To a tamne (17.04.23)

póndźela, 17. apryla 2023 spisane wot:

Kónc njewšědneho pospyta: Po 500 dnjach dobrowólneje izolacije je 50lětna Španičanka Beatriz Flamini swój kwartěr w 70 metrow hłubokej prózdnjeńcy w južnošpaniskej prowincy Granada wopušćiła. Slědźerka prózdnjeńcow chcyše zwěsćić, kak ćěło samotnosć pod zemju znjese. Nimo toho chcyše wona nowy swětowy rekord nastajić. Italčanka Christine Lanzoni bě lěta 2007 na wšě 269 dnjow pod zemju wutrała. Po nawróće chcyše Flamini – prěni króć po 500 dnjach – najprjedy raz dušować.

Po 24 hodźinach su wohnjowi wobornicy w zwjazkowym staće USA Floridźe kruwu z błóćaneje dźěry wuswobodźili, do kotrejež bě wona padnyła. Dospołnje wučerpane zwěrjo móžachu pomocnicy skónčnje wućahnyć, dźakowano wobornikam, kotřiž běchu „za wuchowanje wosebje wulkich zwěrjatow“ wukubłani.

Podhladneho zajeli

pjatk, 14. apryla 2023 spisane wot:

Washington (dpa/SN). W zwisku z wozjewjenjom brizantnych dokumentow tajnych słužbow USA zajaty muž je sobudźěłaćer wójska. Wo tym je justicny minister Merrick Garland we Washingtonje wčera informował. Muža su mjeztym „njewoprawnjeneho zběranja, składowanja a posrědkowanja tajnych podłožkow“ dla zajeli. Sćelak CNN pokazowaše widejo akcije w telewiziji. Po informacijach medijow je muž 21 lět stary.

Dźěle Bachmuta dale zakituja

London (dpa/SN). Po posudku britiskich tajnych słužbow ukrainscy wojowarjo ­zapadne štwórće wuchodo-ukrainskeho města Bachmut přeco hišće zakituja. Minjene 48 hodźin dožiwjachu pak tam „wosebje sylne nadpady ruskeje artilerije“, zakitowanske ministerstwo w Londonje zdźěla. Přičina je, zo jednotki ruskeho zakitowanskeho ministerstwa a ruska skupina zóldnarjow „Wagner“ lěpje hromadźe dźěłaja. Ruske wojerske jednotki su po swójskich informacijach mjeztym 80 procentow Bachmuta zdobyli.

Rozsudźa wo rentowej reformje

Klimowi aktiwisća skupiny „Extinction Rebellion“ su wčera na kóncu demonstracije na balkonje Berlinskeho hotela ­Adlon transparent přiwjazali a pyrotechniku wužiwali. Na baneru bě napisane „Njemóžemy sej super-bohačkow dowolić“. ­Skupina je wosrjedź města protestne stanowe lěhwo natwariła a startuje wottam swoje akcije. Foto: dpa/Christoph Soeder

Pokročuje z wopytom

pjatk, 14. apryla 2023 spisane wot:
Tianjing (dpa/SN). Wonkowna ministerka Annalena Baerbock je dźensa z rozmołwami w jednym z němskich přede­wzaćow za elektromobilitu w přistawnym měsće Tianjingu ze swojim wopytom w Chinje pokročowała. Z Tianjinga pochadźacy wonkowny minister Qin Gang politikarku Zelenych přewodźeše. Předewzaće Vitesco z hłownym sydłom w bayerskim Regensburgu produkuje w Tianjingu wot lěta 2019 dospołnje integrowane elektroniske wóski. Po wopyće w zawodźe poda so Baerbock ze swojim hosćićelom z ćahom do 120 kilometrow zdaleneho Pekinga. Tam běchu dźensa politiske rozmołwy ze zastupnikami knježerstwa planowane. Baerbock chcyše při tej składnosći połoženje čłowjeskich prawow w Chinje narěčeć. Tež wobmjezowanje klimoweje krizy přez nowu energijowu politiku chcyše wona tematizować.

Kónc atomowych milinarnjow

pjatk, 14. apryla 2023 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Hišće zbywace tři atomowe milinarnje Němskeje – Isar 2 w Bayerskej, Emsland w Delnjosakskej a Neckarwestheim 2 w Badensko-Württembergskej – zajutřišim, sobotu, doskónčnje wotpinu. Tole wšak je so po­prawom hižo kónc minjeneho lěta stać měło. Ruskeje wójny přećiwo Ukrainje a z tym zwjazaneje energijoweje krizy dla pak běchu rozsudźili, milinarnje dale wužiwać. Mjeztym pak ma wjetšina ludnosće Němskeje (59 procentow) politiski rozsud za wopačny, jenož 34 procentow ludźi wotpinjenje hišće wita, woprašowanje medijow wunjese.

Debatuja wojerskich lětadłow dla

pjatk, 14. apryla 2023 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Pólska smě Ukrainje z dowolnosću Němskeje pjeć bojowych lětadłow MiG-29 ze składow bywšeje NDR přewostajić. Zwjazkowe knježerstwo je wotpowědnu próstwu wčera w běhu někotrych hodźin přizwoliło. Nastupajo dowolnosć za pólski namjet rjekny zakitowanski minister Boris Pistorius (SPD): „To pokazuje: Na Němsku móžeš so spušćeć.“ Jedna so wo lětadła, kiž bě zwjazkowa wobora ze składow bywšeje Narodneje ludoweje armeje NDR přewzała. Lěta 2003 běchu 22 mašinow typa MiG-29 Pólskej předali. W kupnym zrěčenju je zapisane, zo dyrbi Němska přihłosować, chcyła-li Pólska lětadła dale dawać.

Předsyda frakcije Lěwicy w zwjazkowym sejmje Dietmar Bartsch je raznje přećiwo dodawanju lětadłow Ukrainje a zwjazkowemu knježerstwu wumjetuje: „Rozsud je fatalny zmylk“, rjekny Bartsch wčera w Berlinje. „Zwjazkowe knježerstwo překroči čerwjenu liniju, kotruž bě same postajiło.“ Bartsch na to pokaza, zo je zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) njedawno tajke postupowanje wotpokazał.

Wjace njeskutkow

pjatk, 14. apryla 2023 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). Ličba politisce motiwowanych njeskutkow w Braniborskej je loni widźomnje přiběrała. Cyłkownje su 4 384 tajkich chłostajomnych njeskutkow zličili, pjećinu wjace hač lěto do toho, nutřkowny minister Michael Stübgen (CDU) wčera zdźěli. Hižo lěta 2021 běchu z 3 661 padami nowy rekord politisce motiwowanych njeskutkow po zahajenju ličenja w lěće 2001 registrowali.

Z podźělom 47 procentow bu nimale kóždy druhi pad z prawicarskim politiskim pozadkom skućeny. To bě 2 046 padow a porno lětu 2021 rozrost wo dobre dwě sćě. Porno tomu je jenož pjeć procentow abo 232 padow jako politisce lěwicarskich zastopnjowanych. „Najwjetše wohroženje towaršnosće su dale prawicarskoekstremne njeskutki.“

To a tamne (14.04.23)

pjatk, 14. apryla 2023 spisane wot:

Kradnjene črije na policajskej straži wotedał je paduch w bayerskim Tirschenreuthće. Do toho bě wón we wobchodźe za twarske maćizny dźěłanske črije wuspytał a so z nimi na nohomaj z wobchoda zminył. Stare črije wostaji stejo. Sobudźěłaćerjo wobchoda móžachu pak jeho z pomocu awtomatiskeje kamery identifikować. Jako muž wot susodow zhoni, zo policija za nim pyta, so na policajskej straži přizjewi. Zastojnicy kradnjene črije sćazachu – a mužej stare přepodachu.

Při wohenju w infračerwjenej sawnje na kromje Mnichowa stej so dwě wosobje z kurom zajědojćiłoj a dyrbještej do chorownje. Elektriska sawna bě so z dotal njeznateje přičiny zapaliła, jako chcyše ju 57lětna žona prěni króć scyła wužiwać. Fachowcy tukaja na techniski defekt. ­Škodu w dospołnje zasazenym bydlenju trochuja na dźesaćtysacy eurow.

Sewjerna Koreja z nowej raketu

štwórtk, 13. apryla 2023 spisane wot:

Seoul (dpa/SN). Sewjerna Koreja je po informacijach južnokorejskeho wójska za atomowe brónje kmanu raketu starto­wała, kotraž leći wjacore tysac kilometrow daloko. Wotlećała je raketa noweho typa dźensa rano njedaloko sewjerokorejskeje stolicy Pjöngjang, generalny stab w Seoulu zdźěla. Jako reakciju na nowy test Sewjerneje Koreje su USA zhromadnje z Južnej Koreju mórske wojerske zwučowanje w regionje zaso zahajili.

Kritizuja plany cannabisa dla

Berlin (dpa/SN). Unija je swoju kritiku na planach zwjazkoweho knježerstwa nastupajo legalizowanje cannabisa wo­spjetowała. Parlamentariski jednaćel frakcije CDU/CSU w zwjazkowym sejmje Thorsten Frei mjenowaše plany „strašne a naiwne“. Tajki „njezmysł“ chce frakcija w zwjazkowym sejmje wotpokazać. Minister za strowotnistwo Karl Lauterbach (SPD) strašne sćěhi předewšěm za młodostnych złahodnja, Frei kritizuje.

Klimoweho aktiwista storkał

Prezident USA Joe Biden je wčera we wobłuku swojeho wopyta w Irskej w městačku Dundalk wobchod žiwidłow wopytał a so ze sobudźěłaćerjemi rozmołwjał. Jeho přewodźeše zastupowacy ministerski prezident Micheál Martin (nalěwo). Biden je irskeho pochada a pyta na kupje za slědami swojich prjedownikow, kiž su 1850 do Ameriki wupućowali. Foto: pa/AP/Patrick Semansky

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND