Baerbockpola pilotow

štwórtk, 14. septembera 2023 spisane wot:
Washington (dpa/SN). Wonkowna ministerka Annalena Baerbock je wukubłanje němskich pilotow zwjazkoweje wobory w zwjazkowym staće USA Texasu jako wažny přinošk za wěstotu Němskeje, ­Europy a NATO wuzběhnyła. Bjez wukubłanja na zhromadnym zwučowanišću NATO „njebychmy kmani byli, wěstotu w Europje dale zesylnić“, rjekny politikarka Zelenych při wopyće němskeho wukubłanskeho komanda w texaskim Wichita Falls. Tam wukubłuja wot lěta 1966 němskich wojerskich pilotow. Wot lěta 1981 zwučuja tam piloća druhich krajow.

AfD w Braniborskej před wšěmi

štwórtk, 14. septembera 2023 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). Lěto do wólbow krajneho sejma w Braniborskej steji AfD w nahladnosći wolerjow prěni króć před wšěmi druhimi politiskimi stronami. Při tak mjenowanym njedźelnym woprašowanju dóstawa AfD 32 procentow. Tole rozprawješe sćelak RBB wčera wječor, ­powołujo so na tak mjenowany braniborski trend w nadawku sćelakow rbb24 a Antenne Brandeburg.

Mjeztym wjace hač 30 lět knježaca SPD by jenož hišće 20 procentow hłosow dóstała, dwaj procentaj mjenje hač při woprašowanju w aprylu. AfD je samsny čas dźewjeć procentow přidobyła. CDU dóstanje 18 procentow (minus pjeć), ­Zeleni wosom procentow (minus jedyn). Lěwica z wosom a Swobodni wolerjo ze šěsć procentami byštej tohorunja w krajnym sejmje zastupjenej byłoj. FDP ze štyrjomi procentami runje tak kaž 2014 a 2019 nic wjace. Generalny sekretar ­braniborskeje SPD David Kolesnyk chcył ludźi w kraju nětko wo tym přeswědčić, „zo kraj derje funguje a zo so zamołwići problemow konkretnje přimaja“.

Pomoc po puću do Libyskeje

štwórtk, 14. septembera 2023 spisane wot:

Zapławjenja sej wjele smjertnych woporow žadali – połoženje katastrofalne

Bengasi (dpa/SN). Po katastrofalnych zapławjenjach w Libyskej knježi w kraju, w kotrymž howri wobydlerske wójna, dale wuwzaćny staw. Jeničce we wosebje potrjechenym měsće Darna je wjace hač 30 000 ludźi bjezdomnych, mjezyna­rodne pomocne organizacije zdźěleja. Pomocnicy pytaja dale za zasypanymi. Něhdźe 10 000 ludźi je zhubjenych. Nadźija, někotrych z nich hišće žiwych pod rozwalinami namakać, pak so kóždu ­hodźinu dale pominje. Po informacijach měšćanskeho zarjadnistwa je wjace hač 5 000 ludźi žiwjenje přisadźiło.

To a tamne (14.09.23)

štwórtk, 14. septembera 2023 spisane wot:

Tysac eurow před nohi padnyli su mužej na Mnichowskim hłownym dwór­nišću. 48lětny je pjenjezy na to policiji přepodał. Z pomocu nahrawanjow awtomatiskich kamerow zastojnicy wobsedźerku zwěsćichu: 67lětnej žonje běchu so pjenjezy z bluzy sunyli, jako na ćah do Šwicarskeje chwataše. Policisća za­zwonichu lokomotiwnika, kiž žonu w ćahu namaka. Wona smě sej pjenjezy na wróćojězbje w Mnichowje wotewzać.

Šup we wuhenju je w Choćebuzu zasadźenje wohnjoweje wobory zawinował. Zwěrjo bě wutoru we wuhenju bydlenskeho domu tčace wostało. Zo bychu šupa wuswobodźili, wohnjowi wobornicy w pincy domu dźěru do wuhenja wudypachu. Saznik ze swojej šćětku zwěrjo ­pohnu, so do směra na dźěru hibać. Jako chcychu wohnjowi wobornicy šupa do transportneje tyzy tyknyć, wón ćekny.

Swobodni wolerjo přidobywaja

srjeda, 13. septembera 2023 spisane wot:

Mnichow (dpa/SN). Ani štyri tydźenje do wólbow Bayerskeho krajneho sejma njemóže so CSU wot špatnych wuslědkow woprašowanjow wuswobodźić. Samsny čas docpěwaja Swobodni wolerjow po aferje lětaka předsyda Huberta Aiwangera dale rekordne wuslědki: Bychu-li njedźelu wólby byli, by CSU 36 procentow docpěła, najšpatniši wuslědk minjeneju lět. Swobodni wolerjo přińdu na njesłyšane 17 procentow, Zeleni maja 15 procentow, AfD 13 a SPD dźewjeć. FDP njeby ze štyrjomi procentami wjace w sejmje była.

Tunl wostanje zawrjeny

Bern (dpa/SN). Po torhnjenju wjercha Gotthardoweho tunla w Šwicarskej pytaja fachowcy dale za přičinami škodow. Tuchwilu z toho wuchadźeja, zo su twarske dźěła „hibanja hory“ zawinowali. Njedźelu běchu betonowe dźěle wjercha na jězdnju zrazyli. Nichtó so njezrani. ­Fachowcy nańdźechu 25 metrow dołhe torhnjenje na wjerchu. Nimale 17 kilometrow dołhi tunl, wažny wobchadny zwisk mjez sewjernej a južnej Europu, wostanje najprjedy raz zawrjeny.

Kim Putinej pomoc přilubił

Po zahubnym njewjedrje w Libyskej je rozměr škodow poněčim widźomny. Po informacijach zamołwitych w kraju, w kotrymž howri wobydlerska wójna, su sej zapławjenja znajmjeńša 5 200 smjertnych woporow žadali. Čerwjeny křiž z toho wuchadźa, zo je 10 000 ludźi zhubjenych. Najhórje potrjechene je přistawne město Darna (hlej wobraz). Foto: dpa/Abdullah Mohammed Bonja

CDU zahaji kampanju za kontrolu mjezy

srjeda, 13. septembera 2023 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). Podpismowa akcija pjeć wokrjesnych zwjazkow CDU na dobro krutych kontrolow podłu němsko-pólskeje mjezy zbudźa kritiku tamnych politiskich stron. Wokrjesne zwjazki na juhowuchodźe zwjazkoweho kraja žadaja sej pomjezne kontrole, spěšniše azylowe jednanja a konsekwentne wotsunjenje požadarjow wo azyl bjez perspektiwy na trajne přebywanje w Němskej. Krajny zwjazk CDU žadanja křesćanskich demokratow wokrjesow Dubje-Błóta, Sprjewja-Nysa, Hornje Błóta-Łužica, Wódra-Sprjewja a Choćebuz podpěruje.

Nutřkowny minister Michael Stübgen (CDU) žada sej hižo dlěši čas krute pomjezne kontrole. Wón je připowědźił, ze sylnišej prezencu policije ćišć na pašowarjow ludźi zwyšić. Po informacijach nutřkowneho ministerstwa su kontrolne akcije minjeny tydźeń zahajili. CDU pak tole njedosaha. Frakciski šef CDU Jan Redmann kritizuje w tym zwisku zwjazkowu nutřkownu ministerku Nancy Faeser (SPD), kotraž pomjezne kontrole wotpokazuje. „Nastanje zaćišć, zo ministerka połoženje při mjezy chutnje dosć njebjerje“, wón rjekny.

Biden: „Póńdu nětko do łoža“

srjeda, 13. septembera 2023 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Republikanski předsyda Domu reprezentantow USA ­Kevin McCarthy je přepytowanja za móžny proces wotsadźenja přećiwo prezidentej Joewej Bidenej zahajił. Wón ma „wěrjomne dopokazy, zo bě Biden na ilegalnych pjenježnych akcijach swojeho ­syna wobdźěleny“, rjekny McCarthy wčera we Washingtonje. „Konkretnje dźe wo wumjetowanja nastupajo znjewužiwanje ­zastojnstwa, zatajenje njeskutkow a korupciju, kotrež sej dalše přepytowanja ­žadaja“, McCarthy rjekny. „Tohodla sym wuběrkej dźensa přikazał, formelne ­přepytowanja přećiwo Joewej Bidenej k móžnemu wotsadźenju zahajić.“

Krok McCarthyja je změna strategije. Dotal bě wón stajnje rjekł, zo jedna so wo formelne přepytowanja přećiwo Bidenej. Hač z toho konkretne kročele do směra na wotsadźenje prezidenta slěduja, bě stajnje njewěste. Nimo toho wšak dyrbi kongres na kóncu wo wotsadźenju rozsudźić. Tam maja demokraća Bidena snadnu wjetšinu.

Měnjenje swobodne

srjeda, 13. septembera 2023 spisane wot:
W artiklu 5 našeho zakładneho zakonja je prawo na swobodny wuraz měnjenja zakótwjene. Zo njeje wułožowanje tutoho artikla za sudnikow runje dźensa, w časach kompleksnych hospodarsko-politiskich problemow žana lochka naležnosć, to pokazuje pad 36lětneje Wjelećanki. Wona bu wot hamtskeho sudnistwa wužiwanja Z-symbola dla zasudźena, druha instanca – krajne sudnistwo – pak je zasudźenje nětko zaso zběhnyło. Pismik „Z“ je znamjo ruskich ­jednotkow, we złóstniskej wójnje přećiwo Ukrainje. W prěnim wokomiku wšak wusud iritěruje. Pokaza pak tež: Justica w našim staće je njewotwisna. Sudnicy njejsu so ani wot fakta, zo zasudźena ze scenu reichsbürgerow sympatizuje ani wot powšitkowneje statneje doktriny wobwliwować dali, ale su wosobinske prawo jednotliwca sylnili. To je demokratija w najlěpšim zmysle! A poprawom dyrbjał wusud tež runje tych přeswědčić, kotřiž na našej demokratiji dwěluja a to kóždu póndźelu znowa na demonstracijach zwuraznjeja. Abo? Milan Pawlik

EU přepytuje subwencije Chiny

srjeda, 13. septembera 2023 spisane wot:

Straßbourg (dpa/SN). Europska unija ­zahaja přepytowanja statneje podpěry Chiny za twarcow elektroawtow dla. „Płaćizna tutych awtow je hoberskich statnych subwencijow dla kumštnje znižena, tole zawinuje skomolenja europskich wikow“, rjekny prezidentka komisije Europskeje unije Ursula von der Leyen dźensa w Europskim parlamenće w Straßbourgu. To njeje akceptabelne. Swětowe wiki su wot tunich chinskich elektroawtow tuchwilu „zapławjene“, wona rjekny.

Přepytowanja subwencijow dla móža mjez druhim k tomu wjesć, zo žadaja sej přichodnje chłostanske cła na tute awta. Tuchwilu we wjacorych hospodarskich wobłukach na tym dźěłaja, wotwisnosć EU wot statow kaž Chiny znižić a domoródne předewzaća podpěrować. W měrcu bě komisija EU naćisk zakonja k zastaranju ze surowiznami předstajiła. Z nim chcedźa zaručić, zo njewostanje EU pola wažnych surowiznow wjace wot jednotliwych krajow kaž Chiny wotwisna. Europa je hospodarskemu wubědźowanju a dobrym stykam k Chinje wotewrjena, von der Leyen potwjerdźi. „Dyrbimy pak so njefairnemu zadźerženju wobarać.“

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND