Kamjenica (dpa/SN). Zwjazk muzejow Němskeje přeprošuje přichodnje nošerjow politiskich rozsudow na krótke praktikumowe dźěła do muzejow. Prěnja wobdźělnica tutoho programa je Barbara Klepsch (CDU), lětuša prezidentka konferency kulturnych ministrow zwjazkowych krajow a nawodnica resorta w Sakskej.
Wona zahaji po informacijach ministerstwa přichodnu srjedu swoje dźěło jako praktikantka Kamjeničanskeho industrijneho muzeja, zo by za kulisami pohladała. Tam ma mjez druhim rjedźić, při zestajenju nowych wustajeńcow pomhać a šulerjam „transmisiju a posłužowanje mašinow“ předstajić. Jeje wulět do swěta muzejow filmowcy swěru přewodźeja a po tym jako krótku dokumentaciju wozjewja.
Njezwučene předewzaće ma nošerjam politiskich rozsudow wjelestronske a často zakryte dźěło muzejownikow zbližić. To jednaćelka němskeho muzejoweho zwjazka Sylvia Willkomm zdźěli. Zaměr je, „zo přichodnje z lěpšim zrozumjenjom na zakładźe wobšěrnych informacijow na dobro muzejow skutkuja“.
Brian Wilson – hudźbna legenda a sobuzałožer sławneje skupiny „Beach Boys“ je z 82 lětami zemrěł. Tole je management hudźbnika wobkrućił. Ze spěwami kaž „Fun Fun Fun“, „Good Vibrations“ a „Surfin‘USA“ swjećeše skupina hólcow Beach Boys w 60lětach po wšěm swěće hoberske wuspěchi. Samo Beatles so na jich hudźbnym stilu orientowachu. Wilson je nimale wšitke spěwy sobu spisał. Naposledk ćerpješe wón pod demencu.
Trend dale a wjetšich awtow w Europje spóznawaš tež na wysokosći motorowych hawbow. Tole ma negatiwne wuskutki na wěstotu dźěći, dokelž šoferojo małych ludźi před awtom njewidźa. Nimo toho su zranjenja hrudźe při zražkach ćim hórše. Přerězna wysokosć motorowych hawbow w EU je so wot lěta 2010 wo poł centimetra powyšiła a wučinješe 83,4 centimetrow w lěće 2024.
Waršawa (dpa/SN). Po dobyću prawicarskeho konserwatiwneho Karola Nawrockeho při wólbach prezidenta w Pólskej je ministerski prezident Donald Tusk dźensa w parlamenće prašenje dowěry stajił. Tusk wočakuje razne rozestajenja z nowym prezidentom, kotryž ma podpěru něhdy knježaceje strony PiS. Tohodla chce so wón zawěsćić, zo steji Europje přichilena koalicija kruće za nim. Wuslědk wothłosowanja sejma hač do kónca redakciskeho časa hišće njepředležeše.
Ekstremisća radikalniši
Bremerhaven (dpa/SN). Zwjazkowy minister za nutřkowne naležnosće Alexander Dobrindt (CSU) warnuje před přiběracej namocu młodych ekstremistow. „Zwěsćamy radikalizowanje młodych ludźi. Wosebje w prawicarskich skupinach přiběra zwólniwosć k namocy mjez młodymi ludźimi“, rjekny politikar CSU do zahajenja konferency nutřkownych ministrow w Bremerhavenje. Wuwiće pak wobkedźbuja tež jasnje mjez lěwicarskimi ekstremnymi skupinami.
Lěkarjo mjenje dźěłaja
Los Angeles (dpa/SN). Guwerner Kaliforniskeje Gavin Newsom, je prezidenta USA Donalda Trumpa hladajo na najnowše přiwótřenje w Los Angelesu raznje nadběhował a jeho diktatora mjenował. „Před našimi wočemi demokratiju nadběhuja“, rjekny Newsom w naležnej narěči. „Prawostatnosć přeměni so přiběrajcy na knjejstwo Dona“, skoržeše demokrat hladajo na předmjeno Trumpa.
Tón bě protesty přećiwo migraciskej politice w Los Angelesu jako „nadpad na měr, zjawny porjadk a narodnu wěstotu“ zasudźił. Demonstracije přihotuja „wukrajnu inwaziju“, rjekny Trump na wojerskim zepěranišću w staće North Carolina. Demonstrantow mjenowaše wón „zwěrjata“, kotrychž něchtó zapłaći.
Graz (dpa/SN). Po amoku na šuli w Grazu su w Awstriskej dźensa wopory njeskutka wopominali. W 10 hodź. ludźo po wšěm kraju pozastachu. Hižo wčera wječor běchu so w Grazu zhromadźili a žarowali.
W srjedźišću rozmyslowanjow steji motiw 21lětneho třělca. Tón bě wčera dopołdnja w šuli dźesać ludźi zatřělił a so po tym sam morił. Policija rěči wo sydom žónskich a třoch muskich woporach. Mjez nimi je pječa tež wučer.
21lětny skućićel je drje rozžohnowanski list zawostajił. Přičiny amoka pak z njeho njewučitachu. Fachowcy maja lěta trajacy mobbing přećiwo mužej za hłownu přičinu móžneje wjećby.
Zwjazkowy kancler Christian Stocker (ÖVP) mjenowaše amok „narodnu tragediju“ a namołwješe wšitke politiske strony k towaršnostnej solidariće. Zwjazkowy prezident Alexander van der Bellen piše: „Dźensa a w ćežkich dnjach, kotrež hišće přińdu, naš kraj dopokazuje, zo je zhromadnosć naša sylna stronka.“
Drježdźany (dpa/SN). Społnomócnjeny krajneho knježerstwa Thomas Feist, ma židowske žiwjenje w Sakskej po terorowym nadpadźe Hamas na Israel 2023 antisemitizma dla za wohrožene. Rozměr tajkich padow je so po zahajenju wójny w Gazaskim pasmje „widźomnje přiwótřił“, rěka w kóždolětnej rozprawje 2024. Nimo werbalnych a pisomnych njepřećelskich nadběhow přiběraja wohroženja a ćělne namócnosće. „Antisemitizm je trajace towaršnostne wohroženje.“
Njepřećelskosće měrja so po słowach Feista přećiwo wosobam, institucijam a symbolam a sahaja hač k namócnosćam přećiwo Židam a jich institucijam ale tež přećiwo ludźom, kotřiž so z nimi solidarizuja. Lěta 2024 su nimale wšědnje tajke njeskutki registrowali, najwjace na zjawnych zarjadowanjach we wulkich městach a na židowskich swjatkach. „Mjeza toho, štož so praji, so dale přesunje.“
Lěto židowskeje kultury „Tacheles 2026“ skića składnosć, židowske žiwjenje zeznać a zjawnje přistupnić, Feist rjekny. Knježerstwje wón zdobom doporuči, škit židowskeho žiwjenja jako statny zaměr do wustawy kraja zapisać.