla stej diplomatiske zwiski z nim přetorhnyłoj.

Macron připowědźa reformy

Paris (dpa/K/SN). Na wurjadnym zeń­dźenju parlamenta we Versaillesu je francoski prezident Emmanuel Macron přilubił, zesylnić Francosku z přetwarom institucijow. Zdobom wón připowědźi, wuwzaćny staw w nowembu skónčić a z hišće raznišimi naprawami nowym terorowym nadpadam zadźěwać. Francoska dyrbjała so na wobšěrne reformy a radikalne naprawy hotować. Dźensa je francoski ministerski prezident Edouard Philippe w Narodnej zhromadźiznje swój knježerstwowy program předstajił.

Dyrbja w dowolu doma wostać

Manuela Schwesig (SPD), dotalna zwjazkowa swójbna ministerka, je wot dźensnišeho ministerska prezidentka Mecklenburgsko-Předpomorskeje. Na posedźenju krajneho sejma su ju do zastojnstwa wuzwolili. K prěnim gratulantam słušeše dotalny ministerski­ prezident Erwin Sellering (wobaj SPD), kiž bě zastojnstwo ze strowotnych přičin złožił. Foto: dpa/Jens Büttner

Warnujapřed spionažu

wutora, 04. julija 2017 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Něšto dnjow do zahajenja wjerškoweho zetkanja G 20 wumje­tuje němski wustawoškit někotrym wobdźělnikam­ zetkanja, kaž Ruskej, Chinje a Turkowskej, přiběracu spionažu w Němskej. „Ruska federacija, Ludowa republika China a Islamska republika Iran su hłowni akterojo přećiwo Němskej wusměrjeneje spionaže“, rěka w najnowšej rozprawje wustawoškita, kotruž je nutřkowny minister Thomas de Maizière (CDU) dźensa w Berlinje předstajił. W rozprawje mjenuja wustawoškitarjo w tym zwisku tež Turkowsku. Wosebje warnuja před spionažu w knježerstwowej štwórći stolicy Berlina. Rusku a Chinu su zamołwići w Němskej wospjet na internetnych atakach jako nadpadnikow spóznali, rěka w 300 stron wopřijacej rozprawje. „Dołhodobnosć a wuběr cilow na to pokazujetej, zo nadpadnicy spytaja politiku a zarjadnistwo zwjazkoweho sejma zaměrnje wuskušeć. To brizantne na rozprawje je: Ruski prezident Wladimir Putin kaž tež chinski prezident Xi Jinping staj hosćej­ wjerškoweho zetkanja G 20 w Hamburgu.

Trump chce Angeli Merkel pomhać

wutora, 04. julija 2017 spisane wot:

Berlin (dpa/K/SN). Prezident USA Donald Trump je wčera ze zwjazkowej kanclerku Angelu Merkel (CDU) telefonował. Zazwonił ju je, zo by jej připrajił, najebać kontrowersne nahlady nastupajo škit klimy a wikowansku politiku na wjeršku G 20 w Hamburgu ju podpěrać. Wura­znje jej zdźěli, zo so wjeseli w měsće Hansy jej pomhać wjeršk k wuspěchej dowjesć, kaž bě z Běłeho domu słyšeć.

Trump a Merkel rozjimaštaj we wobšěrnej rozmołwje tež temy kaž klimu a hospodarstwo, mjez druhim nadkapa­city wocla po wšěm swěće. Diplomatiscy wobkedźbowarjo wšak z tym liča, zo so Trump ze swojimi nastajenjemi na wjeršku G 20 wo zwadu postara.

Brazilski prezident Michel Temer, kiž bě najprjedy zdźělił, zo na zetkanje 20 najwažnišich industrijnych a prohowych krajow njepřijědźe, so nětko tola na nim wobdźěli. Temer je doma pod­hlada korupcije dla wobskorženy a steji přiběrajcy pod politiskim ćišćom.

Pytaja za přičinami katastrofy

wutora, 04. julija 2017 spisane wot:

Po znjezboženju busa na awtodróze z 18 mortwymi

Münchberg (dpa/SN/MkWj). Dźeń po zahubnym njezbožu na awtodróze A 9, při kotrymž bě so bus dospołnje wupalił, pytaja­ fachowcy dale za přičinami katastrofy. Při tym chcychu so přežiwjenych prašeć, předewšěm jednoho z busoweju šoferow, kiž bě njezbožo přežiwił. „To drje njebudźe dźensa wotzamknjene“, zdźěli rěčnik hornjofrankskeho policajskeho prezidija. Strowotniski staw 30 zranjenych je dale njezměnjeny. Dwaj pasažěraj běštaj ćežke spalenja poćerpjełoj.

Njedaloko Münchberga pola bayerskeho Hofa bě bus wčera rano do stejaceho nakładneho awta zrazył a so hnydom zapalił.­ 18 sobujěducych w płomjenjach zahiny. Powostanki busa chcedźa kri­minalnotechnisce přepytować. Wo při­činach katastrofalneho wohenja hišće speku­luja. Hač je hdy wuslědźa, njeje ani wěste, rěčnik policije zdźěli.

Kormoranowy karusel

wutora, 04. julija 2017 spisane wot:
Ludźo rady rybu jědźa. Što pak činić, hdyž łužiska ryba njedosaha? Nimamy hižo rybarjow abo njeje dosć ryby? Rybarjow na zbožo hišće mamy a rybu tež. W biosferowym rezerwaće Hornjołužiska hola a haty namakaš wjacore wobchody, hdźež tónle słódny regionalny wudźěłk předawaja. Tola­ tež kormoranam tón słodźi. Rybarjo pak maja zaćišć, zo ptaki njewědźa, hdy je dosć. Tuž so woni wosebje w času, hdyž młodźata lětać wuknu, na haty měrja a kormorany wućěrić spytaja. To pak wjele­ njepomha. Ptaki so za krótku chwilu nawróćeja, po tym zo su so pola susodow nažrali. Wšako kóždy rybar křidłate žrački dale ćěri. A tak sedźa kormorany wječor na samsnych hałzach štomow, z kotrychž bě je rybar rano wuhnał. Su so takrjec kaž na karuselu zaso na swoje městna zesy­dali. Je tuž nuznje trjeba rozmyslować, kak ptaki wotbudźemy, hewak rybarjow a ryby zhubimy. Milenka Rječcyna

To a tamne (04.07.17)

wutora, 04. julija 2017 spisane wot:

Jenož w kupanskich cholowach, z kupanskej čapku a płuwanskimi nawočemi chce 30lětny Joseph Heß 600 kilometrow samlutki po Łobju płuwać, wot čěskeje mjezy hač do Hamburga. Hospodarski inženjer ze Sakskeje planuje za to dźesać dnjow. Sobudźěłaćer Kamjeničanskeje TU dyrbješe sej dowolnosć w 15 institu­cijach wobstarać. Startować chce wón 4. awgusta w Bad Schandauwje.

Dweju rubježnikow dosahnył je poli­cajski pos w münsterlandskim Dülmenje. Mužej běštaj so z dalšim komplicu do banki­ zadobyłoj. Swědk něšto słyšeše a zawoła policiju. Ta přijědźe z psom Casperom,­ kotryž ćěkacych muži pře­sćěhaše. Prěnjeho kusny do ruki, na čož so tón poda. Krótko po tym Casper­ tež druheho paducha wučušli. Třeći skućićel pak móžeše ćeknyć, byrnjež z helikopterom za nim pytali.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND