Knježerstwo spěšnje wutworić

pjatk, 11. oktobera 2024 spisane wot:
Podstupim/Drježdźany (dpa/SN). Wuchodoněmski zwjazk twarskeje industrije žada sej spěšny rozsud hladajo na wu­tworjenje knježerstwa w Sakskej a wobkrući to z ćežkej situaciju twarskeje branše. ,,Je trjeba spěšnje jednać. Twarska branša w Sakskej měješe lětsa w prěnich sydom měsacach mjenje nadawkow hač lěto do toho“, zwurazni jednaćel zwjazka Robert Momberg. Skóncowane dróhi a mosty so na wubědźowanje negatiwnje wuskutkuja, njeměli so dlěje igno­rować. Hladajo na wulke wužadanja je trěbne, politisku zamołwitosć přewzać a stabilne kompromisy hladajo na wu­tworjenje knježerstwa namakać. Trěbny je etat, zo móhli so srědki spěšnje wužiwać. ,,Kraj trjeba zapłaćomne bydlenja, stabilnu infrastrukturu a perspektiwu za přistajenych twarskeje branše. Tohorunja njeměli so předewzaća z telko běrokratiju bědźić. ,,To so jenož poradźi, jelizo je knježerstwo chutnje zwólniwe, běro­kratiju a njetrjebawše rjadowanja wotstronić“, Momberg rozkładźe. Jednoriše postupowanja rozdawanja nadawkow, wjace transparency a spěšniše płaćenje móhli twarstwu w Sakskej tyć.

Sypnjeny dźěl mosta dale rumuja

pjatk, 11. oktobera 2024 spisane wot:
Sypnjeny Caroliny móst přichodne dny dale rumuja, po tym zo je so staw Łobja normalizował. Z ćežkej techniku chcedźa we wodźe ležace dźěle rozkuskować a wotwjesć. Dźěła traja drje hišće hač do kónca lěta. Wot póndźele natwarja na susodnym Augustusowym mosće nimo toho prowizorisku syć k zastaranju ludźi z ćopłotu. Roła bě so při sypnjenju mosta 11. septembra wotłamała. Fachowcy mjeztym dale za přičinami njezboža pytaja. Nimale wěste je, zo su zerzawe železne elementy w mosće sobu wina. Hač móža zbytny dźěl mosta zaso wužiwać abo hač dyrbja jón wottorhać, njeje hišće znate. Foto: dpa/Robert Michael

Šmóratka na šulach zakazali

pjatk, 11. oktobera 2024 spisane wot:
Riga (dpa/SN). W Letiskej su šmóratka za młodych šulerjow w šuli a zwonka wučby zakazane. Parlament w Riga wobzamkny změny w kubłanskim zakonju, šmóratko hač do 6. lětnika zakazać. Hač do klětu 31. meje, hdyž zakoń potom płaći, dyrbja šule swoje postajenja k wužiwanju šmóratkow přiměrić. ,,Tute ­změny su jako jasny signal nawodam ­kubłanišćow trěbne, zo móhli wužiwanje šmóratkow wobmjezować“, wuswětli předsydka parlamentneho wuběrka za kubłanje, kulturu a wědomosć Agita ­Zarina-Sture. Šmóratka móža kognitiwne zamóžnosće čłowjeka wob­wliwować a riziko digitalneje namocy powyšić. Njejasne najprjedy raz wostanje, hač smědźa so šmóratka přichodnje scyła ­hišće sobu do šule wzać. Najskerje pak budźe to dale dowolene, dyrbja pak hasnjene być. Wobzamknjene změny zmóžnja šulam tohorunja, swójstwo šulerjow přepytować, hdyž wobsteji strach wěstoty, strowoty abo žiwjenja druhich wo­sobow. Před Letiskej su hižo wjacore ­europske kraje handyje w rjadowniskich rumnosćach zakazali. W Němskej so hižo dlěje wo tym diskutuje.

To a tamne (11.10.24)

pjatk, 11. oktobera 2024 spisane wot:

Kuriozny pad w zwisku z ilegalnej migraciju w Letiskej zjawnosć kraja a medije zaběra. Po hodźiny trajacej honjeńcy je policija skupinu 46 ludźi zajała. Tući běchu mjezu ilegalnje překročili a ćěkachu před policiju w napodobnjenym policajskim awće. „Kak móže so stać“, prašeja so nowiny, „zo wudawamy hoberske sumy za płoty, zadźěwki a betonowe bloki. Samsny čas jědu migranća z jězdźidłom w barbach policije prosće po kraju“?

W Němskej dale a wjace awtow pokradnu. Po informacijach zwjazkoweho kriminalneho zarjada su loni 15 924 wosobowych awtow pokradnyli, dźewjeć pro­centow wjace hač w lěće 2022. Policija wobkedźbuje tež nowe postupowanje paduchow. Přiběrajcy zadobywaja so do bydlenjow, zo bychu kluče awtow pokradnyli a z nimi wotjěli. Zasadźuja tež škričkowe nastroje k wotamknjenju awtow.

Dalši kredit Ukrainje

štwórtk, 10. oktobera 2024 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Zastupnicy čłonskich krajow EU su puć na dobro dalšeje pjenježneje pomocy Ukrainje runali. W Brüselu schwalene dojednane přewidźi, wot Ruskeje nadpadnjenemu krajej kredit 35 miliardow eurow přizwolić. Wotpłaćić chcedźa jón z danjemi, kotrež wuzbytkuja z blokowanymi pjenjezami ruskeje centralneje banki. We wobłuku sankcijow přećiwo Ruskej su něhdźe 210 miliardow eurow ruskeje centralneje banki w Europje blokowali.

Žadaja sej rozsud čłonow FDP

Neu-Isenburg (dpa/SN). Čłonojo FDP znowa spytaja, nawodnistwo strony z pomocu čłonskeho wobzamknjenja k tomu nuzować, amplowu koaliciju wopušćić. Předsyda měšćanskeho zwjazka FDP w hessenskim Neu-Isenburgu, Ulf Kasimir, a wokrjesna předsydka Susann Gruber na internetnej stronje čłonow strony namołwjataj, wotpowědnu próstwu podpisać. Rozsud je płaćiwy, hdyž jón pjeć procentow čłonow strony podpěruje.

Mortwi při ruskim nadpadźe

Hišće raz kročili su mnozy wčera po puću historiskeje póndźelneje demonstracije 9. oktobra 1989 w Lipsku. Před 35 lětami bě 70 000 demonstrantow po měšćanskej wobjězdce běžało. Demonstracija bě spočatk měrniweje rewolucije. Spočatnje hrožeše wšak hišće strach krawneje eskalacije. Po tym bě jasne, zo njehodźi so přewrót wjace zadźeržeć. Foto: dpa/Sebastian Willnow

Israel wuradźuje wo wjećbje

štwórtk, 10. oktobera 2024 spisane wot:
Tel Aviv (dpa/SN). Israelski wěstotny kabinet je dźensa po informacijach medijow wo móžnej wojerskej reakciji na raketowy nadpad Irana wuradźował. Ministerski prezident Benjamin Netanjahu bě čłonow gremija zwołał. Po israelskich zakonjach trjeba Netanjahu jako nawoda knježerstwa přihłosowanje wěstotneho kabineta za daloko sahace wojerske akcije. Iran bě minjeny tydźeń něhdźe 200 raketow do směra Israel startował. Nimo toho podpěruje knježerstwo w Teheranje milicu šiitow Hisbollah w Libanonje a milicu Huthijow w Jemenje. Tež ta bě Israel wospjet nadpadnyła. Israelski zakitowanski minister Joav Galant bě Iranej po raketowym nadpadźe z wjećbu hrozył. Połoženje w regionje je jara napjate.

Sejm: Sudnistwo lěpje škitać

štwórtk, 10. oktobera 2024 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm je dźensa prěni króć wo zhromadnym namjeće frakcijow amploweje koalicije a CDU/CSU nastupajo lěpši škit njewotwisnosće a dźěłakmanosće Zwjazkoweho wustawoweho sudnistwa wuradźował. Pozadk toho su starosće móžneho wobwliwowanja ze stron ekstremistow. Zo bychu tomu zadźěwali, chcedźa centralne směrnicy struktury sudnistwa w Karlsruhe w zakładnym zakonju zakótwić. „Autokraća spytaja njewotwisnosć justicy wotstronić, ručež maja hižo móc“, warnowaše parlamentariska jednaćelka frakcije Zelenych Irene Mihalic. W přihotach próstwy su sej parlamentarnicy přikłady z Pólskeje a Israela wobhladali, hdźež so wo njewotwisnosć sudnistwa wadźa.

„Milton“ sej prěnje wopory žadał

štwórtk, 10. oktobera 2024 spisane wot:

Tampa (dpa/SN). W zwisku z hurrikanom „Milton“ rozprawjeja medije USA wo prěnich smjertnych woporach w zwjazkowym staće Florida. Tornado, kiž je tam hurrikana dla cychnował, je wjacorych ludźi morił. Wjedrarjo su cyłkownje 19 tornadow zličili.

„Milton“ bě wčera wječor jako hurrikan třećeje najsylnišeje kategorije Flo­ridu docpěł. Byrnjež so orkan wosłabił, wón přeco hišće z wichorami spěš­nosće 165 km/h zachadźa. Přichodne dny poćehnje­ „Milton“ dale do su­sodnych krajow.

W měsće St. Petersburg (Florida) su wodu wotstajili, po tym zo bě so centralny wodowód puknył. Ludźo dyrbja pitnu wodu wotwarić, měšćanski zarjad zdźěla. Wodowód chcedźa porjedźeć, ručež je wěstota dźěłaćerjow zaručena. W St. Petersburgu bydli něhdźe 260 000 ludźi.

Medije rozprawjeja wo powalenych štomach, wotłamanych milinowych sćežorach a zapławjenjach we wjacorych městach Floridy. Wjace hač 2,6 milionow domjacnosćow je bjez miliny.

Zelenskyj přijědźe do Berlina

štwórtk, 10. oktobera 2024 spisane wot:

Wjeršk w Ramsteinje wotprajeny – Ukrainski prezident pola Scholza

Berlin/Ramstein (dpa/SN). Najebać přestorčene wjerškowe zetkanje na dobro Ukrainy w Ramsteinje chce ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj do Němskeje přińć. Po informacijach powěsćernje dpa chce so wón jutře w Berlinje ze zwjazkowym kanclerom Olafom Scholzom (SPD) a zwjazkowym prezidentom Frankom-Walterom Steinmeierom zetkać. Je to druhi wopyt Zelenskeho w Němskej w běhu pjeć tydźenjow.

Rozkaznistwo zepěranišća USA w Ramsteinje bě wčera wozjewiło, zo njebudźe so prezident USA Joe Biden hurrikana „Miltona“ w Floridźe dla na wjeršku wobdźělić. W Ramsteinje chcyše wón zhromadnje ze statnymi šefami 20 krajow wo dalšej pomocy Ukrainje w boju přećiwo ruskemu nadpadej wuradźować. W tym zwisku su tež wopyt Bidena pola Steinmeiera a Scholza wotprajili. Zwjazkowy kancler ma zrozumjenje za rozsud prezidenta USA. „By-li w našim kraju tajke njewjedro cychnowało, bych runje tak rozsudźił“.

Kontaktnej skupinje NATO přisłuša 50 krajow. Woni koordinuja wojersku pomoc za ukrainske wójsko.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND