„Durje trochu wotewrjeniše“

póndźela, 13. měrca 2023 spisane wot:

Rozdźělne reakcije na wuslědki konferency biskopow Němskeje

Frankfurt n. M. (dpa/SN). Wuslědki sobotu zakónčeneho reformoweho procesa katolskeje cyrkwje w Němskej su rozdźělne reakcije wubudźili. Wobaj zarjadowarjej, Němska biskopska konferenca a Centralny komitej katolikow Němskeje, hódnoćeštaj facit přewažnje pozitiwnje: Synodalny puć je fungował, najebać wšě wobmyslenja a wšón pesimizm“, rjekny předsyda konferency biskopow Georg Bätzing po zakónčenju pjateje a poslednjeje synodalneje zhromadźizny w Frankfurće nad Mohanom. „Njejsmy hišće wšitko wobzamknyli, wuhibki pak su stajene.“

Kóžda pistola je riziko

póndźela, 13. měrca 2023 spisane wot:
Porno hajnikej poprawom sportowy třělc – kaž tón, kiž je runje w Hamburgu wosom ludźi zatřělił a dalšich zranił – nje­trjeba swoje brónje doma měć. Tohodla je woprawnjene, zaso wo zakonju za wobchadźenje z pistolemi a třělbami w Němskej rěčeć. Smy drje daloko zdaleni wot poměrow w USA, hdźež słuša tajki masaker do wšědneho žiwjenja. Ale w konkretnym padźe je dosć wotewrjenych prašenjow, wšako běše skućićel hižo za čas přepytowanja podhladny. Wo konkretnych regulach móžeš wězo wěčnje debatować, jedne měritko pak njech­ płaći: Mjenje ­brónjow je lěpje hač wjac, dokelž z kóždej pistolu rosće statistiska prawdźepodobnosć znjewužiwanja. Tuchwilu knježi tež w Němskej a Sakskej napřećiwny trend. A hač je nawal nowych zajimcow zašłych lět za sportowe třělenje jenož wuraz rosćaceje woblubowanosće tutoho sporta, słuša do wotewrjenych prašenjow, na kotrež trjebamy politisku wotmołwu. Marcel Brauman

To a tamne (13.03.23)

póndźela, 13. měrca 2023 spisane wot:

We wjacorych kinach w Němskej a druhich krajach je minjene dny k wukročenjam dóšło. W běhu předstajenja filma „Creed III“ młodostni w kinje stawachu, po sedłach krosnowachu, z popcornom mjetachu a napoje rozkidachu. Na syći TikTok su wideja tajkich mylenskich akcijow wulku kedźbnosć wuwabili. Policija w Essenje je pokazki na wubědźowanje namakała. Při tym čuja so akterojo k tomu pohnući, sej ze swojimi akcijemi přetorhnjenje ki­nowych předstajenjow wunuzować a tak kedźbnosć pola TikTok dóstać.

Na swójskim kwasnym dnju měješe ­njewjesta w Oberfrankenje njedawno hubjenu naladu. Najprjedy je 32lětna z frizerskeho wobchoda ćeknyła, bjeztoho zo je cyłkownu sumu za swoju njewjesćinsku frizuru zapłaćiła. Po tym je wona do awta frizerki zajěła. Hač da so žona na wonym dnju přiwšěm hišće zwěrować, njemóžeše rěčnik policije rjec.

Syć za e-awta natwarić

pjatk, 10. měrca 2023 spisane wot:

Stuttgart (dpa/SN). Awtotwarc Mercedes-Benz je swoje plany k syći za nabiwanje elektroawtow konkretizował. W Němskej a Francoskej chcedźa lětsa prěnje stołpy za spěšne nabiwanje twarić, rozłoži šef předsydstwa Mercedes-Benz Mobility Franz Reiner nětko w Stuttgarće. Nastać ma wobšěrna syć. Kupcy e-awtow předewzaća maja z toho profitować, dokelž móža sej wotpowědne stołpy rezerwować.

Wšitcy dyrbja energiju lutować

Brüssel (dpa/SN). Europska unija dyrbi hač do lěta 2030 znajmjeńša 11,7 procentow mjenje energije přetrjebać. Na to dojednachu so zastupjerjo europskeho parlamenta krajow EU dźensa rano w Brüsselu. Zakład za to tworja ličby z lěta 2020. Kóždy kraj EU ma tomu přinošować. Na zakładźe formule chcedźa narodne přinoški wuličić. Kraje maja je po móžnosći dodźeržeć. Jenož hač do 2,5 procentow smědźa wot přinoška wotchileć.

Žadaja sej jednoriše postajenja

Wočakuja znowa wjele ćěkancow

pjatk, 10. měrca 2023 spisane wot:
Zły Komorow (dpa/SN). Wokrjesy Bra­niborskeje žadaja sej po přestorčenju wjerš­koweho zetkanja ćěkancow dla spěšnu pomoc ze stron Zwjazka a kraja. „Móžnosće su dźeń a snadniše, su wobmjezowane a so nachileja“, rjekny předsyda sejma wokrjesow, krajny rada Siegurd Heinze powěsćerni dpa. Zdobom wón warnowaše, zo bliži so Němska połoženju, kotrež runa so krizy lěta 2015/16. Pomoc trjebaja wokrjesy po jeho słowach předewšěm při zaměstnjenju ćěkancow, w pěstowarnjach, šulach a při lěkarskim zastaranju. Po 39 000 ćěkancach w minjenym lěće – předewšěm ­z Ukrainy – wočakuja komuny lětsa 26 000 ćěkancow. To by nimale telko było kaž lěta 2015, w lěće tak mjenowaneje krizy ćěkancow. Dotal pak njeje so knježerstwo SPD a CDU na pomocy přidatnje k wobstejacemu paketej dojednać móhło. Tohodla bě nutřkowny mi­nister Michael Stübgen (CDU) konfe­rencu krajnych radow přestorčił, na ­kotrejž chcychu wo wobchadźenju z ćěkancami rěčeć.

Přetwar tepjenjow spěchować

pjatk, 10. měrca 2023 spisane wot:

Hospodarski minister Habeck planuje wobšěrny pomocny program

Berlin (dpa/SN). Za raznje diskutowany poněčimny přetwar tepjenjow na klimje přichilene připrawy přilubja zwjazkowy minister za hospodarstwo a škit klimy Robert Habeck miliardy eurow wopřijacy spěchowanski program. Pomoc měła so na dochodach ludźi orientować, je mi­nisterstwo Habecka wčera w Berlinje připowědźiło. „Nichtó njepoběži do pincy, zo by tepjenje zwutorhał“, rjekny politikar Zelenych hladajo na tuchwilu hišće wjele wužiwane płunowe a wolijowe ­tepjenja. Předwidźane su tuž „mnoholičbne wu­wzaća, přechodne rozrisanja a časowe předpisy“, rěka w dokumenće z titulom „Derjeměće klimoneutralnje wobnowić“, kotryž Habeck w tym zwisku w Berlinje předstaji.

Mortwi po amokowym běhu

pjatk, 10. měrca 2023 spisane wot:
Hamburg (dpa/SN). Po smjertnych wutřělach na zarjadowanju swědkow Jehowy štwórtk wječor w Hamburgu je policija dźensa njeskutk dale přepytowała. Nadrobnosće k mortwym a zranjenym nochcyše rěčnik policije hišće mjenować, pokazujo na planowanu nowinarsku konferencu w běhu dnja. Za čas zarjadowanja w twarjenju swědkow Jehowy bě dotal njeznaty skućićel wjacorych ludźi zatřělił abo zranił. Po informacijach medijow jedna so wo znajmjeńša wosom smjertnych woporow, znajmjeńša wosom dalšich ludźi bu zranjenych. ­Skućićel je so prawdźepodobnje po njeskutku sam zatřělił. Policija zastopnjuje pad jako amokowy běh.

W Brüsselu so na Němsku mjerzaja

pjatk, 10. měrca 2023 spisane wot:
Brüssel (dpa/SN). Němska je ze swojej blokadu w poslednim wokomiku při rozsudźe wo zakazu awtow z bencinowym a dieselowym motorom wot lěta 2035 mjez europskimi partnerami njezrozumjenje a mjerzanje wubudźiła. Diplo­maća EU rěčachu wo łamku dowěry a kritizowachu njepřezjednosć němskeho zwjazkoweho knježerstwa. Tež na kmanosći nawjedowanja zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) přiběrajcy dwěluja. Knježerstwje w Parisu a Madridźe zwurazništej swój hněw tež zjawnje. Runje tak kritisce reagowachu w Brüsselu zastupnicy knježerstwow, kotrež su Němskej poprawom přichilene. „To mamy za jasny łamk dowěry“, rjekny diplomatka. Derje by było, by-li Němska swoje zwady w koaliciji do wothłosowanja EU zrja­dowała. Přichodnje dyrbja drje so w Brüsselu stajnje prašeć, „što je dojednanje z Němskej scyła hišće hódne“. Minjenu wutoru chcychu w Brüsselu poprawom jenož hišće formelnje schwalić, štož bě dawno wujednane: Wot lěta 2035 smědźa w EU jenož hišće nowe awta z ekologiskimi motorami předawać. Němska pak je tole na iniciatiwu FDP wotpokazała.

Šansa młodźinje

pjatk, 10. měrca 2023 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Softwarowy koncern SAP je campus w Drježdźanskim nutřkownym měsće wotewrěł. Nowy kompleks z běrowami na Póstowym naměsće skića městno za 400 sobudźěłaćerjow, zdźěli koncern wčera w Drježdźanach. Předewzaće SAP chce z campusom kapacity za wuwiće zesylnić. „Wjeselimy so, zo Drježdźanske wědomostne a inowaciske stejnišćo dale rosće a zo so zhromadne dźěło z lokalnymi a regionalnymi partnerami zesylnja“, wuzběhny šef techniskeho wobłuka pola SAP Jürgen Müller. SAP chce na městnje regionalnu syć wutworić. „Nimo wurjadnych slědźenjow na Techniskej uniwersiće a dalšich zaměstnjenych institucijow je w měsće tež hišće lokalnych iniciatiwow a techniskich centrumow“, koncern w zdźělence rozkładźe. Zhromadne dźěło z lokalnymi akterami ma so wutwarić.

Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) podšmórny, zo je so koncern SAP w mjezynarodnym wubědźowanju za stejnišćo w Drježdźanach rozsudźił. „SAP zhladuje na jónkrótne wuwiće. Hižo lětdźesatki to wobkedźbujemy“, Kretschmer rozkładźe. Za młodostnych w regionje je campus wulka šansa.

To a tamne (10.03.23)

pjatk, 10. měrca 2023 spisane wot:
Narodne powětrowe a swětnišćowe zarjadnistwo NASA je njedawno asteroid „2023 DW“ w swětnišću wotkryło. Ćěleso měri so na zemju a je na zbožo hišće daloko zdalene. Z přerězkom nimale 50 metrow móže asteroid wulke škody na zemi načinić a samo wjetše město zničić. Kaž fachowcy NASA wuličichu, „2023 DW“ dokładnje na dnju Walentina w lěće 2046 zemju trjechi. Prawdźepodobnosć toho pak leži pola 1 do 560. Prawdźepo­dobnosć w loće dobyć leži tuchwilu pola 1 do 140 milionow. W lěće 2013 je dalši asteroid z přerězkom 20 metrow Rusku trjechił. Tehdy so wjele ludźi zranichu a wokna chěžow rozbichu.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND