Wudaće nazymnika wotewri hrajnišćo za impulsy z pjera Annelie Ćemjerec k wuwiću wjesneho ruma ze žehliwym prašenjom: Kak móhł naš wosobinski rum přichoda wupadać? Wjes so w tym zwisku jako powabne bydlišćo wobhladuje, kotrež je z wosobinskej žedźbu za wupruwowanjom žiwosće a hospodarjenja zwjazane. Pohladnjenje na pokojne žiwjenje na wsy steji realistiskemu wobrazej rozpadanišća napřećo, kiž bu přez wotchad wobydlerstwa, industrializowane ratarstwo, hospodarski spad, prawicarski populizm a wotpójsnjenje wote wobchadneje infrastruktury sformo­wany.

Dystopija, z kotrejež utopija wurosće. Rozmołwa dr. Justyny Michniuk z angažowanej šwalču w dźěłarni za narodne drasty wokoliny Beskidow, Sabinu Jurasz, wuswětli zajim młodeje žony, na swoje wašnje identitu zwuraznić. Njeń­dźe jenož wo zhotowjenje drasty, ale wo­ wosobinske prócowanje, so tež w druhich towaršnostnych wobłukach wužiwić.

Zakónčacy koncert hudźbneho rjadu poda wid do přichoda

Na žurli Serbskeho ludoweho ansambla w Budyšinje wotmě so minjenu sobotu wječor třeći a zdobom zakónčacy koncert lětušeho hudźbneho rjadu „musica nova sorabica – tradicija + eksperiment“. Saksofonowy kwartet modernsax Berlin, pianist Martin Schneuing, dirigent Lukaš Čórlich, smyčkowy kwartet kaž tež orchester Serbskeho ludoweho ansambla prezentowachu nimo štyrjoch nowotwórbow tež někotre njezachodne twórby ze serbskeho hudźbneho składa zašłosće, kotrež maja dale trajnu hódnotu.

Pod hesłom „Głažk – škleńca – fragilita“ staji so w přenjesenym zmysle prašenje za stabilnosću a njezachodnosću w žiwjenju a hač móža nowe wuměłske twórby, a to w tutym padźe moderne kompozicije serbskich hudźbytwórcow, na tutu tematiku wotmołwu namakać. Skónčnje dźě staja so w našim njeměrnym času wjele dotal pozdatnje wobstajneho do prašenja – zdawa so być njestabilne, wohrožene a z tym fragilne – kaž škleńca (delnjoserbsce: głažk).

„Dych žiwjenja“ rěka nowe rejowane hudźbne dźiwadło Serbskeho ludoweho ansambla. Wone změje tutón pjatk na žurli SLA w Budyšinje swoju prapremjeru. Stefan Cuška je so z Julianu Kaulfürstowej rozmołwjał, kotraž je ansambl­ při tutej wosebitej produkciji dramaturgisce a w naležnosćach drastow poradźowała.

Skutkujeće hižo mnohe lěta w Slepom a sće so do mnohich žiwjenskich wobłukow tamnišeje kónčiny zanuriła. Što je was k tomu pohnuło?

Juliana Kaulfürstowa: Sym mjeztym hižo 13 lěta powołansce w Slepom skutkowaca. Započała sym jako projektowa koordinatorka Domowiny, potom sym jako wědomostna sobudźěłaćerka Serbskeho instituta slědźiła a wot lětušeho dźěłam zaso za Domowinu jako rěčna motiwatorka.

Slepjanšćina je woprawdźe rjana rěč, ludźo tu w Slepom su mje stajnje přećelnje witali, wokolina je krasna, hola ćicha a wonjata. K tomu přidruža so serbske nałožki a zajimawe stawizny, kotrež mi ludźo powědaja.

Kak sće Serbski ludowy ansambl w produkciji podpěrała?

Hornja Hórka. Njedawno woswjeći Muske spěwne towarstwo Hornja Hórka swoje 55lětne wobstaće. Koncert zahaji so z domizniskim spěwom na česć ­wjeskow pod Mnišoncom, kiž je prěni ­dirigent a nawoda chóra wučer Hilmer Urban skomponował. Přizamkny so postrowne słowo dźensnišeho předstejićerja Ulfa Müllera z Dźěžnikec. Wón powita wutrobnje na 120 přichwatanych hosći a spominaše zdobom na wuběrnych dirigentow zašłosće: Hilmara Urbana 1968–1999, Mariku Mathes 1999–2019 kaž tež Jana Chlebníčeka 2020–2022. Dźakowaše so tež dźensnišemu dirigentej, młodemu gymnaziastej Moritzej Polpitzej, kiž je hnydom po smjerći Chlebníčeka zastojnstwo přewzał. Polpitz wšak běše dwě lěće dołho chórowe proby wopytował a sej tójšto wot Chlebníčeka nawučić dał. Chlebníček je chór 22 lět přewodźał. Ulf Müller dźakowaše so tež wšěm mužam zašłosće a přitomnosće za jich skutkowanje, wuzběhujo dweju hišće žiwych sobuzałožerjow Christiana Ehrku a Manfreda Lahodu. Jara wutrobnje witaše wězo muzikaliskich hosći: Muski chór Budestecy a dujerjow něhdyšeho Dujerskeho orchestra Budyšin.