Serbske literarne stawizny znaja mnohich wulkich spisowaćelow. Prašeš-li so Serbow za nimi, mjenuje ći najwjace z nich Zejlerja, Smolerja a Ćišinskeho jako najwjetšich, z našeho časa tež Jurja Brězana abo Jurja Kocha. A dokelž su literarne stawizny zdobom stawizny našeho naroda, hraja tajcy prócowarjo často tež najwažnišu rólu w našich ludowych stawiznach. Tak drje njebudźe na přikład nichtó prěć, zo je tež skutkowanje Zejlerja a Kocora w 19. lětstotku bujnemu narodnemu wozrodźenju polěkowało. Serbscy spisowaćeljo a wuměłcy chcychu ze swojim skutkowanjom dopokazać, zo je naša kultura druhim runohódna, a tak budźachu strowe narodne wědomje.
Sernjany swjeća lětsa 600. róčnicu prěnjeho pisomneho naspomnjenja. Rodźeny Sernjančan a dobry znajer stawiznow delanskich wsow Pawoł Rota je někotre stawizniske zajimawostki wo wsy zestajał, kotrež čitarjam Serbskich Nowin we wjacorych dźělach spřistupnjamy:
Pódlanske zjawy
Korla Awgust Kocor je swój „Serbski rekwiem“ 1894 na wuměnku w Ketlicach pola Lubija dokomponował. Nětko, 125 lět pozdźišo, wróći so twórba 10. nowembra do wosadneje wsy, w kotrejž bě wuznamny serbski hudźbutwórc wot lěta 1852 jako kantor a wučer dźěłał a hač do smjerće 1905 bydlił.
Projekt je Lubijski cyrkwinskohudźbny direktor Christian Kühne do lětušeho programa tamnišeho kantorstwa zapisał. Na Kocora bě přišoł, dokelž chce publikumej twórby bywšich kantorow z regiona zbližić. Při tym ma Kocor za njeho wosebity wuznam: Sprěnja stej Lubijska a Ketlicy-Nosaćičanska sotrowskej wosadźe, zdruha su Ketlicy wot lěta 2003 měšćanski dźěl Lubija, střeća běše tamniša Janska cyrkej serbska a zeštwórta „je naš cyrkwinski wokalny oktet Collegium canorum Lobaviense hižo Kocorowy kruch spěwał“. Hudźbu Kocora mějachu spěwarki a spěwarjo małeho ćělesa za fascinowacu. Z projektom wuwědomjeja sej nimo toho serbske kulturne namrěwstwo regiona.
Pohladnicy powědaja wo dawnych ča-sach, swědča wo podawkach a ludźoch. Alfons Handrik wotkrywa nam swět, na kotryž smy w minjenych lětach nimale pozabyli.
Hdyž dźensa z Njeswačidła do Koslowa přijědźeš, wuhladaš dospołnje hinaši wobraz hač na tu podatej pohladnicy. Ta wšak je z wobeju stronow jara zajimawa, dokelž je na zadnjej stronje serbsce popisana a datěrowana na 31. januar 1900.
Wjedro je kónc septembra ze sportowcami Wóslinčanskeje křesćanskeje šule derje měniło. Při najrjeńšim nazymskim słóncu wubědźowaše so jědnaće rjadownjow. We wšitkich starobnych skupinach wojowachu šulerjo wo kóždy centimeter w dalokoskoku a kulostorku. Tež při sprinće a wutrajnosći bě kóžda sekunda wažna. Cyłkownje su šulerjo 14 nowych šulskich rekordow nastajili. Wosom razow docpěchu tajki holcy, šěsć razow hólcy. Wšitkim česćelakomnym sportowcam wuprajam wjele zboža.
Kaž kóžde lěto přihotowachu tež lětsa zaso gulašowu kanonu, tak zo njetrjebachu sportowcy po napinacym wubědźowanju hłódni domoj hić. Za organizaciju a přewjedźenje swjedźenja dźakuju so sportowymaj wučerkomaj knjeni Timm a knjeni Kahle. Wonej měještej stajnje dobry přehlad.
Tekst a Foće: Daniela Jawinski
Elias Bětka z Drježdźan bě sej w aprylu ze swojim kumplom spektakularny són spjelnił. Wotpowědnje wuhotowanaj podaštaj so ekstremnaj sportowcaj na kolesu z Drježdźan
do Alpow. Jeju cil: we wšěch sydom krajach Alpow na najwyšu horu pućować.
W septemberskim wudaću smy hižo zhonili, zo docpěštaj w Słowjenskej
(Triglav) předwjeršk a w Awstriskej (Großglockner) wjeršk. W dźensnišim
artiklu rozprawja nam Elias Bětka wo wjerškach w Němskej (Zugspitze),
Liechtensteinje (Vordere Grauspitze) a Šwicarskej (Dufourspitze).
Z Awstriskeje do Němskeje jěć bě trochu komplikowane, dokelž dyrbjachmoj wjele sněha dla chětro dołhi wokołopuć na so wzać. Dypkownje jutrowny kónc tydźenja dojědźechmoj do Ehrwalda, kotryž je wuchadźišćo za najwyšu horu Němskeje Zugspitze (2 962m). Jutry póndźelu rano w 1 hodź. dowjezechmoj swojej kolesy na staciju w dole Ehrwald.
Port Barton
Coconut beach
Z rołku nurić
blisko Corona
Mórske hwězdy
na přibrjohu
Słódna připołdniša přestawkaWodopad
na kupje Bohol
Chowanje słónca
w El Nido
Po měsacu w lubowanej Awstralskej podach so na Filipiny. Zo pak stanu so runje Filipiny z mojim faworitom w juhowuchodnej Aziji, a zo budu tam telko po puću – z tym njeběch ličiła. Filipiny ze swojimi wjac hač 7 000 kupami njejsu runjewon lochki kraj za přepućowanje. Na zbožo dóstach wot přećelki, kotraž bě tam štwórć lěta po puću, někotre dobre pokiwy. Filipiny su definitiwnje paradiz nurjakow.