Bamž na kupje Malta

póndźela, 11. apryla 2022 spisane wot:

Gharb/Valletta (B/SN). Nimale dwě lěće su wobydlerjo Malty na wopyt bamža Franciskusa korony dla čakali. Něhdźe 2 000 přewažnje młodostnych so na naměsće zhromadźi, zo bychu 85lětneho ze žołto-běłymi chorhojčkami a popowej hudźbu witali. Malta je štwórty najmjeńši kraj Europy a na lisćinje krajow z najwyšim podźělom katolskeho wobydlerstwa na druhim městnje, hačrunjež tež tu wustupy z cyrkwje přiběraja. Prezident Malty George Vella rěčeše při witanju bamža wo problemach kaž wo „chorym, mučnym a surowym planeće“ a wo „njepředstajomnych wójnach, ćěkanjach a migracijach“. Bamž jemu w dalokej měrje přihłosowaše, šwikaše pak tež problem korupcije na kupje a přeješe sej „nawrót k rozswětlenju ewangelija“.

Wobmyslenja k wopytej

Ministerka wo wodaće prosyła

póndźela, 11. apryla 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Dosć emocionalny a njewšědny to wustup: Zwjazkowa swójbna ministerka Anne Spiegel (Zeleni) je za swój štyri tydźenje trajacy swójbny dowol po zapławjenskej katastrofje w dole rěki Ahr wo wodaće prosyła. Bywša wobswětowa ministerka Porynsko-Pfalcy wopodstatnja rozsud za dowol ze swójbnymi přičinami a z wulkim poćeženjom. „Bě zmylk, zo smy takle dołho do dowola jěli. Za to prošu wo wodaće.“ Do toho bě sej mjez druhim předsyda CDU Friedrich Merz jeje pušćenje ze zastojnstwa žadał.

Za wukaz zajeća přećiwo Putinej

Ascona (dpa/SN). Bywša hłowna wobskóržbnica UNO Carla Del Ponte je swoje žadanje potwjerdźiła, mjezynarodny wukaz zajeća přećiwo ruskemu prezidentej Wladimirej Putinej wobzamknyć. Putina móža drje hakle před Mjezynarodny chłostanski tribunal stajić, hdyž njeje hižo w zastojnstwje, tola justica je sćerpna. Złóstnistwa njezalětnjeja a Putin njewostanje wěčnje prezident, wona rjekny. Del Ponte bě hłowna wobskóržbnica w pro­cesach złóstnistwow w Juhosłowjanskej.

Spjećuja so namjetej

We wjacorych městach Němskeje – kaž tule w Hannoveru – je wčera k proruskim demonstracijam a wotpowědnym přećiwnym zarjadowanjam dóšło. Při tym přiwisnicy Ukrainy (zady) konwoj awtow z ruskimi chorhojemi zadźeržachu. Priwatna wosoba bě konwoj přizjewiła, kiž měrješe so přećiwo diskriminowanju Rusow w Němskej. Foto: dpa/Michael Matthey

Pjenjezy EU za ćěkancow

póndźela, 11. apryla 2022 spisane wot:
Strasbourg (dpa/SN). Europska unija podpěruje wšitke staty, kotrež ukrainskich ćěkancow přiwzaja, z dalšimi miliardami eurow. Parlament EU je wotpowědny namjet komisije EU schwalił, po kotrymž chcedźa 3,4 miliardy eurow z fondsa wupłaćić, kiž bě poprawom k přewinjenju sćěhow koronakrizy mys­leny. Wosebje profitować maja susodne kraje Ukrainy – potajkim Madźarska, Pólska­, Rumunska a Słowakska, kaž tež wšitke kraje, do kotrychž bě prěni měsac wójny telko ćěkancow přišło, zo wotpowědowaše to wjace hač jednomu pro­centej narodneho wobydlerstwa kraja. To su Awstriska, Bołharska, Čěska a Estiska. Kraje EU su namjetej mjeztym přihłosowali. Wot spočatka ruskeje wójny w Ukrainje 24. februara je wot wjace hač 44 milionow wobydlerjow Ukrainy po informacijach UNO wjace hač 4,3 miliony kraj mjeztym wopušćiło.

Za dalšu pomoc

póndźela, 11. apryla 2022 spisane wot:
Luxemburg (dpa/SN). Wonkowni ministrojo EU su dźensa w Luxemburgu wo móžnej dalšej pomocy na dobro wot Ruskeje nadpadnjeneje Ukrainy wuradźowali. Na blidźe ležeše mjez druhim namjet społnomócnjeneho EU za wonkowne naležnosće Josepha Borrela. Wón chcył Ukrainje dalšich 500 milionow eurow za brónje a druhi wojerski material přewostajić. Nimo toho su wo sankcijach přećiwo Ruskej debatowali, kotraž bě před dobrymi šěsć tydźenjemi do Ukrainy zaćahnyła. W diskusiji je mjez druhim embargo zemskeho wolija. W tymle dypku pak je nadal wšelakich měnjenjow. Němska so tomu hospodarskich přičin dla spjećuje.

Macron a Le Pen hišće raz nastupitaj

póndźela, 11. apryla 2022 spisane wot:

Paris (dpa/SN). W Francoskej dyrbitaj prezident Emmanuel Macron a toho kontrahentka, prawicarska kandidatka Marine Le Pen do rozsudneho wólbneho koła prezidentskich wólbow. Tole je nutřkowne ministerstwo wčera wječor po wuličenju nimale wšitkich hłosow zdźěliło. Po tym je Macron ze 27,4 procentami wólby dobył, Le Pen ma 24,3 procenty. Politikar Lěwicy Jean-Luc Mélenchon je sej z 21,3 procentami třeće městno zdobył. Po tym amtěrowacy statny šef a Le Pen 24. apryla přećiwo sebi nastupitaj. Prawicarski ekstremist Éric Zemmour bě sej ze 6,9 procentami wjace hłosow zdobył hač konserwatiwna Valérie Pé­cresse, kiž nima wjace hač 4,8 procentow. Socialistiska kandidatka Anne Hidalgo dósta runje 1,7 procentow, kandidat Zelenych Yannick Jadot dósta 4,4 procenty.

Francoski statny šef ma daloko sahace prawa a je na pjeć lět woleny. Něhdźe 48,7 milionow Francozowkow a Francozow bě we wolerskich lisćinach zapisanych. Wólbne wobdźělenje wučinješe po prěnich wozjewjenjach 74,0 procentow.

„Wšitko činić, štož je móžne“

póndźela, 11. apryla 2022 spisane wot:

Awstriski zwjazkowy kancler Nehammer pola ruskeho prezidenta Putina

Wien (dpa/SN). Awstriski zwjazkowy kancler Karl Nehammer chcyše so dźensa w Moskwje z ruskim prezidentom Wladimirom Putinom zetkać. Nehammer je tak třeći zapadny politikar, kiž je so po wudyrjenju wójny k Putinej do Moskwy podał. Konserwatiwny knježerstwowy šef bě wčera wječor zjawnosć wo swojich planach informował, zo chcył z Putinom wo móžnym skónčenju wójny rěčeć. Rěčnik Krjemla Dmitrij Pjeskow je krótko po tym wobkrućił, zo je zetkanje wobeju politikarjow dźensa popołdnju w Moskwje planowane.

Hłowny zaměr jězby k Putinej je zarjadowanje humanitarnych pasmow, po kotrychž móhli ludźo wójnske kónčiny wopušćić, přiměr a dospołne wotkryće wójnskich złóstnistwow. Ukrainske knježerstwo wočakuje přichodne dny „wulku bitwu“ na wuchodźe kraja. Tuž je jara wažne, tajke pasma zarjadować. Nimo toho Nehammer rjekny, zo chcył dialog mjez Ukrainu a Ruskej spěchować. Wón nochcył Putinej „moralisce neutralnje“ napřećo stupić. „Rěčeć njerěka, so swojich pozicijow wzdać, nawopak, ja jemu swoju rjeknu.“

Liberté, Égalité a?

póndźela, 11. apryla 2022 spisane wot:
Dwanaće kandidatkow a kandidatow kóždehožkuli politiskeho směra, něhdźe 75 procentow wólbneho wobdźělenja a naposledk hišće trěbny rozsud z přidatnym wothłosowanjom (ani Charles de Gaulle njezamó so po wólbnej reformje z lěta 1962 w prěnim kole direktnje pře­sadźić) – w Francoskej njeje to runjewon njewšědne. Nětko dyrbja naši zapadni susodźa třeći raz postajić, hač přichodne prezidentstwo snano prawicarjam dowěrja. Byrnjež předsydka Rassemblement National (RN; do toho: Front National) krydu žrała a sej runja populistam po wšěm swěće pozicije politiskich přećiw­nikow přiswojiła („Wyše mzdy!“ „Mjenje dawkow!“ „Přirodoškit je domiznoškit!“), słuša jeje strona dale jasnje do ekstremistiskeho spektruma. Dotal je jeničce ­kandidat wotewrjenje rasistiskeje a za­klawsulěrowanje antisemitiskeje strony „Recon­quete (wróćobobyće)“ wólbne doporučenje za nju podał. Poměry to skoro kaž pola nas. Bosćan Nawka

To a tamne (11.04.22)

póndźela, 11. apryla 2022 spisane wot:

Britojo, kotřiž rady pinguiny liča a kiž chcyli někotre měsacy w Antarktice žiwi być, móža so za cyle wosebite dźěło přizjewić. Organizacija Antarctic Heritage Trust pyta zajimcow za dźěło w přistawje Port Lockroy. Něhdyše wojerske zepěranišćo na kupje Goudier Island je wot lěta 2006 muzej a sobu najizolowaniša póstowa filiala swěta. Nadawk mustwa je, twarjenja hladać, pinguiny ličić a jich zawostajenstwa zrumować.

Kačka je sej nócnu kupjel z ćopłej wodu w jednej z Mnichowskich halowych kupjelow lubić dała. Sobudźěłaćerjo objekta zwěrjo pjatk rano w jednym z basenkow wuhladachu, wohnjowa wobora zdźěla. Wšitke pospyty, kačku z wody wuhnać, pak zwrěšćichu. Skónčnje móžachu přiwołani wohnjowi wobornicy zwěrjo popadnyć a do swobody pušćić. Kak bě kačka do kupjele přišła, njewědźa.

Jenož mało dnjow po kóncu wobmje­zowanjow koronapandemije dla měł diskusijny forum w Kamjencu přinošować, sej wo krokach do přichodnych tydźe­njow dorozumić.

Kamjenc (BG/SN). Fakt je, zo ličba ze­mrětych ličbu porodow we Łužicy jasnje přesahuje. Z tym problemom pak so we wjetšinje statow Europskeje unije bědźa. Na to skedźbni Manuela Reck­ling z krajneho statistiskeho zarjada w přednošku wo wuwiću ludnosće w Budyskim wo­krjesu. Wona poda zawod do diskusijneho foruma „Zazběh po pandemiji“ ze sakskim ministrom financow Hartmutom Vorjohannom. Přeprosył bě zapósłanc Sakskeho krajneho sejma Alojs Mikławšk (wobaj CDU) wčera do hosćenca na Kamjenskej Pastwinej horje. Ličby wujewja spad ludnosće, přednošowarka wuzběhny, jenož w dwurěčnych kónčinach Budyskeho wokrjesa je wuwiće pozitiwniše.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND