Strašne zawjedźenje

srjeda, 22. junija 2022 spisane wot:

Z awtorom krucha Danielom Rattheijom je so po premjernym předstajenju „Pink Guerilla“ w Budyskim dźiwadle na hrodźe Cordula Ratajczakowa rozmołwjała. Před lětomaj bě činohrajne studijo při NSLDź hižo jeho kruch „Greta“ předstajiło.

Što prajiće k inscenaciji?

D. Ratthei: Sym dospołnje zahorjeny, to dyrbju woprawdźe tak rjec. Přede­wšěm je dźiwadźelenje elewki Saryh Cyžec wulki zaćišć we mni zawostajiło. Jako elewka je wona hižo nětko tajka kmana, zo móhł někotryžkuli dźiwadźelnik abo dźiwadźelnica něšto wot njeje nawuknyć. Telko wjesela při hraću, telko rozuma, tež, kaž je wona přeco přešaltowała a tak łamki a změny w teksće zwoprawdźiła, to wšo bě přeswědčace. A dokelž wona tak derje hraje, dóstanje to, štož wona praji, naraz cyle nowu, njepřijomnu dimensiju. Dale a zawjedliwiše jeje słowa skutkuja – a štož wona praji, je dźě woprawdźe zlě. Wona tak derje hraje, zo našu wotstawk dźeržacu membranu přełama a ju nutř pušćimy ze jeje poselstwom, a to je zawjedowace a strašne. Dyrbiš započeć sam rozmyslować: Što tu runje powědaja? Tónle efekt, kiž je dźensa tu nastał, je wulkotny.

Za demokratiju trěbna słužba

pjatk, 17. junija 2022 spisane wot:
Axel Arlt

Wšitcy štyrjo kandidaća w druhim kole wólbow Budyskeho krajneho rady znowa nastupja. To je pozitiwna powěsć. Za koho měli hewak ći hłosować, kotřiž za najlěpje wotrěznjeneju Uda Wićaza abo Franka Peschela njejsu? Połoženje njehodźi so z tym při wólbach wyšeho měšćanosty 2019 w Zhorjelcu přirunać. Tam su demokratiske strony kandidata CDU, připóznateho zapósłanca krajneho sejma, přećiwo požadarjej AfD podpěrali. Tudyša situacija je cyle hinaša. W Budyskim wokrjesu nětko znowa njenastupić, by rěkało rozhněwanosć mjez ludźimi chcyjo nochcyjo stopnjować. Nimale třećina dotalnych wolerkow a wolerjow njeby na hłosowanskim lisćiku žaneje alternatiwy našła.

W Slepom hotuja so na jubilejny swjedźeń składnostnje 750. róčnicy załoženja wsy kaž tež na paralelnje wotměwacy so 9. mjezynarodny festiwal dudakow přichodny kónc tydźenja. Jost Schmidtchen je so z regionalnej rěčnicu župy „Jakub Lorenc-Zalěski“ Dianu Maticowej wo swjatkomaj rozmołwjał.

Knjeni Maticowa, podawajće nam tola prošu krótki přehlad: Što steji na planje?

D. Maticowa: Na woběmaj dnjomaj změjemy pisane wiki z něhdźe 50 rjemjeslnikami, přemysłownikami a wikowarjemi regionalnych wudźěłkow. Nimo toho poskićamy bohaty wuběr kulinariskich přikuskow. K rańšemu piwu zahratej sobotu Grodkowska dujerska gilda a njedźelu Šalmajowa kapała z Rownoho. Wobě skupinje matej tež serbske štučki w swojim hudźbuym składźe. Wosebje za dźěći přihotujemy na woběmaj dnjomaj wosebite programy, kaž na přikład přehladku mydliznojtych pucherjow k sobu činjenju a stacije za šminkowanje. Nimo toho móža so zajimcy z helikopterom na kołolět nastajić a sej wustajeńcu historiskich wohnjowobornych jězdźidłow wobhladać.

Pušćić rěka, zo móc drjebi

pjatk, 10. junija 2022 spisane wot:
Milenka Rječcyna

Z někim abo něčim so rozžohnować zda so być na jednym boku lochko, wšako sy žiwy w nadźiji, zo druheho abo druhu bórze zaso widźiš. Na tamnym boku pak, je zaso smjerććežko někoho abo něšto pušćić, dokelž runje to njewěš. Tola nadawk, kiž ma kóždy čłowjek w žiwjenju zdokonjeć rěka: Pušćić!

Jako běch swój čas spóznała, zo dźěći z domu du, sym so wědomje zaběrała z tym, kak to je, měć dowěru, dać dźěsću ruku, je potłóčić a božemje rjec. Nadobo bě so mi wuwědomiło, zo maš hižo z porodom dźěsća, štož je přewšo zwjeselacy podawk, tež jako mać móc tomu měć, rjec: „Dam će hić!“ Přetož, tež hdyž je ćěšenk a małe dźěćo pokazany na dorosćeneho, je z prěnim wukřikom dopokazał, zo zamóže žiwy być na tymle swěće a to dźeń a bóle sam.

Wšelarokosć w hudźbje je přewšo wažna

štwórtk, 09. junija 2022 spisane wot:

Syman Hejduška z Hórkow je jedyn z wobdźělnikow wčera zahajeneho programoweho rjadu Kulturneje zahrody, noweho lěćneho eventa Serbskeho ludoweho ansambla. Nimo toho je młody Serb jedyn z dobyćerjow Simul + wubědźowanja. Za swoju swoju ideju „Minikoncert w neoklasiskim stilu“ zdoby sej wón 5000 eurow. Jan Bogusz je so z nim rozmołwjał.

Slědowacu sobotu, 11. junija wustupuješ we wobłuku programa Kulturneje zahrody. Što hosći a zajimcow na zahrodźe SLA při twojim wustupje wočakuje?

Sardinkia princip nadźije

pjatk, 03. junija 2022 spisane wot:
Bosćan Nawka

Wulki nawal na jězdźenki za jeno dźewjeć eurow – po podaću Němskeje žele­znicy je sej mjeztym wjace hač sydom milionow (potencielnych) pasažěrow tajkile tiket kupiło – pokaza, zo je wulkemu dźělej wobydlerstwa wěsty, spěšny a spušćomny transport wažny a zo je so naposledk tola hišće wěste ekologiske wědomje přesadźiło. Nažel je tele wuprajenje skerje wuraz zbóžneho přeća dyžli wotbłyšć woprawdźitosće, a to hnydom na wjacorych runinach. Wulki nawal mjenujcy předewšěm pokaza, zo je móšeń nadal najwažniši faktor w runicy přiwabić ludźi a w najlěpšim padźe trajnje přeswědčić. Wšako smy wšitcy wulce a rady swarjeli, jako bě naraz móžno, za podobnu płaćiznu mjenje abo bóle atraktiwne turistiske cile po cyłej Europje docpěć. Lětadła wostawachu přiwšěm połnje wobsadźene, byrnjež často šarm sardinkoweje konserwy (z wida rybičkow) wuprudźowali.

Jězory za dowol a Krabat wabja

póndźela, 30. meje 2022 spisane wot:

Wo lětušich Dnjach we Łužiskej jězorinje je Andreas Kirschke z Kathrin Winkler, jednaćelku krajej přesahowaceho turistiskeho zwjazka Łužiska jězorina porěčał.

Kotry započatk maja dny w jězorinje?

K. Winkler: Z ryzy informaciskeho zarjadowanja Łužiskeje a srjedźoněmskeje towaršnosće hórnistwoweho zarjadnistwa (LMBV) su so wopytowarske dny we Łužiskej jězorinje wuwili. Wone stawachu so lěto a bóle z woblubowanym ludowym swjedźenjom a wotměwachu so kóžde lěto druhdźe. Dny w jězorinje 2014 při Bjerwałdskim jězoru su so prěni raz z dotalnymi wopytowarskimi dnjemi wotměnili. Wot lěta 2015 wotměchu so tele dny k zazběhej sezony spočatk apryla. Po dwěmaj lětomaj přestawki pandemije dla startujemy na zakładźe noweho koncepta z wodźenymi dožiwjenskimi turami w juniju znowa.

Kotre su Waše nazhonjenja?

Cil hišće njedocpěli

pjatk, 27. meje 2022 spisane wot:
Janek Wowčer

Transparentnosć regionalneje a serbskeje politiki dale a bóle přiběra. Nimale wšitke dnjowe porjady posedźenjow gmejnskich, měšćanskich a dalšich radow kaž tež terminy, hdy a hdźe jich čłonojo wuradźuja, su mjeztym wšitkim zajimcam internetnje přistupne – digitalizaciji budź dźak! Samo třěšny zwjazk łužiskich Serbow dnjowe porjady posedźenjow swojeho zwjazkoweho předsydstwa serbsce a němsce w syći wozjewja. To mam za wudobytk demokratije w našim kraju, kotryž mamy zakitować a sej tam, hdźež z tym hišće klaca, wužadać. Wšako přisporja transparenca dowěrje. Pozitiwnje hódnoću tohorunja, zo mnohe gremije móžnosće wužiwaja a swoje wobzamknjenja wozjewjeja, kaž mjez druhim Chróšćanska gmejna abo zarjadniski zwjazk Při Klóšterskej wodźe.

Paralele k Serbam su sylne

srjeda, 25. meje 2022 spisane wot:

Wot 15. meje móža sej zajimcy sło­waksku wustajeńcu „Party w 21. lětstotku“ w Budyskim Serbskim muzeju wobhladać. Zeskutkownili su wu­měłski projekt fotografaj Ľubomír Sabo a Zuzana Sénášiová, etnologowka Kata­rína Sabová a molerce Sarah I. Avni a Ivana Mintálová. Jan Bogusz je so z foto­grafom Ľubomírom Sabom rozmołwjał.

New York, Istanbul, Peking a mnohe dalše městna – z wašej wustajeńcu sće móhłrjec hižo po cyłym swěće po puću był. Što je zakładna mysl, kotruž chceće publikumej we wukraju sposrědkować?

Zwučenosće změnić?

pjatk, 20. meje 2022 spisane wot:
Bianka Šeferowa

Hakle hdyž ludźo to w móšni začuwaja, spytaja něšto na swojim žiwjenskim wašnju a zwučenosćach změnić abo znajmjeńša wo tym rozmysluja. A w móšni je dale a mjenje pjenjez, wšako žiwjenske a energijowe kóšty njesměrnje přiběraja. Dale a časćišo jewi so nětko słowo ­njewotwisnosć, předewšěm hladajo na energiju a embargo ruskeho płuna a wolija. Ale kotre su móžnosće?

Serbska debata

nowostki LND