Pólska kontrole na mjezy podlěši
Čołmy zadźerželi
Gaza/Tel Aviv (dpa/SN). Israelska marina je w Srjedźnym morju wjacore łódźe priwatneje floty z pomocnymi srědkami za Gazaske pasmo zadźeržała. Někotre čołmy su do israelskich přistawow přewodźeli. Mjez stami wobdźělnikami na wjace hač 40 motorowych čołmach a płachtakach je tež šwedska aktiwistka Greta Thunberg. Francoske wonkowne ministerstwo je Israel namołwjało, wěstotu aktiwistow zaručić a jich prawo na konsulariski škit garantować.
Turkowske knježerstwo je akciju israelskeje mariny přećiwo aktiwistam zasudźiło. W Italskej je mjeztym k protestam dóšło. W Romje ćehnjechu demonstranća k sydłu ministerskeje prezidentki Georgije Meloni.
USA sćelu Ukrainje daty wo Ruskej
Washington (dpa/SN). USA chcedźa Ukrainje přichodnje informacije tajnych słužbow za móžne nadpady na rusku energijowu infrastrukturu přewostajić. Tole rozprawja nowina Wall Street Journal, powołujo so na informacije derje wobhonjenych zastojnikow USA. Knježerstwo prezidenta Donalda Trumpa nimo toho planuje, Ukrainu z daloko sahacymi raketami zastarać, kotrež móhli objekty w Ruskej zničić. K tomu słušeja rakety, kiž hač do 800 kilometrow daloko leća. Doskónčnje pak wo tym pječa hišće rozsudźili njejsu. Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj bě USA stajnje zaso wo tajke brónje prosył. Wiceprezident J.D. Vance bě na to rjekł, zo chcyli USA próstwu Ukrainy pruwować.
Trump bě njedawno tomu přihłosował, zo tajnje słužby USA Ukrainu při akcijach přećiwo Ruskej podpěruja. Nimo toho steja USA ze zwjazkarjemi NATO w zwisku, kotrež maja Ukrainu po woli Trumpa tohorunja podpěrować.
Za žórłami horceje wody slědźić
Gubin (SN/MiR). Srjedź oktobra pojědu mjez Choćebuzom a Gubinom specielne jězdźidła, tak mjenowane Vibro-trucki, zo bychu z pomocu zwukowych žołmow do hłubiny „słuchali“. Z měrjenjom ma so zwěsćić, kelko ćopłoty pod zemju je. Zemska ćopłota je praktisce njewučerpajomna. Wona je tuž wosebje wužitne žórło energije a to njewotwisnje wot počasa, časa a wjedra. Wědomostnicy chcedźa pruwować, hač móža energiju z pomocu geotermije dobywać. Předstajomne je wužiwanje ćopłoty ze zemskeje skory we hłubokosći wjac hač 400 metrow. Branibor- ske ministerstwo za hospodarstwo, energiju a škit klimy (MWAEK) přewostaja za tónle projekt spěchowanske srědki we wysokosći třoch milionow eurow. Zo bychu rizika za přichodne inwesticije do projektow za geotermiju pomjeńšili, je braniborski MWAEK krajnemu zarjadej za hórnistwo, geologiju a zemske pokłady (LBGR) nadawk dał, za to trěbne geologiske daty pod zemju w Delnjej Łužicy zběrać. Z nowinskeje informacije ministerstwa wuchadźa, zo chcedźa tež přichodnje do geotermiskich projektow inwestować.
To a tamne (02.10.25)
Oktoberski swjedźeń měł so podlěšić. To žada sej zwjazk hosćencarjow a hotelownikow Dehoga w Mnichowje. Hroženja z bombu dla dyrbjachu swjedźenišćo wčera wjacore hodźiny zawrěć. Hakle po 17 hodź. smědźachu hosćo zaso na areal a do piwowych stanow. Po tym pak bě wočiwidnje mjenje hosći při předawanskich budkach a na hermanku. Piwowe stany běchu derje pjelnjene. Po wobličenju fachowcow wunjese Oktoberski swjedźeń wšědnje 40 milionow eurow.
Sławna slědźerka wo žiwjenju šimpansow Jane Goodall z Wulkeje Britaniskeje je njeboh. Aktiwistka zemrě w starobje 91 lět w Kaliforniskej, hdźež bě z přednoškami po puću. Ze swojimi lětdźesatki trajacymi slědźenjemi je wona směrodajne dopóznaća zdobyła, mjez druhim, zo su šimpansy njewšědnje inteligentne.
Čakaja na wotmołwu Hamas
Tel Aviv (dpa/SN). Ćišć na islamistisku organizaciju Palestinjanow Hamas dale přiběra. Wona dyrbi na Gazaski měrowy plan prezidenta USA Donalda Trumpa wotmołwić. Trump je Hamas „tři abo štyri dny“ časa přizwolił. Hamas zdźěla, zo plan dokładnje pruwuje. Mjezynarodnje su kraje pozitiwnje na předewzaće reagowali. 20 dypkow wopřijacy plan wobsahuje pušćenje wšitkich 48 zastajencow z rukow Hamas. Za to pušći Israel sta Palestinjanow z jastwa.
Truty lěpje wotwobarać
Kopenhagen (dpa/SN). Statni a knježerstwowi šefojo čłonskich krajow EU wuradźowachu dźensa w Kopenhagenje wo zhromadnych napinanjach za lěpše zakitowanje a wottrašenje. Pozadk su ranjenja powětroweho ruma přez ruske wojerske lětadła a truty. Wuradźowali su wosebje wo tym, kajke wojerske kmanosće přichodnje trjebaja a što maja kraje přinošować. Tež kredit 140 miliardow eurow na dobro Ukrainy z ruskimi pjenjezami su wobrěčeli.
Porjedźernje dale a dróše
Ćežke zemjerženje na Philippinach je sej znajmjeńša 69 smjertnych ...
Knježerstwo USA bjez pjenjez
Washington (dpa/SN). Po skónčenju doby za zdźěłanje přechodneho etata je dźěło knježerstwowych institucijow w USA kaž zlemjene. Republikanojo a demokraća njemóžachu so minjenu nóc na nachwilne financowanje dojednać. Tohodla płaći wot dźensa „shutdown“. Demokraća a republikanojo sej winu za to mjez sobu přisuwaja.
Tak mjenowany shutdown traje tak dołho, doniž so wobě stronje njedojednatej. Dźensa chcedźa znowa wuradźować. Tak dołho nima knježerstwo najprjedy raz wjace srědki za płaćenje přistajenych. Runočasnje nimaja ludźo wjace přistup k mnohim statnym posłužbam. Najdlěje traješe shutdown 2018 a to cyłe pjeć tydźenjow.
Schuster za spěšne změny
Merz: Němska na dobrym puću
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Friedrich Merz je sej wěsty, zo je hospodarstwo Němskeje na dobrym puću a zo tuchwilnu krizu přewiny. Němska je zaso atraktiwna městnosć za inwesticije, rjekny předsyda CDU wčera do zahajenja klawsury kabineta w Berlinje. To pokazuja mnohe inwesticiske přilubjenja předewzaćelskeje iniciatiwy „Made for Germany“. Zawody chcedźa hač do lěta 2028 něhdźe 735 miliardow eurow w Němskej inwestować. Njejasne při wšěm je, kelko srědkow su woprawdźe nowe inwesticije a kajke projekty hižo dlěje planuja.
„Koncentrujemy so na to, zo so němske hospodarstwo zaso zhraba a rozrosće. Němska dyrbi za inwestorow zaso atraktiwna być. Sylnjenje hospodarstwa, kmanosć wubědźowanja, wottwar běrokratije a socialne reformy su ćežišća, na kotrychž ma knježerstwo přichodnje dźěłać. Statne wudawki chcedźa pruwować.
Knježerstwo chce z 80 projektami běrokratiju wottwarić a z tym 16 miliardow eurow zalutować.
