Lindner: Započatk lutowanja

wutora, 05. septembera 2023 spisane wot:

Zwjazkowy sejm wuradźuje wo financnym etaće Němskeje za lěto 2024

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy financny minister Christian Lindner (FDP) je dźensa w zwjazkowym sejmje naćisk etatoweho plana za lěto 2024 předstajił. Po tym chce zwjazkowe knježerstwo klětu 445,7 miliardow eurow wudać, wjace hač 30 miliardow mjenje hač lětsa. Lindner chce 16,6 miliardow eurow nowych kreditow brać, lětsa bjerje stat 30 miliardow. Po tutym puću chcedźa w zakładnym zakonju zakótwjene borzdźidło zadołženja dodźeržeć, kotrež předwidźi jenož jara wobmjezowane nowe kredity.

Lindner bě hižo do wuradźowanja rjekł, zo je zwjazkowy etat 2024 jenož ­započatk napinanjow lutowanja po puću k wurunanju etata. Stat dyrbjał po přidatnych wudawkach koronapandemije a energijoweje krizy dla zaso nawuknyć, z pjenjezami ludźi wuńć. Wšitke wobłuki nimo zakitowanskeho ministerstwa maja zawjazki lutowanja spjelnić.

Skutki město rozmołwy

wutora, 05. septembera 2023 spisane wot:
Mam za dobre, zo so komunalni politikarjo zhromadnje za Hornju Łužicy angažuja. Mjeztym je Łužiski kruh kruty narěčenski partner za zwjazkowe knježerstwo. To je poprawom najwuznamniši fakt, kotryž z wčerawšeje rozmołwy mjez zastupjerjemi Łužiskeho kruha ze zwjazkowym hospodarskim ministrom Robertom Habeckom (Zeleni) wuchadźa. Města a gmejny maja wulke wužadanja zmištrować. Při­wšěm mam zaćišć, zo so wažne naprawy dlija. Planowanske procesy za nuznje trěbne projekty infrastruktury su předołhe. Zwiski awtodróhow a železnicy su dale špatne. Najlěpši přikład, zo je ćežko inwestorow do Łužicy wabić, tele dny nazhonjamy. Tak njeje dobrych wuhladow za wagonownju w Niskej. Zdobom pyta dźěłarnistwo IG metal inwestora za twornju Maja w Kulowje. Sta sobudźěłaćerjow dyrbja sej nowe dźěłowe městno pytać. A jelizo so skónčnje něšto njehiba, tež dalše twornje we Łužicy zawru. Trjebamy skónčnje skutki město rozmołwow! Bianka Šeferowa

Kritizuje plany skrótšenjow

wutora, 05. septembera 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Dwójny kanuwowy olympiski dobyćer a 16króćny swětowy mišter Ronald Raue planowane skrótšenja wjacorych milionow eurow w načolnym sporće Němskeje kritizuje a je so w tym zwisku z apelom na politikarjow wobroćił. Při tym njeńdźe jenož wo načolny sport, rjekny 41lětny bywši atlet swětoweje klasy dźensa w rańšim magacinje ZDF. „Dźe wo wjele wjace. Dźe wo towaršnostne wuprudźenje, kotrež móže sport wuskutkować. Dźe tež wo hódnoty a normy, kotrež sport posrědkuje.

Cyłkownje dyrbjeli sej zamołwići přemyslić, a tu „bjeru zwjazkowe knježerstwo do zamołwitosće“, kotru rólu ma sport w towaršnosći zabrać, Rauhe rjekny. W zwjazkowym etaće financneho ministra Christiana Lindnera (FDP) planuja klětu w načolnym sporće skrótšenja we wobjimje dźesać procentow wot dotal 303 na něhdźe 276 milinow eurow.

Wosebje potrjechenej stej Institut za slědźenje a wuwiwanje sportowych nastrojow (FES) a Institut za nałožowane treningowe wědomosće (IAT). Tam chce knježerstwo 19 procentow dotalnych spěchowanskich srědkow šmórnyć.

To a tamne (05.09.23)

wutora, 05. septembera 2023 spisane wot:

Sćazany mobilny telefon dźesaćlětneho hólca je w Bayerskej zasadźenje policije zawinował. Starosćiwy wobydler bě zastojnikow wołał, rozprawjejo wo „chětro brutalnje“ klinčacym žałosćenju dźěsća we wjaceswójbnym domje w Landshuće, policija zdźěla. Mać bě hólcej zakazała, handy wužiwać. Najebać mjerzanje dźěše so dźěsću derje, policija piše. Hač móžachu dźesaćlětneho změrować, njeje znate.

Kmótřa mjenow za wjedrowe wyšiny a nižiny přichodneho lěta móža so jutře pola towarstwa Berlinska karta wjedra přizjewić. Wyšiny maja klětu muske a nižiny žónske mjena. Kmótřistwo za wyšinu płaći 390, za nižinu 260 eurow. Dochody ze zhromadneho projekta ze Swobodnej uniwersitu w Berlinje su na dobro studentskeho wobkedźbowanja wjedra. Tak chcedźa 115 lět trajacy klimowy projekt uniwersity dale wjesć.

Zelenskyj ministra pušćił

póndźela, 04. septembera 2023 spisane wot:

Kijew (dpa/SN). Ukrainski prezident ­Wolodymyr Zelenskyj je zakitowanskeho ministra Oleksija Reznikowa pušćił a chcył parlamentej Rustema Umerowa za naslědnika namjetować. Tole je Zelenskyj wčera w swojim widejowym poselstwje připowědźił. Prezident je sej wěsty, zo trjeba kraj we wójnje přećiwo Ruskej ­nowe wašnje postupowanja. Umerow, naslědnik krimskich Tatarow, zasadźuje so za wuswobodźenje Krimy. Reznikow bě wot 2021 zakitowanski minister kraja.

Eksport Němskeje woteběrał

Wiesbaden (dpa/SN). Wosłabjene naprašowanje na swětowych wikach na eksport orientowane hospodarstwo Němskeje dale poćežuje. Druhe połlěto 2023 je so po najnowšich ličbach Statistiskeho zwjazkoweho zarjada z minusom při wuwožowanju tworow započało. Wuhlady najwažnišeje branše mašinotwara su přiběrace ćěmne. Wonkowne wikowanje njeje wjace „sylny a robustny motor“ ­rozrosta němskeho hospodarstwa, štož něhdy bě, ale je dale a bóle „borzdźidło“.

Wopyt Mongolskeje skónčił

Do zahajenja mjezynarodneje awtomobiloweje přehladki IAA w Mnichowje su aktiwisća wobswětoškitneje organizacije ­Greenpeace tam dźensa přećiwo brojenju energije a surowiznow ze stron awtotwarcow protestowali. Z hesłami kaž „Redukuj nětko abo podnuri so pozdźišo“ žadachu sej woni nowu wobchadnu politiku bjez awtow. Foto: pa/REUTERS/Angelika Warmuth

Merz za dalše „wěste kraje“

póndźela, 04. septembera 2023 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Předsyda CDU Friedrich Merz sej žada, dalše kraje jako „wěste kraje“ zastopnjować, zo móhli migrantow spěšnišo hač dotal do nich wotsunyć. „Zakładne prawo na azyl ma swoje mjezy hladajo na woprawdźite přičiny azyla“, rjekny Merz nowinarjam. „Kraje kaž Moldawska, Georgiska, Tuneziska a Marokko su wěste kraje. Dyrbimy je jako tajke připóznać, zo móhli migrantow hnydom zaso wotsunyć“, Merz rjekny. Amplowe knježerstwo chcyło znajmjeńša Georgisku a Moldawsku na lisćinu wěstych krajow zapisać. Wěste kraje su staty, w kotrychž njehrozy ludźom ani politiske přesćěhowanje ani nječłowjeske wobchadźenje. Tuž njeje z wida Němskeje žaneje přičiny, tule wo politiski azyl prosyć.

Podpěruja Aiwangera

póndźela, 04. septembera 2023 spisane wot:
Neukirchen (dpa/SN). Swobodni wolerjo Sakskeje swojemu wjele kritizowanemu zwjazkowemu předsydźe Hubertej Aiwangerej rjap skrućeja, žadajo sej kónc debaty wo jeho wosobje. „Wuprajenjam Aiwangera měło so wěrić, wšako płaći zasada njewinowatosće, njeje-li wina dopokazana“, rjekny krajny předsyda Swobodnych wolerjow Sakskeje Thomas Weidinger wčera wječor. Ludźo maja cyle druhe problemy na starosći. Debata wo Aiwangeru dyrbjała „nětko tež raz nimo być“. Aiwanger je hospodarski minister a zastupowacy ministerski prezident Bayerskeje. Knježerstwowy šef Markus Söder (CSU) bě jeho wčera najebać žadanja za wotsadźenjom w zastojnstwje wostajił. Aiwangerej wumjetuja antisemitizm.

Putin a Erdoğan so zetkałoj

póndźela, 04. septembera 2023 spisane wot:
Moskwa (dpa/SN). Ruski prezident Wladimir Putin a turkowski prezident Recep Tayyip Erdoğan staj so dźensa k rozmołwam w Sočiju nad Čornym morjom zetkałoj. Při tym dźěše hłownje wo bilateralne a mjezynarodne prašenja, kaž Krjeml do zetkanja zdźěli. Wažna tema rozmołwow měješe prašenje eksporta ukrainskeho žita z łódźemi přez Čorne morjo być. Turkowska sej žada, zo měła Ruska wopowědźene zrěčenje zaso wožiwić a transport žita zmóžnić. Zrěčenje je wažne za zastaranje swěta ze žiwidłami. Turkowska starosća so nimo toho wo wěstotu w čornomórskej kónčinje, w Ankarje zdźělichu. Putin bě nawrót k zrěčenju, kotrež bě z pomocu turkowskeho knježerstwa a UNO nastało, z wuměnjenjemi zwjazał. Tak žada sej Putin zběhnjenje w zwisku z wójnu přećiwo Ukrainje wukazanych sankcijow přećiwo Ruskej, zo móhł kraj swójske žito a hnojidła eksportować. Turkowskej je tež ruski zemski płun wažny, kotryž přez płunowody do kraja dóńdźe. Erdoğan we wójnje mjez Ruskej a Ukrainu posrědkuje.

Třělenje wjelkow zmóžnić

póndźela, 04. septembera 2023 spisane wot:

Zwjazkowe knježerstwo pyta za móžnosćemi najebać tuchwilne postajenja

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa ministerka za wobswět Steffi Lemke chce po informacijach nowiny wottřělenje wjelkow wolóžić, zo by pastwowe zwěrjata kaž wowcy lěpje škitała. „Třělenje wjelkow po nadpadach dyrbjało spěšnišo a njeběrokratisce móžne być“, rjekny politikarka Zelenych nowinarjam. „Hdyž su wjelki dźesatki wowcow zakusali a na pastwje ležo wostajili, je to tragedija za kóždeho plahowarja skotu a wulke poćežowanje za wšitkich potrjechenych. Tohodla trjebaja wjace pomocy a wěstoty.“ Kónc septembra chce wona namjety předpołožić.

Do toho bě so FDP w amplowej koaliciji za daloko sahace rjadowanja za škit zwěrjatow před wjelkami wuprajiła. W koaliciskim zrěčenju běchu so SPD, Zeleni a FDP dojednali, zhromadne žiwjenje zwěrjatow na pastwach, čłowjeka a wjelkow rozumnje tak zrjadować, zo „dóńdźe najebać přiběracu populaciju po móžnosći k mało konfliktam“. Wažne je, tole nětko z naprawami přesadźić, rjekny městopředsydka frakcije FDP Carina Konrad minjeny tydźeń.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND