Dźěła přetorhnjene

póndźela, 14. awgusta 2023 spisane wot:

Madrid (B/SN). W putniskim měsće ­Aparecida nastawa tuchwilu najwjetši wuměłski projekt na fasadźe katedrale. Tam předstajeja bibliske stawizny. Stworił je naćisk słowjenski měšnik a wuměłc Marko Rupnik, kiž bu njedawno splažneho znjewužiwanja dla doskónčnje z rjadu jezuitow wuzamknjeny. Tak su dźěła na mozaiku najprjedy raz přetorhnjene.

Łaćina hamtska rěč

Vatikan (B/SN). Oficialna hamtska rěč we Vatikanje je łaćina. Hač do II. Vatikanskeho koncila běše łaćina liturgiska rěč we wšěch cyrkwjach. 1976 wutworichu załožbu Latinitas, zo by wona wuwiće ­rěče rjadowała. Oficialne dokumenty, ­kaž encykliki, wuchadźeja we łaćonšćinje, samo na X, dotalnym Twitteru, su wozjewjenja łaćonske. Předleža jeničce lisćiny z 15 000 słowami z lěta 1992. Nowotwórby słowow zamołwja Pontificia Academia ­Latinitatis.

Wulki pokład

Woidke: Na wopory njezabyć

póndźela, 14. awgusta 2023 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). Hladajo na 62. róčnicu twarjenja murje je braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke (SPD) wčera napominał, na wopory režima NDR a historisku njeprawdu ženje njezabyć. „Wjednistwo SED je ludźi w NDR zamurjowało. Ludźo, kotřiž spytachu ćeknyć, su za to w najhóršim padźe ze swojim žiwjenjom zapłaćili“, wuzběhny wón na zarjadowanju w Teltowje.

Prezidenta wobskoržuja

Niamey (dpa/SN). Nowi knježićeljo w Nigeru chcedźa něhdyšeho prezidenta kraja, Mohameda Bazouma, wulkopřerady dla wobskoržić. Tole zdźěli dźensa rěčnik militantneje Junta. Nimo Bazouma maja so tež druzy před sudnistwom wusprawnjeć. Wčera hišće běchu nowi knježićeljo zapadoafrikanskeho kraja wotewrjeni za rozmołwy ze zwjazkom krajow zapadneje Afriki „ECOWAS“. Tutón bě sej swobodu za něhdyšeho prezidenta žadał, kotrehož su pučisća před třomi tydźenjemi zajeli.

Weil namjet kritizuje

Połoženje lěsnych a kerčinowych wohenjow w zwjazkowym staće USA Hawaii je dale a bóle pod kontrolu. Tole wozjewichu ­wčera zarjady we wobwodźe Maui. Ličba woporow pak je mjeztym na 93 rozrostła, wjace hač 2 000 twarjenjow je zničenych. ­Předewšěm je město Lahaina potrjechene, hdźež wupada za tym, kaž bě tam wójna zachadźała. Foto: pa/AP/Rick Bowmer

Wiesbaden (dpa/SN). Ličba předewzaćelskich insolwencow w Němskej spochi přiběra. W juliju je nimale štwórćina (23,8 procentow) firmow wjace próstwu wo rjadowanu insolwencu stajiło hač lěto do toho. To zdźěli zwjazkowy statistiski zarjad minjeny pjatk na zakładźe dotal předležacych datow. Tak je wuwiće minjenych lět dale postupowało, statistikarjo zwěsćeja. Hižo w juniju běchu rozrost plajtow wo 13,9 procentow zličili. Předewzaća maja konjunkturne wosłabjenje, wysoke kóšty energije a materiala kaž tež přiběrace kóšty kreditow w zwisku z wysokimi danjemi za hłowne přičiny insolwencow. Fachowcy pak přiwšěm wo žołmje plajtow rěčeć nochcedźa.

Najwjace insolwencow mějachu we wobłukomaj wobchad a składowanje. Slědowachu hospodarske posłužby kaž firmy za dźěło na čas. Najmjenje plajtow su pola energijowych zastaraćelow zličili.

Nowe mysle za wěstotu trěbne

póndźela, 14. awgusta 2023 spisane wot:
Halle (dpa/SN). Kak so Němska w přichodźe zakituje, to budźe we wěstej měrje tež wot wójny na Ukrainje wotwisne. Toho znajmjeńša je sebi šef němskeje cyber­angentury, Christian Hummert, wěsty. K třom dimensijam wójny, na kraju, we wodźe a w powětře, přidruži so štwórta, wirtuelna, runina. „Tole ma wěste lěpšiny, přetož wušaltuju-li e-twornju přez cyber ataku, móžu ju, potym zo sym ju zaso zdobył, tež zaso zašaltować“, praji Hummert. Cyberowa agentura Něm­skeje, kotraž rěka poprawom Zwjazkowa agentura za inwoacije w cyberwěstoće, ma swoje sydło w Halle. Załožili su ju w lěće 2020 a přirjadowana je wona ministerstwu za zakitowanje kaž tež za nutřkowne naležnosće. Lětny budget agentury wučinja 280 milionow eurow. K hłownym nadawkam agentury słuša, přichodne koncepty za wěstotu a zakitowanje na digitalnym polu wuwiwać. Mjez druhim tež wuwiće pućow, kak móhł so kraj přećiwo cyberowym atakam zakitować, bjez toho zo wužiwa tak mjenowane „Hackbacks“, potajkim napřećiwne cyberowe nadběhi. Hladajo na tute nadawki zhladuje Hummert woměrje na Němsku, zwěsći pak tež, zo ma Němska hišće potencial k polěpšenju.

Podhladny mjeztym zajaty

póndźela, 14. awgusta 2023 spisane wot:

Přičina wohenja w Großröhrsdorfskej cyrkwi žadyn techniski defekt njebě

Wulke Rědorjecy/Großröhrsdorf (dpa/SN). Přičina wohenja w Großröhsdorfskej ewangelskej cyrkwi bě po informacijach policije zapalerstwo. Mjeztym bu 40lětny jako podhladny zajaty, policija zawčerawšim zdźěli. Muž je njeskutk mjeztym při­znał. Woheń bě baroknu cyrkej w nocy na 4. awgust zničił. Wčera je něhdźe 150 ludźi open-air Božu słužbu na farskim dworje wosady swjećiło. To běchu prěnje kemše po wohenju. Farar Stefan Schwarzenberg dźakowaše so wšitkim zasadźenskim mocam wohnjoweje wobory a techniskeho pomocneho skutka kaž tež wosadnym. Powěsć, zo jedna so wo zapalerstwo a zo bu podhladny zajaty, dyrbja wosadni najprjedy předźěłać. ­Wjele ludźi je z toho wuchadźało, zo bě přičina wohenja techniski defekt.

Politikar na čas?

póndźela, 14. awgusta 2023 spisane wot:
Kathrin Michel rěči hinak hač wjetšina politikarjow a je zmužićiša hač je w „mainstreamje“ z wašnjom. To tež na tym zaleži, zo je wona lětdźesatki dołho we wulkej tworni chemiskeje industrije dźěłała. Wona njesłuša do rosćaceje skupiny politikarjow, kotřiž su lědma jónu zwonka parlamentow a stronskich aparatow dźěłali. Jeje namjet, mandat zapósłancow na dwě wólbnej periodźe wobmjezować, do praweho směra pokazuje: Jeli bychu powołanscy politikarjo wědźeli, zo dyrbja runja koparjam w swojim žiwjenju hišće druhe powołanje wukonjeć, njebychu so hižo wotwisnych wot nutřkownych strukturow stron sčinili, kotrež lisćinu kandidatow postajeja. A snadź njebychmy mjez młodymi politikarjemi dale a wjac politikowědnikow měli, ale na přikład wjac z rjemjesła. Tuchwilu su parlamenty daloko zdalene wot socialneje zestawy ludu. Jich rozsudy njejsu tohodla awtomatisce wopačne, ale z politiskej komunikaciju dale a bóle klaca. Marcel Brauman

impresum

póndźela, 14. awgusta 2023 spisane wot:

Serbske Nowiny wudawaja so w Domowina-Verlag GmbH Ludowym nakładnistwje Domowina 

Jednaćel: Syman Pětr Cyž

Ludowe nakładnistwo Domowina tzwr spěchuje Załožba za serbski lud, kotraž dóstawa lětne přiražki z dawkowych srědkow na zakładźe hospodarskich planow, wobzamknjenych wot Němskeho zwjazkoweho sejma, Krajneho sejma Braniborskeje a Sakskeho krajneho sejma.

Šefredaktor a zamołwity redaktor w zmysle

nowinarskeho zakonja: Marcel Brauman 577 232/233 Naměstnik šefredaktora: Axel Arlt 577 238

tel.: 03591 / 577 232 faks: 03591 / 577 202 e-mail:  www.serbske-nowiny.de

Adresa redakcije a nakładnistwa: Sukelnska 27, 02625 Budyšin

Adresse der Redaktion und des Verlages: Tuchmacherstraße 27, 02625 Bautzen

Zamołwita za rozšěrjenje: n. n. 577 262

Předań nawěškow: Janka Rögnerowa 577 220 e-mail:

Ćišć: DVH Weiss-Druck GmbH & Co. KG, Lejnjanska 14, 02979 Halštrowska Hola, wjesny dźěl Hory

Vertriebskennzeichen: 2 B 2560 B

To a tamne (14.08.23)

póndźela, 14. awgusta 2023 spisane wot:

W durjach tčacy wostał je paduch w durinskim měsće Bad Langensalza. 25lětny pospyta pozdatnje so přez wokno do pincy wjaceswójbneho domu zadobyć. Při tym so wón wobsuny a zaklini so w durjach. Wobydlerjo wołachu policiju wo pomoc. Tuta přichwata a jeho wuswobodźi. Nětko ma so wón z jednanjom wosebje ćežkeho padustwa dla bědźić.

Jako wódna knježna zasłuži sebi 40lětna Andrea Wolfert swoje pjenjezy. Poprawom wšak chcyše so wona z babu stać, před lětami pak spjelni sej wona jako wódna knježna žiwjenski són. Cyłe lěto wustupuje mać třoch dźěći w kupjelach abo na dźěćacych narodninach. Trend, kotremuž sćěhuje tež Wolfert, mjenuje so mermaiding (mermaid=wódna knježna). Přiwšěm njeje powołanje jeno wje­selo, Wolfert wuzběhny. Powołanje je ­ćělnje napinace a strašne.

Kraj reparatury bórze podpěra

pjatk, 11. awgusta 2023 spisane wot:

Drježdźany (SN/at). Sakske knježerstwo z toho wuchadźa, zo móža wobydlerjo wot 1. oktobra próstwu wo tak mjenowany bonus reparatury dla zapodać. To wuchadźa z wotmołwy na małe naprašowanje zapósłanca Franza Sodanna (Lěwica) nastupajo „zwoprawdźenje financneje podpěry za wuporjedźenje elektriskich a elektroniskich nastrojow“. Po sakskim dwójnym etaće 2023/2024 je za kóžde lěto 1,25 milionow eurow předwidźanych. Tónle bonus móža jenož połnolětni wobydlerjo a połnolětne wobydlerki z hłownym bydlenjom w Sakskej wužiwać.

Ručež je reparatura za elektriske a elektroniske nastroje dokónčena a zličbowanka předleži, móže so próstwa na bonus w spěchowanskim portalu Sakskeje natwarneje banki zapodać, rěka dale we wotmołwje knježerstwa. Minimalna suma zličbowanki je 75 eurow. Maksimalna podpěra wučinja 200 eurow za jednu reparaturu. Połojcu wudawkow za dźěłowy čas, narunanki a nadhódnotowy dawk spěchuja. Firmy, kotrež chcedźa so na reparaturowym bonusu wobdźělić, měli so přizjewić. Čłonstwo w IHK abo rjemjeslniskej komorje je za to jeničke wuměnjenje.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND