„Sakska chowa so za zakonjom“

štwórtk, 14. julija 2016 spisane wot:

Jednaćelej Zhorjelsko-Žitawskeho Gerharta Hauptmannoweho dźiwadła a Srjedźosakskeho dźiwadła Freiberg-Döbeln Caspar Sawade a dr. Hans Peter Ickrath staj zawčerawšim z ministerku za wědomosć a wuměłstwo dr. Evu­Mariju­ Stange (SPD) wo problemach zjednoćenych sakskich jewišćow rěčałoj. Cordula Ratajczakowa je so wo tym z Casparom Sawadu rozmołwjała.

Sće z wotběhom zetkanja spokojom?

C. Sawade: Najprjedy dyrbju rjec, zo běchmy překwapjeni, kak spěšnje je Eva-Maria Stange na naš list reagowała a nas hnydom přeprosyła. Tak njebě tež třećemu podpisarjej lista, generalnemu intendantej Plauensko-Zwickauskeho dźiwadła Rolandej Mayjej, móžno so na rozmołwje wobdźělić. Wšako bě hižo w dowolu. Atmosfera­ bě jara přijomna. Dr. Stange bě wo problemach našich domow dokładnje informowana. Bě pytnyć, zo ju naša nuza jima. Wona chce so tež starać. Zo pak njemóže cyle prosće k financnemu ministrej hić a jemu kazać nam wjace pjenjez dać, je tež jasne.

Što su wuslědki zetkanja?

Na přeco preč?

srjeda, 13. julija 2016 spisane wot:

Hanelora Balkowa je wjelelětna a horliwa čłonka předsydstwa Wochožan­skeje Domowinskeje skupiny. Měrćin Weclich je so z njej rozmołwjał.

Kak dołho sće čłonka Domowiny?

H. Balkowa: 1967, we 8. lětniku, sym w Slepom do Domowiny zastupiła. Tam skutkowach sobu w spěwnej a rejwanskej skupinje, z čehož nasta pozdźišo Slepjanski folklorny ansambl. Jako so do Wochoz wudach, přistupich 1973 tudyšej Domowinskej skupinje.

Na kotre wjerški so dopominaće?

H. Balkowa: 60. jubilej Wochožanskeje Domowinskeje skupiny před dźesać lětami­ bě mjez druhim wosebity podawk po znowazjednoćenju Němskeje.

Tuchwilu ma Wochožanska skupina 20 čłonow, maće nadźiju na dorost?

H. Balkowa: Móžnosće su, jeli dźěći a dorosćacy w domiznje wostanu.

Čehodla mnozy wotchadźeja?

H. Balkowa: Šuler, kiž wot 5. lětnika w Běłej Wodźe abo Niskej na gymnazij chodźi, je wjes hižo wopušćił. A po zakónčenju šule dźe zwjetša na studij a so lědma nawróći.

Měniće, zo su woni potom na přeco preč?

Ječmjeń dosć derje sypał

wutora, 12. julija 2016 spisane wot:

Rjedźic ratarski zawod, kotrehož sydło je w Njeswačidle wobhospodarja mjez druhim žitnišća wokoło Hory, Noweho Łusča, Chrósćic a Wotrowa. Měrćin Weclich je so z jednaćelom Maćijom Rjedu rozmołwjał.

Kajki je staw lětušich žnjow?

M. Rjeda: Zašły tydźeń smy ječmjeń młóćić započeli a móžachmy jón při přijomnym wjedrje dožnjeć. Žnjeli smy na něhdźe 250 hektarach.

Kak da je zorno sypało?

M. Rjeda: Smy z wunoškom poměrnje spokojom, na hektar bě to něhdźe sydom do wosom tonow.

A kajki bě lońši wunošk?

M. Rjeda: Minjene lěto bě tróšku wunošniše. Najebać to pak tež lětuše žane hubjene njeje.

Kotre dźěła wam nětko do rukow hladaja?

M. Rjeda: Wčerawšeho sylenho dešća dla dyrbimy najprjedy małku přestawku zapołožić. Dźěła na polach wězo dale du. Šćernišća maja so podworać. Jako přichodne ličimy z tym, zo budźemy na dalšich 250 hektarach rěpik žnjeć.

Kotre družiny žita hišće maće?

M. Rjeda: Stej to rožka na něhdźe 260 hektarach a pšeńca na 200 hektarach.

Dokal swoje wudźěłki dodawaće?

Festiwal prěni króć w Róžeńće

pjatk, 08. julija 2016 spisane wot:

Dalši Gig-festiwal wotměje so jutře a njedźelu prěni króć w Róžeńće. Měrćin Weclich je so wo tym ze serbskej koordinatorku Saru Rječkec rozmołwjał.

Zarjadowanje wobhladujeće jako duchowny festiwal. Čehodla?

S. Rječkec: Dokelž je to zdobom duchowny přihot na swětowe zetkanje mło­dźiny wot 26. do 31. julija w pólskim Krakowje. Zdobom je Gig-festiwal, kotryž hižo třeće lěto sobu koordinuju, kulturny wjeršk. Loni přewjedźechmy jón jako Alojsowy festiwal w Radworju.

Kotry program čaka na wobdźělnikow?

S. Rječkec: Smy sej wšelakich ludźi přeprosyli, kotřiž budu wo sebi rěčeć, kak su so wěrje přiwobroćili. Skupina misionarow, přećelow franciskanow w New Yorku, sobu wupomha, a rozmołwy z nimi budu zawěsće jara zajimawe. W koncertach dožiwja hosćo wuměłcow z Awstriskeje, Londona, USA a Irskeje. Wjeršk budźe bjezdwěla koncert Michaela Patricka „Paddyja“ Kellyja jutře wječor. Njedźelu w dźesaćich swjećimy na wulkim jewišću swjatočnu Božu mšu a wot 14 hodź. su wšitcy na workshop z młodźinskim biskopom Marianom Elegantijom ze Šwicarskeje přeprošeni.

Što je hłowny zaměr festiwala?

Za wšěchderje postarane

štwórtk, 07. julija 2016 spisane wot:

Zo by lětnje dźiwadło Budyskeho NSLDź wuspěšne było, su wšelake wuměnjenja na kromje předstajenjow trěbne. Měrćin Weclich je so z nowinskej rěčnicu Gabriele Suschke rozmołwjał:

Štó postaja, hdy so předstajenje dešća abo njewjedra dla přetorhnje abo wotpraji?

G. Suschke: To rozsudźa přeco intendant, ale we wothłosowanju z kolegami. Su dźě wšelake wěcy, kotrež maš při tajkim rozsudźe předewšěm wěstoty dla wobkedźbować. Předstajenje wotprajić je cyle poslednja warianta.

Kak je zastup zrjadowany, sće za to nachwilnje přidatny personal přistajili?

G. Suschke: Techniski nawoda zrjaduje naležnosć dočasa na zakładźe wěstotneho koncepta. Po nim so postaja, kelko ludźi je při zastupje trěbnych.

Kak staraće so wo derjeměće hosći?

G. Suschke: Wo nich stara so naša dźiwadłowa gastronomija. Na wonkownej ležownosći čini to hosćenc na Hrodźe. Nimo toho stej lětsa Radebergska a Jiwowska (Eibau) piwarnja jako sponsoraj wobdźělenej.

Je dosć parkowanišćow k dispoziciji?

Prawa mjeńšiny wobkedźbować

štwórtk, 07. julija 2016 spisane wot:

Wojerowska zakładna šula „Handrij Zejler“ ma přećahnyć. Milenka Rječcyna je so z jeje šulskej nawodnicu Juttu Pfeiffer rozmołwjała.

Kotre su šansy, zo šula na stejnišću Při Worjole wostanje?

J. Pfeiffer: To hišće njewěmy. Tuchwilu Wojerowscy měšćanscy radźićeljo wo tym diskutuja, hač so přeměstnimy. Doskónčnje rozsudźić maja woni klětu w februaru abo měrcu.

Dokal potom dyrbiće?

J. Pfeiffer: Mamy po předwidźanym wutworjenju noweho šulskeho centruma do tuchwilneje 1. wyšeje šule pře­ćahnyć. Mjenowany centrum pak je tuchwilu hišće w fazy planowanja.

Waš šulski dom je chětro dodźeržany a měł so wobnowić. Čehodla nochceće potom přećahnyć?

J. Pfeiffer: Za šulski twar su zašłe lěta wjele pjenjez nałožili. Mamy na přikład nowe sanitarne připrawy a wokna. To pak měšćanskim radźićelam njedosaha. My porno tomu chcemy sej tudyše šulske stejnišćo zachować, dokelž je wone za našich šulerjow a jich staršich runje na tymle městnje přewšo wažne.

Kotre lěpšiny tele stejnišćo Při Worjole ma?

Po zdaću najstaršu hornjoserbsku frazu z lěta 1534 je njedawno dr. Madlena Malinkec při slědźenjach w Budyskim tachantskim archiwje wotkryła. Cordula­ Ratajczakowa je so z Berlinskej historikarku rozmołwjała.

Kak je k tomu dóšło, zo sće zapisk našła?

M. Malinkec: Minjenu nazymu běch prěni raz w archiwje, zo bych přinošk wo chronice „Annales Budissinenses“ přihotowała, wo kotryž bě mje kolega prosył. Sym sej chroniku wobhladała, a připadnje mi fraza napadny. Budyska chronika je małki zešiwk z něhdźe 120 rukopisnymi, zdźěla ćežko čitajomnymi stronami. Prěni zapisk je k lětu 1388, teksty sahaja hač do srjedź 16. lětstotka. Rěč chabła, su łaćonske kaž tež němske pasaže a serbska.

Što tam steji?

M. Malinkec: Awtor wopisuje ponowjenske dźěła na wěži Pětrskeje cyrkwje. Přitomni serbscy burja přiwołachu mištrej, kiž dyrbješe na wěžu zalězć, warnowace abo wobdźiwace „Helle lube helle, ho o o“ (Hlej, luby, hlej, ho ho ho).

Sće wuznam hnydom spóznała?

Zmužiće za sebje wabić

štwórtk, 30. junija 2016 spisane wot:

Składnostnje 15lětneho wobstaća je ladinski muzej Ciastel de Tor w Južnym Tirolu minjeny tydźeń dwudnjowsku mjezynarodnu konferencu wo muzejownistwje europskich narodnych mjeńšin přewjedł, na kotrejž so tež direktorka Budyskeho Serbskeho muzeja Christina Boguszowa wobdźěli. Cordula Ratajczakowa je so z njej rozmołwjała.

Što bě wosebitosć konferency?

Ch. Boguszowa: Koparjo maja europeadu; tež dźiwadła mjeztym hromadźe dźěłaja. Za mjeńšinowych muzejnikow pak bě to scyła prěni raz, zo su sej w tajkej formje mysle wuměnjeli. Wosebity prestiž sej zarjadowanje zdoby, zo běštaj tam tež předsyda Mjezynarodneje rady muzejow (ICOM) prof. dr. Hans-Martin Hinz a předsyda italskeje ICOM. Dr. Hinz praješe, zo njebě jemu mjeńšinowa tematika dotal znata. Wón je dźakowny, zo smy jeho wid rozšěrili. Tajka konferenca će w sebjewědomju skruća.

Kotre konkretne impulsy sće tam dóstali?

Skerje spektakl, mjenje dźiwadło

wutora, 28. junija 2016 spisane wot:

Wuhotowanje lětnjodźiwadłowych inscenacijow NSLDź je přihladowarjow přeco zaso překwapiło. Zamołwity za nje je Mirosław Nowotny, z kotrymž je Carmen Schumann porěčała.

Knježe Nowotny, Wy sće wuhotowar lětušeho lěćneho dźiwadła NSLDź „Olsenowa cwólba a wulki pozadnik“. Što bě Wam najwjetše wužadanje?

M. Nowotny: Porno druhim inscenacijam, za kotrež hotowy, móhłrjec „zrały“ kruch předleži, je w tym padźe wo to šło, sfilmowane dźěło adekwatnje na jewišćo přenjesć. Na zbožo smy z intendantom Lutzom Hillmannom derje harmonowacy team, dźěłachmy dźě mjeztym 17. raz na lěćnym projekće. Wuske zhromadne dźěło z režiserom je wažne wuměnjenje, zo so předewzaće radźi. Runje tak tež kooperacija z dźěłarnjemi dźiwadła, hdźež něštožkuli z dobrym słowom funguje a kolegojo njerědko z idejemi přinošuja.

Hdy sće nowu inscenaciju přihotować ­započeli?

M. Nowotny: Prawidłownje započinamy přeco mjez hodami a Nowym lětom. Tónraz bě wšak to poměrnje pozdźe, ­dokelž dyrbješe premjera šulskich próz­dnin dla chětro zahe być. Čas žno je to šwarnje tłóčił.

Najenka jako kupca widźeć

póndźela, 27. junija 2016 spisane wot:

Kónc tydźenja wotměchu so w Budyskim „Wjelbiku“ 1. imobilijowe dny za Budyšin a region. Měrćin Weclich je so z organizatorom a imobilijowym maklerom Jensom Zuschku rozmołwjał.

Čehodla sće tajke dny organizowali?

J. Zuschke: Chcychmy kupcow wo wobšěrnosći imobilijoweho předewzaća při wotnajenju a předawanju imobilijow informować. Je lěpje z ludźimi rěčeć, kiž něšto wědźa, hač z tymi, kotřiž ničo njewědźa. Potom móžeš z nimi na jednej runinje jednać. Je wažne, zo su ludźo wo kompleksiće imobilijownistwa wobhonjeni a na to wo nakupje abo předaću rozsudźa. Tak móža tež lěpje posudźować, kajcy da ći maklerojo su a što so na wikach wšitko stawa.

Čehodla sće sej Budyšin wuzwolili?

J. Zuschke: Mój běrow je w Budyšinje, sym tu rodźeny a w towarstwje Nutřkowne město a we wobydlerskim zwjazku čestnohamtsce sobu skutkuju. Mam tež wutrobny zwisk k swojemu ródnemu městu nad Sprjewju.

Kak sće z wothłosom spokojom?

Serbska debata

nowostki LND