Přirodoškitarjow počesćili

srjeda, 15. oktobera 2025 spisane wot:

Njeswačidło (SN/MiP). Sakscy čestnohamtsce skutkowacy přirodoškitarjo su so minjenu sobotu na swój lětny zjězd w Njeswačanskim hrodźe zešli. Dźewjećoch z nich je sakski statny minister za wobswět a ratarstwo Georg-Ludwig von Breitenbuch (CDU) za jich wjelelětny angažement z wuznamjenjenjom počesćił. „Čestnohamtscy přirodoškitarjo su njeparujomna baza škita wobswěta a družin w Swobodnym staće“, to podšmórny wón w swojej narěči. Po informacijach Sakskeje krajneje załožby za wobswěto- a přirodoškit, kotraž je nimo Sakskeho statneho ministerstwa za wobswět a ratarstwo (SMUL) zarjadowar zjězda, angažuje so něhdźe 1200 ludźi čestnohamtsce na dobro škita přirody a družin. Woni podpěruja na přikład delnje přirodoškitne zarjady při kontrolowanju přirodoškitnych płonin abo při zběranju botaniskich kaž tež fawniskich datow.

Přinoški klětu stabilne

srjeda, 15. oktobera 2025 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Přinoški za chorobne kasy za miliony ludźi budu po planach zwjazkoweje ministerki za strowotnistwo Niny Warken (CDU) klětu dale stabilne. Zwjazkowe knježerstwo dźensa lutowanski paket dweju miliardow eurow schwali, z kotrymž wudawki chorownjow wobmjezuja. Tak chcedźa deficit zakonskich chorobnych kasow wurunać. Hakle spočatk lěta běchu chorobne kasy přinoški znowa zwyšili.

Trump za wotbrónjenje Hamas

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump chce islamistiskej palestinskej organizaciji Hamas brónje wzać – w nuzy namócnje. Wón je po swójskich informacijach ze zastupnikami Hamas rěčał. Woni su jemu pječa přilubili, zo swoje brónje wotedadźa. „Jeli brónje sami njewotedadźa, my jich wotbrónimy. A to spěšnje a snano tež namócnje“, wón rjekny. Koho wón z „my“ měni, Trump njerjekny. Hamas je hač dotal wotedaće swojich brónjow raznje wotpokazała.

Klingbeil přilubja pomoc

Konwoj awtow ze smjertnymi powostankami wosom israelskich zastajencow z Gazaskeho pasma je wčera do israelskeho Tel Aviva dojěł. To bě dźěl dojednanja mjez Israelom a palestinskej Hamas wo přiměrje. Wojowarjo Hamas su zastajencow 7. oktobra 2023 z Israela zawlekli. W běhu dnja chcychu dalše ćěła přepodać. Foto: dpa/Stoyan Nenov

Merz: Dowěru zaso zdobyć

srjeda, 15. oktobera 2025 spisane wot:
Podstupim (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) chce zhubjenu dowěru mnohich ludźi do politiki zaso zdobyć. Na swojim nastupnym wopyće w Braniborskej wón přizna, zo su mnozy z politiku njespokojom. „Dyrbimy nětko prosće pokazać, zo smy kmani a zo móžemy problemy rozrisać“, Merz rjekny. Wón mjenowaše w tym zwisku wutwar infrastruktury a strowotniske zastaranje. „Smy žiwi w kraju, kotryž wšitko ma, zo móhł přichodnje wuspěšny być“, rjekny braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD). Merz krajnemu knježerstwu wobkrući, zo w Berlinje a Brüsselu z wotmachom na strategiji milinarnjow a zniženju płaćizny miliny dźěłaja. „Rozmołwy wo tym su intensiwne“, wón rozprawja.

Ukraina dalše swójby přesydli

srjeda, 15. oktobera 2025 spisane wot:
Kupjansk (dpa/SN). Zamołwići w Ukrainje su wukazali, zo maja swójby z dźěćimi dalše wjeski w Charkiwskej kónčinje na wuchodźe Ukrainy wopušćić. Guwerner regiona Oleg Synjehubow wopodstatni rozsud z „přiwótřenym wěstotnym połoženjom“ wokoło města Kupjansk, wo kotrež hižo dołho wojuja. Wukazali su ewakuowanje 40 sydlišćow. To potrjechi 400 swójbow ze 600 dźěćimi. Mjeztym nimale dospołnje zničene město Kupjansk je swojeho połoženja a wobchadnych zwisko dla strategisce wažne. Hač dotal su tam hižo wjacore wjeski ewakuowali. Prezident Wolodymyr Zelenskyj wopisowaše połoženje w tutym wotrězku fronty kónc septembra jako ćežke.

NATO wo wottrašenju wuradźowała

srjeda, 15. oktobera 2025 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Najnowšich ranjenjow powětroweho ruma ruskich wojerskich lětadłow a trutow dla su zakitowanscy ministrojo čłonskich krajow NATO dźensa wo zhromadnych napinanjach za lěpše wottrašenja a zakitowanje wuradźowali. Hłowne prašenje bě, hač dotalne zasadźenja na wuchodnej flance NATO dosahaja abo hač su přidatne naprawy trěbne, zo bychu Moskwu wot dalšich prowokacijow wotdźerželi. Někotre čłonske kraje su měnjenja, zo měła NATO hišće sylnišo wustupować.

Zakitowanski minister USA Pete Hegseth je w tym zwisku na partnerske kraje NATO apelował, zo wjace srědkow za iniciatiwu USA na dobro Ukrainy nałožuja. Wona wobsahuje, zo USA swoje brónje a municiju europskim krajam předawaja. Europske kraje kupjene brónje potom Ukrainje přewostaja, zo móhła wona je w boju přećiwo ruskim nadpadnikam na wuchodźe a juhu Ukrainy wužiwać.

Posedźenje nawjedowaštaj zwjazkowy minister za zakitowanje Boris Pistorius (SPD) a toho britiski kolega John Healey.

Zwada woborneje słužby dla

srjeda, 15. oktobera 2025 spisane wot:

W zwjazkowym sejmje jutře wo planach koalicije CDU/CSU a SPD wuradźuja

Berlin (dpa/SN). Najebać zwadu wo móžne losowanje w zwisku z planowanej wobornej słužbu chce knježerstwowa koalicija CDU/CSU a SPD naćisk zakonja zakitowanskeho ministra Borisa Pistoriusa (SPD) wobjednawać. Pistorius zdobom wumjetowanje unije wotpokaza, zo je kompromis naležnje swojeho namjeta sabotował a znjemóžnił.

Zwada mjez CDU/CSU a SPD wo nowej wobornej słužbje bě so wčera přiwótřiła. Koaliciskej partneraj stej na to zhromadnu nowinarsku konferencu krótkodobnje wotprajiłoj. Do toho njejsu so na zasady noweje woborneje winowatosće dojednali. Njeměr zbudźił je wosebje namjet, zo w nuzy młodostnych z losowanjom k słužbje w zwjazkowej woborje nuzuja.

Po informacijach rěčnika frakcije SPD budźe prěnje wuradźowanje po planje jutře w zwjazkowym sejmje. Tež generalny sekretar CDU Carsten Linnemann to takle widźi: „Chcemy na kóždy pad tutón tydźeń prěnje wuradźowanje docpěć“, rjekny wón wčera w sćelaku ZDF.

Zakoń njedosaha

srjeda, 15. oktobera 2025 spisane wot:
Zda so jako swjećimy w Němskej wšelakorosć– na plakatach, w narěčach, při oficialnych składnosćach. Tola štóž narodnej mjeńšinje kaž Serbam přisłuša abo swoju identitu hinak začuwa hač wjetšina kaž na př. queerni ludźo, wě, zo swoje wašnje žiwjenja druhdy radšo ze strachom před njewotpohladnymi komentarami abo rozestajenjemi zamjelčiš. Mjez derje klinčacymi słowami a žiwej runoprawosću tči husto dźěra. Planowana změna artikla 3 zakładneho zakonja ma tutu dźěru napjelnić. Tuta dalše formy diskriminacije jasnje pomjenuje a zakazuje. Zo wuskutkuja tute změny hnydom wulki rozdźěl w žiwjenju potrjechenych, je najskerje njerealistiske wočakowanje. Zakonje móža škitać – tola wone njezměnja awtomatisce towaršnostne stejišća. Woprawdźita runoprawosć trjeba wjace hač derje klinčace formulacije, wšako přesadźimy woprawdźitu změnu z aktiwnymi rozestajenjemi a žiwej akceptancu we wšědnym žiwjenju. Lydija Suchec

Wšědne barjery nadal wulke

srjeda, 15. oktobera 2025 spisane wot:

Zhorjelc (AK/SN). Žiwjenje za wobydlerjow ze zbrašenjom je w Zhorjelskim wokrjesu tež dźensa hišće wulke wužada­nje. Tole podšmórny wokrjesna społnomócnjena za inkluziju Elvira Mirle na zašłym posedźenju wokrjesneho sejmika w swojej dźěłowej rozprawje za dobu 2023 do 2025. Po statistice krajneho zarjada bydleše w Zhorjelskim wokrjesu kónc 2023 dohromady 22 995 ćežko zbrašenych ludźi. To je 9,35 procentow cyłkowneho wobydlerstwa. W lěće 2024 je społnomócnjena za 130 padow pisomne stejišćo wotedała. Z podobnym mnóstwom liči tež hač do kónca lěta 2025. Jedyn z nadawkow społnomócnjeneje za inkluziju je, zo skedźbnja planowarjow na bjezbarjernosć při projektach w zjawnym rumje. Tohorunja jich na tutym polu pora­dźuje.

Drježdźanski cwinger zaso přistupny

srjeda, 15. oktobera 2025 spisane wot:
Po štyrjoch lětach su dwór Drježdźanskeho cwingera wčera popołdnju zaso zjawnosći přepodali. Nětko móža turisća a domoródni wšu pychu barokneho twara zaso wobdźiwać. Něhdźe 17 milionow eurow je swobodny stat Sakska do ponowjenja inwestowała. Projekt je dźěl mjeztym lětdźesatki trajaceho programa běžneho ponowjenja twarskeho kompleksa. Cwinger je lěta 1710 jako oranžerija nastał. Swjedźenske naměsto a symbol mocy Awgusta sylneho je 100 000 kwadratnych metrow wulki. Ministerski prezident Michael Kretschmer potwjerdźi, zo chce Sakska tute kulturne bohatstwo dale hladać a tam inwestować. Foto: Jürgen Männel

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND