Wotstronja „běłe blaki“

wutora, 28. měrca 2023 spisane wot:

Zhorjelc (SN). Sakski hospodarski mi­nister Martin Dulig (SPD) je tele dny na ležownosći firmy Lift Manager w Jänkendorfje zdźělenki, wo dalšim spěchowanju za wutwar spěšneho interneta krajnemu radźe Zhorjelskeho wokrjesa Stephanej Meyerej (CDU), přepodał. Hižo wot lěta 2016 dźěła wokrjes na tym, spěšny internet w kónčinje wšitkim wobydlerjam, zarjadam atd. spřistupnić. Hišće je tak mjenowanych „běłych blakow“, hdźež nimaja potrjecheni spěšny zwisk do syće.

„Digitalizacija je za wšitke wobłuki ­bytostna. Tak postaja to naše dźěło a žiwjenje. Běłe blaki njejsu jenož problem infrastruktury, kotryž ma so rozrisać. Skerje so žiwjenska kwalita, mobilita a dźěło polěpši. Z wutwarom spěšneho interneta, zmóžnja so we wokrjesu dalšim něhdźe 30 000 wobydlerjam, předewzaćam, šulam a chorownjam přistup. Tohodla ­njeńdźe wo to, spěchowanske srědki přepodać, ale přichod zawěsćić“, Martin ­Dulig wuzběhny. Wutwar wukonliweje ­infrastruktury ma za Zhorjelski wokrjes najwyšu prioritu. „Atraktiwita kónčinow na wsach so bytostnje k lěpšemu wuwije“, Zhorjelski krajny rada podšmórnje.

To a tamne (28.03.23)

wutora, 28. měrca 2023 spisane wot:

Plahowarjo howjadow w Europje naje­bać wysoke kóšty a niše mlokowe pła­ćizny wulce do plahowanja zwěrjatow ­inwestuja. Na awkciji plahowanskeho zwjazka howjadow Ludwigslust-Parchim minjeny kónc tydźenja w Karowje, wu­činješe přerězna płaćizna 10 427 eurow na ćelo. Rekordnu płaćiznu na awkciji docpě z 89 000 eurami młoda kruwa ­Rosy z Dedelowa (Uckermark).

Šofer motorskeho je w Čěskej na ćěkańcy před policiju po startowej a přizemjenskej čarje lětanišća jěł. Kaž rěčnik policije ­minjeny pjatk zdźěli, chcychu zastojnicy 43lětneho w měsće Cheb kontrolować. Wón pak dale jědźeše, čerwjene ample njewobkedźbowaše a k lětanišću smaleše. Naposledk je mašina w błóće tčacy wostała. Policija šofera nachwilnje zaja.

Jednoriše pohrjeby

póndźela, 27. měrca 2023 spisane wot:

Vatikan (B/SN). Bamž Franciskus je w interviewje ze šwicarskim sćelakom RSI připowědźił, zo maja so pohrjeby přichodnych bamžow z jednorišimi ceremonijemi přewjesć. Rozsudźił bě so za to po nazhonjenjach při pohrjebje swojeho předchadnika Benedikta XVI.

Změna Wótčenaša

Vatikan (B/SN). Na próstwu bamža Franciskusa su 2020 w Italskej Wótčenaš změnili, město „njewjedź nas do spytowanja“ tam nětko rěka „njepřewostaj nas spytowanjam“. Minjenu njedźelu pak je so bamž sam po starym modlił. Změna bu tehdy kontrowersnje rozjimowana a njebu w němskorěčnych krajach a we łaćonskej wersiji zawjedźena. Bamž sam bě teologisku debatu wo tym nastorčił. Wón na to skedźbni, zo wšak Bóh ludźi njespytuje, ale jenož djaboł.

Wobchad z ćěkancami

Genf (B/SN). Stajny wobkedźbowar Swjateho stoła při Zjednoćenych narodach w Genfje, arcybiskop Fortunatus Nwachukwu, wobžaruje přiběracu ličbu smjertnych njezbožow w zwisku ze čołmami ćěkancow na Srjedźnym morju. Wón sej tuž žada, zasadźić so za humanitarne nalež­nosće město ryzy politiskeje blokady.

Křesćenjo w Pakistanje

Škitarjo klimy wojuja dale

póndźela, 27. měrca 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Po zwrěšćenju Berlinskeho ludoweho wothłosowanja wo naročnišich klimowych cilach chcedźa iniciatorojo wothłosowanja zhromadnje z dalšimi škitarjemi klimy dale wojować. „Je škoda za wšěch ludźi w Berlinje, wojujemy dale“, rjekny Jessamine Davis, rěčnica zwjazka „Nowy klimowy start“. Iniciatiwa bě drje wjetšinu ludźi za swój zaměr klimoweje neutrality Berlina hižo 2030 zdobyła, trěbny podźěl 25 procentow ludnosće pak jasnje misnyła.

Zapad reaguje měrnje

Moskwa/Brüssel (dpa/SN). Zapad je demonstratiwnje měrnje na připowědźenje ruskeho prezidenta Wladimira Putina reagował, w susodnej Běłoruskej taktiske atomowe brónje nastajić. NATO rjekny wčera w Brüsselu, zo nima hladajo na swójske atomowe brónje žanu potrjebu, jednać. Zwjazkowe knježerstwo wumjetowaše Putinej „pospyt nuklearneho zatrašenja“. Putin bě sobotu připowědźił, zo chcył w Běłoruskej taktiske atomowe rakety nastajić, dokelž tež USA atomowe brónje w zapadnej Europje składuja.

Scholz w Rotterdamje

Demonstracije přećiwo planowanej justicnej reformje w Israelu dale pokročuja. Mjeztym je israelski ministerski prezident ­Benjamin Netanjahu přizjewił, zo chce so dźensa k dwělomnej justicnej reformje wuprajić. Jelizo wón wozjewi, reformu njepřesadźić, hrozy rozkora w knježerstwje. W nocy je Netanjahu hižo z wjacorymi ministrami koalicije wuradźował. Foto: pa/AP/Oren Ziv

Warnowanski stawk wobchad masiwnje haćił

póndźela, 27. měrca 2023 spisane wot:

Berlin/Drježdźany (dpa/SN). Regionalny a dalokowobchad po wšej Němskej bě dźensa masiwnych warnowanskich stawkow dla w dalokej měrje zlemjeny. Wot połnocy na přikład w Berlinje a Braniborskej žane regionalne ćahi wjace njejězdźachu. Tež Sakska bě potrjechena. Hač so połoženje w běhu dnja zaso polěpši, njebě dopołdnja hišće znate. Tež na lětanišćach dóńdźe k haćenjam. Pozadk toho je wšoněmski stawk dźěłarnistwow, kiž ma 24 hodźin trać. Ze stawkom chcedźa ćišć w tuchwilnych tarifowych jednanjach zwyšić. W běhu dnja chcyštej so dźěłarnistwo ver.di a zwjazk zastojnikow znowa ze zastupnikami komunow a Zwjazka zetkać. Je to třeće koło jednanjow za něhdźe 2,5 milinow přistajenych. Dźěłarnistwo žada sej wjace hač dźesać procentow, znajmjeńša pak 500 eurow wjace mzdy. Dźěłodawarjo tole dotal wotpokazuja. Při wšěm wobkedźbowarjo njewuzamkuja, zo so tarifowi partnerojo w běhu přichodnych dnjow tola hišće dojednaja.

W koaliciji hišće žane wuslědki

póndźela, 27. měrca 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Šefojo amploweje koalicije SPD, Zelenych a FDP su tež dźensa rano w kanclerskim zarjedźe dale diskutowali. Tuchwilne konflikty amploweje koalicije njejsu hišće rozrisane. Předewšěm dźe wo temy kaž spěšniši wutwar zwjazkowych awtodróhow, wotstronjenje wolijowych a płunowych tepjenjow kaž tež financowanje zakładneho zawěsćenja za dźěći.

Kaž fachowc FDP za etat Otto Fricke při tym wuzběhny, pokazaja trajace rozmołwy na to, zo so stronje prócujetej rozrisanje nańć. Dokelž diskusije dale trajachu, je FDP poesedźenje prezidija a nowinsku konferencu wotprajiła.

„Je wjele nadawkow, kotrež dyrbimy zmištrować, předewšěm hladajo na krizu klimy“, podšmórny prěnja parlamentariska jednaćelka Zelenych Irene Mihalic. Wona plany hospodarskeho ministra Roberta Habecka (Zeleni) zakitowaše. Wot klětušeho maja nowozatwarjene tepjenja znajmjeńša 65 procentow na zakładźe wobnowjomnych energijow „nadźěłać“, štož wjedźeše k rozkorje, dokelž njemóže wjele ludźi tole financielnje zmištrować.

Hotuja so na klětuše wólby

póndźela, 27. měrca 2023 spisane wot:

Na stronskim zjězdźe Zelenych w Budyšinje čłonow w serbskej rěči witała

Budyšin (SN/BŠe). Na stronskim zjězdźe w Budyšinje hotowachu so sakscy Zeleni na klětuši wólbny bój. Přichodnje chce sej strona wo wjele lěpši wólbny wuslědk wuwojować. W lěće 2019 docpě wona 8,6 procentow hłosow. Sakska justicna ministerka Katja Meier a wobswětowy a energijowy minister Wolfram Günther přizjewištaj wobaj, zo chcetaj jako na­čolnaj kandidataj k wólbam nastupić. Günther pak rěčeše wo tym, zo móhłoj tež jako team wustupować.

Opoziciske knježerstwo

póndźela, 27. měrca 2023 spisane wot:

Serbsko słowo na stronskim zjězdźe, dosć impulsow z bazy za praktisku politiku na regionalnej a mjezynarodnej runinje – sakscy Zeleni su so w Budyšinje jako čile diskutowaca a zaměrna organizacija prezentowali. So wě, zo njeje strona tuchwilu w ludnosći Łužicy runjewon woblubowana. Ale jeje zwjazkowa předsydka je na přeswědčace wašnje wobkrućiła, zo matej wobchowanje stwórby a zachowanje socialneho měra dwě stronje samsneje medalje być. Čim wjac ludźi to za wěryhódne ma, ćim mjenje problemow z akceptancu we Łužicy strona změje.

Wušiknje skutkuje na jednym boku jako seriozna koaliciska partnerka, zdobom pak někak kaž opozicija napřećo CDU. Jeli Lěwica – hlej hrožace pačenje dokoławokoło Wagenknecht – dale rozpaduje, maja Zeleni do klětušich wólbow krajneho sejma poleposition. Jich frakciska předsydka z Łužicy Franziska Schubert je politiski prototyp jednoty konserwatiwnych a doprědkarskich myslow. Marcel Brauman

Sankcijez prawom

póndźela, 27. měrca 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Wuměnjeja-li so studowacy za čas online-pruwowanja intensiwnje w chatowych skupinach, móža jich jebanstwa dla eksmatrikulować. To je Berlinske zarjadniske sudnistwo minjeny pjatk rozsudźiło. Tak njeńdźe wo to, hač bě wuměna spomóžna a so tam prawe wotmołwy diskutowachu, w zdźělence sudnistwa rěka. Z tym njebě skóržba studentki studijneho směra „Zjawne zarjadnistwo“ wuspěšna. Ju běchu „wosebje ćežkeho jebanstwa“ dla eksmatrikulowali.

Po słowach sudnikow je studentka w juliju 2021 online-klawsuru pisała. Po korekturje přihrawachu so docentej a pruwowarjej screenshoty ze chatoweje skupiny, w kotrejž so mnozy wobdźělnicy pruwowanja – mjez nimi tež skóržb­nica – wuměnjachu. Wysoka šula zahaji přećiwo wobdźělnikam skupiny pruwowanske jednanje podhlada zamylenja dla. Skónčnje potrjechenych eksmatrikulowachu. Kaž sudnicy minjeny pjatk wopodstatnichu, bě to prawje. Po tym zo dóńdźe při online-pruwowanjach k wulkej ličbje wobšudźenjow, je wysoka šula nětko sankcije wuwjedła, kotrež maja wulku wottrašacu skutkownosć.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND