To a tamne (26.04.23)

srjeda, 26. apryla 2023 spisane wot:

„Zakaz čakanja“ na wšelakich městnach sewjeroitalskeho kupanišća Portofino zbudźa diskusije. Wjesnjanosta bě we wsy, kotraž přićahuje kóžde lěto syły turistow, „čerwjene pasma“ postajił. Tam njeje dowolene, stejo wostać. Potrjechene su městna, z kotrychž maš wosebje krasny wuhlad na zaliw. Wukaz měri so přećiwo turistam, kotřiž přijědu z wulkimi łódźemi. Woni wuliwaja so do městačka, zatykaja hasy a zawostajeja swoje wotpadki.

Awstriski listonoš je w Salzburgskim kraju něhdźe 4 000 listow składował, město toho, zo by je rozdźělił. Listy ležachu w jeho awće, doma abo w kamorje předrasćernje w póstowym centrumje Seekirchen, awstriscy nowinarjo rozprawjeja. Póst je muža mjeztym pušćił, rěčnik zdźěli. Wón bě dlěje hač dźesać lět słužbu wukonjał. Čehodla je swoje dźěło nětko zanjechał, chcedźa pruwować.

Biden znowa kandiduje

wutora, 25. apryla 2023 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Prezident USA Joe Biden je připowědźił, zo chcył při wólbach prezidenta 2024 znowa za stronu Demokratow nastupić. Tole je wón dźensa, runje štyri lěta po zahajenju swojeje prěnjeje wólbneje bojoweje kampanje, we Washingtonje připowědźił. Biden je mjeztym 80 lět stary a hižo nětko najstarši hdy amtěrowacy prezident w stawiznach USA. Mjeztym dale a wjace ludźi dwěluje, zo je wón nadawkam zrosćeny.

Cłownicy na twarnišćach byli

Drježdźany (dpa/SN). We wobłuku cyłoněmskeje kontrole su cłownicy dźensa tež twarnišća w Sakskej kontrolowali. ­„Financna kontrola čornodźěła je dźensa njepřizjewjene kontrole přewjedła“, rjekny rěčnica hłowneho cłowneho zarjada w Drježdźanach nowinarjam. Při tym dźěše wo płaćenje mzdy a popłatkow kaž tež wo status přebywanja rjemjeslnikow w Němskej. Za to bě w Sakskej wjace hač sto zastojnikow zasadźenych.

Zhorjelske biskopstwo w nuzy

Tysacy zastupnikow indigenych ludow z wjacorych kónčin Brazilskeje su wčera na dróhach stolicy Brasilia za swoje prawa ­demonstrowali. Před parlamentom kraja žadachu sej woni mjez druhim škit swojich tradicionalnych formow žiwjenja a sydlenskich rumow kaž tež kónc zničenja lěsow w kónčinje Amaconasa. Foto: pa/AP/Eraldo Peres

Lawrow zakituje nadpad

wutora, 25. apryla 2023 spisane wot:
New York (dpa/SN). Wonkowny minister Ruskeje Sergej Lawrow je zapadej wumjetował, zo planuje nadknjejstwo na swěće a je w tym zwisku nadpad Ruskeje na Ukrainu zakitował. „Ukrainske prašenje“ dyrbjało so zhromadnje z geopolitiskim wuwićom wobhladować, při kotrymž NATO wěstotu Ruskeje hižo wjele lět ­wohrožuje, rjekny Lawrow wčera na posedźenju Bjezstrašnostneje rady UNO w New Yorku. Dźe wo to, kak móhli so mjezynarodne poćahi přichodnje wutwarić: Ze solidnym dojednanjom na zakładźe wotwažowanja zajimow abo z agresiwnym přesadźenjom planow Washingtona nastupajo nadknjejstwo na swěće. Zastupnicy zapadnych krajow Ruskej wumjetowachu, zo chcyła z debatu swójske złóstnistwa w Ukrainje złahodnić. Generalny sekretar UNO António Guterres ­žadaše sej hnydomne skónčenje ruskeje wojerskeje inwazije w Ukrainje.

Dale a wjace ćěkancow

wutora, 25. apryla 2023 spisane wot:
Rom (dpa/SN). Italsku kupu Lampedusa w Srjedźnym morju je předwčerawšim, njedźelu a wčera cyłkownje 1 200 ćěkancow docpěło. Po informacijach mórskeje straže přijědźechu woni z 35 čołmami z Tuneziskeje. Tři čołmy so po puću do Italskeje podnurichu. Mórska straža móžeše najwjetši dźěl ludźi wuchować. Lěhwo ćěkancow na Lampedusa, kotrež ma městno za 400 ludźi, je mjeztym dospołnje přepjelnjene. Po informacijach nutřkowneho ministerstwa w Romje je lětsa hižo 35 000 migrantow Italsku po morju docpěło, samsny čas loni bě jich 8 600.

400 němskich staćanow wuchowali

wutora, 25. apryla 2023 spisane wot:
Berlin/Khartum (dpa/SN). Zwjazkowa wobora je zhromadnje z druhimi zapadnymi wojakami we wobłuku swojeho wojerskeho wuchowanskeho zasadźenja wjace hač tysac ludźi ze Sudana wuchowała. Wojerske lětarstwo Němskeje je staćanow Němskeje a druhich krajow z wojerskimi lětadłami z kraja transportowało, w kotrymž howrja razne wojowanja mjez znjepřećelenymi wojerskimi skupinami. Dotal su 400 němskich staćanow wuchowali. Wonkowna minis­terka Annalena Baerbock (Zeleni) a zakitowanski minister Boris Pistorius (SPD) apelowaštaj na wobdźělene strony, wobstejacy přiměr podlěšić. Z operacijemi k wuchowanju ludźi chcedźa najprjedy raz pokročować. Baerbock rěčeše wo hrózbnym scenariju. „Tež mnozy z našich krajanow běchu dny dołho w smjertnym straše, bjez miliny, bjez wody a žiwidłow. Dóńdźe k wurubjowanjam a grawoćiwym scenam na dróhach stolicy Khartuma“, wona rjekny. Wukrajnicy hromadźa so tuchwilu na lětanišću Khartuma, kotrež tež němscy wojacy wobstražuja.

„Stres, strach a njewěstosć“

wutora, 25. apryla 2023 spisane wot:

Woprašowanje kolesowarjow pokazuje dalše pohubjeńšenje wěstoty

Drježdźany (dpa/SN). Tři štwórćiny wšěch kolesowarjow Sakskeje čuja so w nadróžnym wobchadźe wohroženi. Kaž Powšitkowny kolesowarski klub Němskeje ADFC zdźěla, je so začuće wěstoty kolesowarjow w nimale wšitkich městach Sakskeje wot lěta 2012 spochi pohubjeńšiło. Tole su wčera při wozjewjenju najnowšeho přepytowanja tak mjenowaneje kolesowarskeje klimy zdźělili. „Ludźo chcedźa dale a časćišo koleso wužiwać, wokomiknje pak nječinja jim to runjewon lochko“, rjekny jednaćel kolesowarskeho kluba Konrad Krause. „Na dróhach Sakskeje knježa stres, strach a njewěstosć“, wón rjekny.

Realita Miłoraza

wutora, 25. apryla 2023 spisane wot:

Hač je trěbne, po 2030 hišće wjesku wudobywanja brunicy dla wotbagrować, ludźo kontrowersnje diskutuja. Miłoraz pak so jako symbol energijopolitiskeje debaty njehodźi. Nimale cyłe wobydlerstwo je so po lětdźesatkach ćerpjenja pod bliskej ­jamu a čuwy rubjacych rozestajenjow – haj abo ně k přesydlenju – za zhromadny přećah do bliskeho Slepoho rozsudźiło. Kotru rólu Serbstwo w přichodźe hraje, so w starym Miłorazu hižo njerozsudźi. ­Wosebje młoda generacija je dawno na Nowy Miłoraz wusměrjena.

So wě, zo wostanje moraliska dilema, wšako je hišće starych Serbow, kotřiž so wotbagrowanju „serbskeje zemje“, starodostojneje domizny, wobaraja. Jeli LEAG jich na kóncu njepřeswědči a jeli dyrbja so potom 90lětni poslednim bagram brunicoweje doby wuwinyć, dóstanje kónc tuteje epochi wobrazy tragiskeje groteski. Při tym njejsmy na to zabyli: 1 500 ludźi chcychu za „Wochozy II“ přesydlić, štož bu cofnjene. Bohudźak. Marcel Brauman

To a tamne (25.04.23)

wutora, 25. apryla 2023 spisane wot:

Wjacore zasadźenja w zwisku ze zwěrjatami su kónc tydźenja policiju zaběrali. Sobotu rano bě kruwa z rězarnje w Zemicach-Tumicach ćeknyła. Zwěrjo běhaše po kolijach a haćeše železniski wobchad. Tohorunja sobotu reagowaše alarmowa připrawa w Ćichońcy. Pozdatny paduch pak bě jenož wowca, kotraž bě so přez płót předrěła. Njedźelu čampaše kača swójba po dróze w Žitawje. Policisća kačku z młodźatami k hatej přewodźachu.

Raketu z časa Druheje swětoweje wójny su dźěći při zběranju wotpadkow w lěsu w braniborskim Oranienburgu namakali. Fachowcy policije su eksploziwnu namakanku mjeztym zrumowali. Dźěći běchu při nalětnim rjedźenju w lěsu ležacy předmjet wuhladali a na kromu dróhi donjesli. Jednaše so wo amerisku raketu M-8. Policija před tym war­nuje, so namakaneje municije dótkać.

Wuslědki předleža

póndźela, 24. apryla 2023 spisane wot:

Rom (B/SN) Zakónčace dokumenty wšěch sydom kontinentalnych konferencow k synodalnemu pućej su nětko zjawnje w interneće na stronje Němskeje biskopskeje konferency přistupne. Wobkedźbowali su so mjez druhim přinoški ze 40 europskich krajow z konserwatiwnymi a progresiwnymi pozicijemi pod hesłom „Jednota w mnohotnosći“.

Ortodoksne jutry

Kijew/Moskwa (B/SN). Jutry w ortodoksnych cyrkwjach běchu minjeny kónc tydźenja. Terminy wobliča so po julianskim abo gregorianskim kalendrje, 2025 swjećimy zrowastanjenje na samsnym dnju. Ukrainjenjo smědźachu hakle njedźelu wot ranja swjećić, dokelž njesmědźachu w nocy dom wopušćić. Ruska je jutrońčku bjez přestawki wójnu w Ukrainje dale wjedła.

Samowólnosć Chiny

Vatikan (B/SN). Knježerstwo w Pekingu je bjez wothłosowanja ze Swjatym stołom biskopa Shen Bina do Shanghaija přesadźiło, hačrunjež wobsteji wot lěta 2018 zrěčenje mjez Chinu a Vatikanom wo zasadźenju biskopow, zdźěli rěčnik Vatikana Matteo Bruni.

Přećiwo přiběracej běrokratiji

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND