Pěstowarske městna faluja
Köln (dpa/SN). Starši nimale 300 000 dźěći po třomi lětami njejsu po najnowšim přepytowanju w Němskej žane pěstowarske městno namakali, byrnjež bychu swoje dźěći rady do pěstowarnje dali. Hačrunjež ludźo mjeztym dźesać lět prawo na městno w dźěćacym přebywanišću měli, je połoženje dale napjate, rjekny Wido Geis-Thöne, awtor minjeny pjatk wozjewjeneho přepytowanja Instituta němskeho hospodarstwa w Kölnje. Mjez wuchodom a zapadom je dale wulkich rozdźělow. W Bremenje a Posaarskej maja sej starši wosebje ćežko.
Na wuchodźe sćele wo wjele wjace staršich swoje dźěći hižo jara zahe do dźěćaceho přebywanišća. Přerěznje přeje sej 61 procentow staršich w nowych zwjazkowych krajach městno za swoje dźěći. Jenož 6,6 procentow městno njenamaka. Na zapadźe chce porno tomu mjenje hač połojca staršich swoje dźěćo do pěstowarnje dać. W Bayerskej přeje sej tole 42 procentow a w Badensko-Württembergskej 45 procentow. Najebać to je njedostatk městnow na zapadźe wjetši hač na wuchodźe. Najwjetši je wón w Posaarskej (19,2proc.) a Bremenje (20 proc.).
To a tamne (09.10.23)
Najdlěšu hadźicu swěta su młodźi wohnjowi wobornicy w Schleswigsko-Holsteinskej kładli a su tak swětowy rekord nastajili. Z tysacami zwjazanymi hadźicami su na kóncu wodu wjace hač 60 kilometrow daloko do Lübecka klumpali. Woda pochadźa z Łobja pola Lauenburga na juhu zwjazkoweho kraja. Z 3 217 hadźicami su 64,3 kilometrow dołhi wodowód twarili. Po njewšědnym pospyće je so 114 młodźinskich wohnjowych woborow z 1 986 čłonami wobdźěliło.
Najwušikniše mustwo w kulenju słomjanych walčkow su minjeny kónc tydźenja we wuchodofriziskim Aurichu zwěsćili. Cyłkownje 18 mustwow je so na wubědźowanju wobdźěliło. Čłonojo dyrbjachu 300 kilogramow ćežki walčk słomy po 80 metrow dołhej čarje kuleć: Najprjedy po skłoninje nasypa, potom po slalomowej čarje a skónčnje runu smuhu do cila.
Steinmeier wopyta Bidena
Washington (dpa/SN). Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je so njewočakowano k prezidentej USA Joewej Bidenej do Washingtona podał. Hišće dźensa wočakuja jeho w Běłym domje. Tam póńdźe mjez druhim wo „wuske wothłosowanje wobeju zwjazkarjow we wažnych prašenjach“, běrow prezidenta USA zdźěla. W srjedźišću steji dalša pomoc na dobro Ukrainy. Je to prěnje zetkanje wobeju prezidentow po nastupje Steinmeiera do swojeho zastojnstwa.
Přepytuja podawk wokoło AfD
Ingolstadt (dpa/SN). Po podawku na wólbnym bojowym zarjadowanju z předsydu AfD Tinom Chrupallu w Ingolstadće drje přepytowanja policije hišće někotre dny traja. Wuslědki přepytowanja kreje a drasty politikarjo tutón tydźeń wjace njewočakuja. Policija chce hišće dalšich swědkow přesłyšować. Chrupalla je chorownju mjeztym wopušćił. AfD rěči wo nadpadźe na Chrupallu, statne rěčnistwo nima za to dotal žane dopokazy.
Wólby w Hessenskej a Bayerskej
Wjeršk EU rěči wo migraciji
Granada (dpa/SN). Na informelnym wjeršku EU w španiskej Grenadźe hrožeše dźensa nowa zwada wo zhromadnej migraciskej politice. Hač do wčerawšeho wječora njebě jasne, hač su kraje kaž Pólska a Madźarska zwólniwe, zhromadnu deklaraciju k tutej temje podpěrać. Hłowna přičina je, zo předwidźa tuchwilne plany europskeho azyloweho prawa winowatostnu solidaritu. Sylnje potrjechenym krajam kaž Italskej a Grjekskej chcedźa kraje EU nimo toho dźěl za azylom pytacych wotewzać. Kraje, kiž nochcedźa ćěkancow přiwzać, su nuzowane, wotpowědne wurunanje płaćić. Wuradźowanja w juniju běchu so runje z tuteje přičiny bjez wuslědka skónčili.
Madźarska a Pólska stej předwčerawšim, srjedu, hišće raz zwurazniłoj, zo matej plany za krizowy mechanizm azyloweho systema za njedosahacy. Hladajo na masowy nawal migrantow chcetej wobaj krajej normalne škitne směrnicy za tutych ludźi zběhnyć. Dźensa wočakowachu, zo so italska ministerska prezidentka Giorgia Meloni ze zwjazkowym kanclerom Olafom Scholzom (SPD) zetka.
Měrowe Nobelowe myto Iranjance
Oslo (dpa/SN). Měrowe Nobelowe myto dóstanje lětsa iranska aktiwistka za čłowjeske prawa Narges Mohammadi. Tole je Nobelowy komitej dźensa w norwegskej stolicy Oslo zdźělił. Z mytom počesća jeje bój přećiwo potłóčowanju žonow w Iranje a jeje zasadźenje za čłowjeske prawa a swobodu za wšěch, zdźěli předsydka komiteja Berit Reiss-Andersen. Měrowe Nobelowe myto je z 950 000 eurami dotěrowane. Loni běchu myto zajatemu běłoruskemu aktiwistej Alesejej Bjaljackemu a ruskej organizaciji za čłowjeske prawa Memorial spožčili.
Lětsa dyrbjachu so zamołwići myta mjez 351 kandidatami rozsudźić. Namjetowanych bě 259 wosobow a 92 organizacijow. Štó ma najlěpše wuhlady, je wulke potajnstwo. Měrowe Nobelowe myto je jeničke, kotrež njespožča w šwedskej stolicy Stockholmje, ale w norwegskej stolicy Oslo. W Stockholmje su minjene dny Nobelowe myta za medicinu, fyziku, chemiju a literaturu spožčili.
Móžemy wćipni być
Studentow witali
„Hrabinku Cosel“ ponowja
Azyl: Móžnosće wučerpane
Drježdźany (dpa/SN). Dale a wjace ćěkancow a požadarjow azyla docpěwa Saksku – z teje přičiny pyta swobodny stat naležnje za dalšimi móžnosćemi zaměstnjenja. Tuchwilu zamołwići tole hišće zdokonjenja, móžnosće pak su nimale wučerpane, zdźěli rěčnica sakskeje krajneje direkcije powěsćerni dpa.
Wot septembra 2023 ličby za azylom pytacych a tak tež wućeženje w sakskich přebywarnjach raznje přiběraja. Tohodla swobodny stat Sakska tuchwilu pruwuje, kak móhł kapacity rozšěrić. Při tym mysla tež na stanowe abo kontejnerowe rozrisanja. Za zaměstnjenje w sportowych halach nimaja tuchwilu žane konkretne plany.
Po informacijach nutřkowneho ministerstwa maja w přebywarnjach w Lipsku, Drježdźanach a Kamjenicy hišće někotre swobodne łoža. Wobkedźbować so dyrbi, zo njejsu ženje wšitke łoža wobsadźene, dokelž dyrbja zamołwići swójby z dźěćimi a samych pućowacych muži dźělić, zo njeby ke konfliktam dóšło. Tež narodnosć a nabožnosć ćěkancow dyrbja wobkedźbować. Wšědnje přińdźe nimo toho sto ćěkancow z Ukrainy k tomu.
To a tamne (06.10.23)
Wohrěwak sněhakowarskich črijow je na lětanišću nowoseelandskeho Queenstowna bombowy alarm zawinował. Při kontroli wačokow běchu sobudźěłaćerjo podhladny předmjet při laptopje wuhladali, „při kotrymž wisachu groćiki“. Na to lětanišćo ewakuowachu a nuzowe naprawy zahajichu. Fachowcy za wotstronjenje rozbuchadłow, kotrychž běchu z helikopterom přiwjezli, problem skónčnje wujasnichu. Po wjacorych hodźinach lětanišćo zaso wotewrěchu.
Berlinski „Festiwal of Lights“ dźensa wječor mjeztym 19. króć zahaja. Na cyłkownje 40 městnach pokazuja 85 wuměłskich swětłowych instalacijow. Wobdźiwać móža ludźo tole mjez druhim na Braniborskich wrotach, na telewizijnej wěži, na Podstupimskim naměsće a na hrodźe Charlottenburg. Festiwal skónči so 15. oktobra a je za wopytowarjow darmotny.
