K 75. posmjertninam basnika, přełožowarja a politisce myslaceho čłowjeka Jurja Chěžki

Serbske literarne stawizny znaja mnohich wulkich spisowaćelow. Prašeš-li so Serbow za nimi, mjenuje ći najwjace z nich Zejlerja, Smolerja a Ćišinskeho jako najwjetšich, z našeho časa tež Jurja Brězana abo Jurja Kocha. A dokelž su literarne stawizny zdobom stawizny našeho naroda, hraja tajcy prócowarjo často tež najwažnišu rólu w našich ludowych stawiznach. Tak drje njebudźe na přikład nichtó prěć, zo je tež skutkowanje Zej­lerja a Kocora w 19. lětstotku bujnemu narodnemu­ wozrodźenju polěkowało. Serbscy spisowaćeljo a wuměłcy chcychu ze swojim skutkowanjom dopokazać, zo je naša kultura druhim runohódna, a tak budźachu strowe narodne wědomje.

Sernjany swjeća lětsa 600. róčnicu ­prěnjeho pisomneho naspomnjenja. Rodźeny Sernjančan a dobry znajer ­stawiznow delanskich wsow Pawoł ­Rota je někotre stawizniske zajimawostki wo wsy zestajał, kotrež čitarjam Serbskich Nowin we wjacorych dźělach spřistupnjamy:

Pódlanske zjawy

Twórba wróći so na městnosć nastaća

pjatk, 11. oktobera 2019 spisane wot:

Pod nawodom Lubijskeho kantora Christiana Kühny zaklinči Kocorowy „Serbski rekwiem“ za měsac w Ketličanskej cyrkwi

Korla Awgust Kocor je swój „Serbski rekwiem“ 1894 na wuměnku w Ketlicach pola Lubija dokomponował. Nětko, 125 lět pozdźišo, wróći so twórba 10. nowembra do wosadneje wsy, w kotrejž bě wuznamny serbski hudźbutwórc wot lěta 1852 jako kantor a wučer dźěłał a hač do smjerće 1905 bydlił.

Projekt je Lubijski cyrkwinskohudźbny direktor Christian Kühne do lětušeho programa tamnišeho kantorstwa zapisał. Na Kocora bě přišoł, dokelž chce publikumej twórby bywšich kantorow z regiona zbližić. Při tym ma Kocor za njeho wosebity wu­znam: Sprěnja stej Lubijska a Ketlicy-Nosaćičanska sotrowskej wosadźe, zdruha su Ketlicy wot lěta 2003 měšćanski dźěl Lubija, střeća běše tamniša Janska cyrkej serbska a zeštwórta „je naš cyrkwinski wokalny oktet Collegium canorum Lobaviense hižo Kocorowy kruch spěwał“. Hudźbu Kocora mějachu spěwarki a spěwarjo małeho ćělesa za fascinowacu. Z projektom wuwědomjeja sej nimo toho serbske kulturne namrěwstwo regiona.

Pohladnicy powědaja wo dawnych ča-sach, swědča wo podawkach a ludźoch. Alfons Handrik wotkrywa nam swět, na kotryž smy w minjenych lětach nimale­ pozabyli.

Hdyž dźensa z Njeswačidła do Koslowa přijědźeš, wuhladaš dospołnje hinaši wobraz hač na tu podatej pohladnicy. Ta wšak je z wobeju stronow jara zajimawa, dokelž je na zadnjej stronje serbsce popisana a datěrowana na 31. januar 1900.

Z rysowanjom comicow so zaběrali

pjatk, 11. oktobera 2019 spisane wot:

Foće: Feliks HazaDźesać dźěći z Radworja, Worklec, Pančic, Kulowa a druhdźe wobdźěli so na njedawno comicowej dźěłarničce w Hornim Hajnku. Zetkali su so hólcy a holcy w Brězanowym domje, hdźež je jim grafikar Šćěpan Hanuš z Berlina wšelake rysowanske techniki rozkładł. Wosebje koncentrowachu so šulerjo na comic a su přewšo hordźi na swoje wudźěłki. Kilian Henich z Radworskeho Haja je Dźěćiznakej swój wuslědk přewostajił. W běhu jednoho dnja je wón tójšto nadźěłał a dósta za to wjele pokiwow fachowca. Bianka Šeferowa

Sportowy swjedźeń

pjatk, 11. oktobera 2019 spisane wot:

Wjedro je kónc septembra ze spor­tow­cami Wóslinčanskeje křesćanskeje šule derje měniło. Při najrjeńšim nazym­skim słóncu wubědźowaše so jědnaće rjadow­njow. We wšitkich starobnych skupinach wojo­wachu šulerjo wo kóždy centimeter w daloko­skoku a kulostorku. Tež při sprinće a wutrajnosći bě kóžda sekunda wažna. Cyłkownje su šulerjo 14 nowych šulskich rekordow nastajili. Wosom razow docpěchu tajki holcy, šěsć razow hólcy. Wšitkim česćelakomnym sportowcam wupra­jam wjele zboža.

Kaž kóžde lěto přihotowachu tež lětsa zaso gu­lašowu kanonu, tak zo njetrjebachu sportowcy po napinacym wubědźowanju hłódni domoj hić. Za organizaciju a přewjedźenje swjedźe­nja dźakuju so sportowymaj wučerkomaj knjeni Timm a knjeni Kahle. Wonej měje­štej stajnje dobry přehlad.

Tekst a Foće: Daniela Jawinski

Myto Malešanskim lutkam

pjatk, 11. oktobera 2019 spisane wot:
Foto: SN/Maćij Bulank
W swojej pyšnej drasće ewangelskich Serbow Budyskeho kraja su dźěći před­šul­skeje skupiny Malešanskeje Witaj-pěsto­warnje „K wódnemu mužej“, kotraž je w nošerstwje Serbskeho šulskeho towarstwa, hroma­dźe ze star­šimi a kubłarkami do Budyšina jěli. W Serb­skim domje mějachu wosebite dožiwje­nje. Ze spě­wom „Zady našej’ pjecy“ witachu wone hosći wuznamje­njen­skeho zarjadowanja Do­mo­winy, hdźež přepo­da­chu Myto Domowiny, Myto Do­mo­­winy za dorost a Čestneho znamje­ško Domo­winy. A nadobo steja­chu tež ći najmłódši cyle w srjedźi­šću. Słyšachu, zo słušeja sobu k poče­sće­nym, a to z Mytom Domowiny za dorost. Jich tohorunja na žurli přitomni starši běchu do­społ­nje pře­kwa­pjeni. Ćim bóle z toho, zo je so jim předsyda Do­mowiny Dawid Statnik za to dźa­kował, zo dadźa swojich synow a swoje dźowki dwurěčnje kubłać. A kak su so dźěći wjeselili, jako dósta kóžde z nich wosebite wopismo. Hor­dźe su je sobu domoj wzali a wšěm pokazo­wali. Nawodnica pěstowarnje Borbora Kralowa přija „wulke“ wo­pismo a z nim zwjazanu medalju.

Domchowanku swjećili

pjatk, 11. oktobera 2019 spisane wot:
Wjeršk projektneho tydźenja „Złota nazyma“ Chróšćan­ske­je zakładneje šule two­rješe srjedu tydźenja zhro­madny nyšpor w tamnišej wjacezaměrowej hali „Jednota“. Šulerki a šulerjo 3. lětnika zahrachu in­diansku stawiznu wo tym, sej płody ze­mje mjez sobu dźělić. Po tym je wosadny farar Měrćin Deleńk korbiki šulerjow požohnował. Simona ŠěnowaFoto: Simona Šěnowa

W Alpachpo puću2. dźěl

pjatk, 04. oktobera 2019 spisane wot:
fota: elias bětkaPanorama Matterhorn DufourspitzeArlberg-přesmykW awstriskim LeutaschuBiwak na DufourspitzePod wjerškom GatterlHrana (Grat) wjerška DufourspitzeNa wjeršku Dufourspitze

Elias Bětka z Drježdźan bě sej w aprylu ze swojim kumplom spektakularny són spjelnił. Wotpowědnje wuhotowanaj podaštaj so ekstremnaj sportowcaj na kolesu z Drježdźan

do Alpow. Jeju­ cil: we wšěch sydom krajach Alpow na naj­wyšu horu pućować.

W septemberskim wudaću smy hižo zhonili, zo docpěštaj w Słowjenskej

(Triglav) předwjeršk a w Awstriskej (Großglockner) wjeršk. W dźensnišim

artiklu rozprawja nam Elias Bětka wo wjerškach w Němskej (Zugspitze),

Liechtensteinje (Vordere Grauspitze) a Šwicarskej (Dufourspitze).

Z Awstriskeje do Němskeje jěć bě trochu komplikowane, dokelž dyrbjachmoj wjele sněha dla chětro dołhi wokołopuć na so wzać. Dypkownje ju­trowny kónc tydźenja dojědźechmoj do Ehrwalda, kotryž je wuchadźišćo za najwyšu horu Němskeje Zugspitze (2 962m). Jutry póndźelu rano w 1 hodź. dowjezechmoj swojej kolesy na staciju w dole Ehrwald.

Jako swój paradiz namakach

pjatk, 04. oktobera 2019 spisane wot:
fota: maria zahoneckupa CoronApo Island

Port Barton

Coconut beach

Z rołku nurić

blisko Corona

Mórske hwězdy

na přibrjohu

Słódna připołdniša přestawka

Wodopad

na kupje Bohol

Chowanje słónca

w El Nido

Po měsacu w lubowanej Awstralskej podach so na Filipiny. Zo pak stanu so runje Filipiny z mojim faworitom w juhowuchodnej ­Aziji, a zo budu tam telko po puću – z tym njeběch ličiła. Filipiny ze swojimi wjac hač 7 000 kupami njejsu runjewon lochki kraj za přepu­ćowanje. Na zbožo dóstach wot přećelki, kotraž bě tam štwórć lěta po puću, někotre dobre pokiwy. Filipiny su definitiwnje paradiz nurjakow.

nowostki LND