To a tamne (06.12.19)
Mały kusk płatu steji w srjedźišću: Bikini dóstanje swójski muzej. Regensburgski předewzaćel Alexander Ruscheinsky zarjaduje w Bad Rappenauwje pola Heilbronna BikiniArtMuseum, kotryž chcedźa klětu wotewrěć. Na 1 500 kwadratnych metrach chce muzejownik wuwiće kupanskeje mody wot lěta 1880 hač do přitomnosće dokumentować. Přehladka wopřijima 1 200 bikinijow.
Wobškodźeneho a zanjerodźeneho hotela dla je so měšćanske partnerstwo mjez sakskim Torgauwom a pólskim Strzegomom nimokuliło. Město Torgau bě 27. nowembra wobzamknyło partnerstwo zběhnyć. Přičina su njerjane podawki za čas wopyta delegacije ze Strzegoma w oktobru. Nimo skóncowanych meblow běchu hosćo tež ekskrementy w stwach zawostajili. W Strzegomje twjerdźa, zo su wumjetowanja přehnate.
„W politice dyrbiš druhdy něšto měć, štož druzy nimaja“
W zwjazkowym sejmje so jako eksotka nječuła
Zapósłanča Němskeho zwjazkoweho sejma, předsydka rady Załožby za serbski lud, pozdźišo Rady za serbske naležnosće Sakskeje, předsydka Budyskeho wokrjesneho zwjazka CDU a čłonka Zwjazkoweho předsydstwa Domowiny – to su jenož někotre zastojnstwa, w kotrychž Marju Michałkowu znajemy. Jutře swjeći Lichanjanka sydomdźesaćiny. Přiležnosć to Axelej Arltej, so z njej rozmołwjeć.
Na kotre dožiwjenja z časa dźěćatstwa so wosebje rady dopominaće?
M. Michałkowa: Mojej staršej měještaj mały burski statok. My dźěći dyrbjachmy tuž hižo jara zahe kokoše picować, so wo kački starać. Na łukach smy husy pasli a hladali, zo wone njećeknu. Naš nan je ze mnu tež w zymje často do Łomšćanskich hatow jězdźił. Wokoło ptačeho kwasa žněješe tam rohodź. Husto běchmy z kolesom w Radworju na někajkich zarjadowanjach. Na jězbje sydach na prěčnej žerdźi. W swójbje smy jara wjele spěwali. Njedźelu po kofeju mějachmy často wopyt, tež tam přeco spěwachmy, a naš nan hraješe na akordeonje.
Što z toho bě Wam wažne, zo sće to swojim dźěćom dale dała?
SPD hotuje so na zjězd
Berlin (dpa/SN). Dźeń do napjeće wočakowaneho stronskeho zjězda SPD w Berlinje su dźensa hišće raz dokument wobdźěłali, kotryž ma prěni połčas wulkeje koalicije CDU/CSU a SPD bilancować. Stronske předsydstwo chcyše naćisk w běhu dnja schwalić. Přichodnaj předsydaj socialdemokratow Saskia Esken a Norbert Walter-Borjans běštaj naćisk z prezidijom strony předźěłałoj. Wočakuja, zo so přiwisnicy wulkeje koalicije na kóncu přećiwo pesimistam w stronje přesadźa.
Wotsadźenje woprawnjene
Washington (dpa/SN). Wjacori profesorojo prawniskich wědomosćow su prezidentej USA Donaldej Trumpej w kongresu přeńdźenja wumjetowali, kotrež bychu jeho wotsadźenje woprawnili. Trump je swoje zastojnstwo na dobro wosobinskich lěpšin znjewužiwał, za čož měli jeho wotsadźić, rjekny Noah Feldman z Harvardskeje uniwersity w justicnym wuběrku. Demokraća Donaldej Trumpej wumjetuja, zo je ukrainskeho prezidenta Zelenskeho nuzować chcył, přepytowanja přećiwo Trumpowemu kontrahentej Joewej Bidenej zahajić.
Wušo hromadźe dźěłać
Generalny stawk francoskich dźěłarnikow přećiwo rentowej reformje ...
Přez stronske mjezy na dobro Serbow dźěłać
Budyšin (SN/MkWj). Bywši zapósłanc Lěwicy w Sakskim krajnym sejmje Hajko Kozel je dale rěčnik Budyskeho wokrjesneho zwjazka strony za serbske naležnosće. Delegaća wokrjesneho zjězda su jeho minjenu sobotu w zastojnstwje wobkrućili. Kozelej je w tym zwisku wosebje wažne, zo je tak zastupnistwo Serbow we wokrjesnym předsydstwje Lěwicy dale zaručene, kaž wón Serbskim Nowinam rjekny.
W swojej funkciji chce so rodźeny Stróžan za to zasadźeć, zo zakładne zhromadne dźěło na dobro Serbow přez stronske mjezy pěstuja, na přikład ze serbskej skupinu w SPD a pola Zelenych. Po tym puću móhli němskich wobydlerjow bóle za serbske temy sensibilizować, wšako woni nutřkoserbske naležnosće njeznaja. Swoje informacije poćahuja ze Sakskeje nowiny abo z němskorěčneje přiłohi SN. Wažne Kozelej tohorunja je, w koaliciskimaj zrěčenjomaj Sakskeje a Braniborskeje zakótwjene serbske naležnosće zwoprawdźić. Tak chce wón tež ministerstwa narěčeć.
Drastiske namjety za lěpšu klimu
Berlin (dpa/SN). Tempo 120, wyše dawki na diesel, wotstronjenje pawšale za powołanskich dojězdźowarjow, wyšu mawt za nakładne awta: Zo móhła Němska swoje klimowe zaměry we wobchadźe spjelnić, je zwjazkowy wobswětowy zarjad hižo w lěću w internej rozprawje dosć drastiske naprawy namjetował, kaž nowina Süddeutsche Zeitung dźensa rozprawja.
Tak měli wšitke priwilegije wotpadnyć, na přikład pola słužbnych awtow abo pola diesela. Nadróžny popłatk za nakładne awta dyrbi wjele dróši być, pawšala za dojězdźowarjow šmórnjena. Na awtodróhach měli spěšnje limit 120 kilometrow na hodźinu wukazać, w dokumenće rěka. Tak by so dawk na diesel, kotryž ma dotal dawkowe lěpšiny, hač do lěta 2030 wo dobre 70 centow na 1,19 eurow wob liter zwyšił. Bencin by potom 47 centow dróši był.
Dokument běchu po informacijach nowinarjow hižo w juniju zestajeli, jako přihotowaše zwjazkowe knježerstwo klimowy paket. Wozjewili pak jón njejsu. Wobswětowe a wobchadne ministerstwo sej zamołwitosć za zdźěłanje namjetow mjez sobu přisuwatej.
Prawa dźěći w kraju rozdźělne
Pomocny skutk UNO połoženje w Němskej analyzował
Berlin (dpa/SN). Prawa dźěći w zmysle konwencije UNO su w Němskej po nowym přepytowanju rozdźělnje zwoprawdźene. Němski dźěćacy pomocny skutk (DKHW) je dźensa wotpowědny „Indeks dźěćacych prawow“ předpołožił. Z nim su přepytowali, kak derje je w zwjazkowych krajach pjeć centralnych prawow dźěći zwoprawdźenych. Při tym dźe wo prawo na kubłanje, na strowotu, na přiměrjeny žiwjenski standard, na wobdźělenje kaž tež wo prawo na wólny čas, hrajkanje a wočerstwjenje.
W konwenciji UNO běchu so čłonske staty swětoweje organizacije před třiceći lětami zawjazali, dźěćom wěste zakładne prawa garantować. Staty su nimo toho přilubili, derjeměće dźěći při wšitkich na nje direktnje wusměrjenych naprawach wosebje wobkedźbować. W Němskej njeje to po informacijach dźěći škitacych organizacijow dotal dosahajcy zwoprawdźene.
To a tamne (05.12.19)
Na wósliku dale pućować móhła klimowa aktiwistka Greta Thunberg po puću na swětowu klimowu konferencu w španiskim Madridźe. Nabožne towarstwo španiskeje gmejny njedaloko města Toledo je to šwedskej aktiwistce poskićiło, přizamkujo so jeje bojej za škit klimy. „Naši předchadnicy su tónle wobchadny srědk wužiwali, a tón klimje najmjenje škodźi.“ 16lětna Thunberg bě wutoru z płachtakom z USA přijěła, zo by lětadło wobešła, a chce nětko dale do Madrida.
Něhdźe 350 wupyšenych hodownych štomikow je Thomas Jeromin w delnjosakskim Rintelnje w swojim domje nastajał, samo w kupjeli a na chódbje. Pyšić započał bě je hižo w awgusće. Material a ideje za to zběra kuchar přez cyłe lěto. Rekordny institut Němskeje je zběrku mjeztym jako rekord připóznał, Guinnessowa kniha nic. Wot lěta 2011 je hač do 30 000 eurow za štomiki wudał.
„Wěstotu kraja wohrozył“
Washington (dpa/SN). Demokraća w Domje reprezentantow su přeswědčeni, zo „je prezident USA Donald Trump we wobchadźenju z Ukrainu swoje zastojnstwo na hrube wašnje znjewužiwał a tak narodnu wěstotu kraja wohrozył“. To zwěsćeja demokratiscy zapósłancy w rozprawje wuběrka za kontrolu tajnych słužbow. W rozprawje dokumentuja, zo je Trump přepytowanja móžneho wotsadźenja blokował a ćišć na swědkow wukonjał. Běły dom a republikanojo wšitke wumjetowanja wotpokazuja.
Mjenje škódneho płuna
Madrid (dpa/SN). Globalny wustork klimje škodźaceho wuhlikoweho dioksida je po najnowšim přepytowanju tež w lěće 2019 dale přiběrał. Přirunujo z lětami do toho pak je so rozrost wosłabił. To wuchadźa z rozprawy zwjazka slědźerjow „Global Carbon Projekt“. Wědomostnicy liča z rozrostom emisijow wo 0,6 procentow. To by jasnje mjenje było hač loni, jako běchu 2,1 procent wobličili. Dyrbjało-li woćoplenje zemje kontrolujomne wostać, ma so wustork škódneho płuna widźomnje pomjeńšić.
Zakoń na dobro Uigurow
