Johnson wólby jasnje dobył

pjatk, 13. decembera 2019 spisane wot:

London (dpa/SN). Konserwatiwna strona premierministra Borisa Johnsona je wólby parlamenta we Wulke Britaniskej jasnje dobyła a móže nětko planowany wustup kraja z Europskeje unije zwoprawdźić. Konserwatiwni zdobychu sej znajmjeńša 326 z cyłkownje 650 mandatow a tak absolutnu wjetšinu w Delnjej komorje parlamenta. Opoziciska strona Labour dósta runje 199 mandatow. To je najšpatniši wuslědk po lěće 1935. Nawoda opozicije Jeremy Corbyn je swoju poražku při­znał a zdobom připowědźił, zo chcył stronu po přechodnym času wopušćić. Johnson porno tomu rěčeše wo „mócnym mandaće za zwoprawdźenje brexita“, kiž je za 31. januar 2020 předwidźany.

W Šotiskej su tamniši nacionalisća wjetšinu mandatow zdobyli. Woni su mjeztym připowědźili, zo chcyli dalši referendum wo njewotwisnosći kraja přewjesć, zo móhli dale w EU wostać.

To a tamne (13.12.19)

pjatk, 13. decembera 2019 spisane wot:

Premiju dźesać milionow dolarow (nimale dźewjeć milionow eurow) je ameriske předewzaće njewočakowano swojim sobudźěłaćerjam k hodam dariła. Na hodowničce imobilijoweje firmy z Baltimora pře­podachu přistajenym čerwjene listowe wobalki­. Suma wučinješe wot­powědnje słužbnym lětam mjez sto a 270 000 dolarami za něhdźe 200 sobudźěłaćerjow. Šef rozłoži, zo je z dźakownosće jednał, dokelž je firma wažny zaměr docpěła. W dołhich rynkach stejo so přistajeni jemu­ dźakowachu.

Wěrowanski pjeršćeń su sobudźěłaćerjo wólbneho lokala w britiskim Hale Barnsu namakali. Njemało so dźiwachu, jako so tam debjenka z wólbneje urny wukuli. Prawdźepodobnje je so pjeršćeń někomu z porsta sunył, jako bě wčera wólbny lisćik­ za nowy parlament do kašćika tyknył­.

Do Zakładneho zakonja zapisać

štwórtk, 12. decembera 2019 spisane wot:
Podstupim (SN/CoR). Braniborski kulturny statny sekretar Tobias Dünow je wčera lětny zjězd Foruma europskich mjeńšinowych regionow Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN) w Podstupimskim sejmje zahajił a wuznam mjeńšin hódnoćił. „W Braniborskej je škit serbskeje mjeńšiny hižo dlěje hač 25 lět we wustawje zapisany. Tohodla so jako kraj za to zasadźamy, škit narodnych mjeńšin a ludowych skupin tež do Zakładneho zakonja zapisać. To by škit a spěchowanje domoródnych mjeńšin po cyłym zwjazku zesylniło a hladajo na situaciju mnohich mjeńšin swěta wažne znamjo było“, Dünow podšmórny. „Smy w Braniborskej hordźi na swoju rěčnu a kulturnu mnohotnosć. Serbski lud, regionalna rěč delnjoněmčina kaž tež němscy Sintojo a Romojo su integralny dźěl našeje towaršnosće, našich stawiznow, našeje kultury. Škit mjeńšin a zachowanje jich kultury a rěčow spožča identitu, sylni regionalne zwiski, steji za mnohotnosć a wobohaća naš cyły kraj.“ FUEN je europski třěšny zwjazk domoródnych mjeńšin z 90 organizacijemi w 30 krajach, tež z Domowinu.

Diplomataj wupokazanaj

štwórtk, 12. decembera 2019 spisane wot:

Moskwa (dpa/SN). Po pozdatnym skazanym morjenju Georgičana w Berlinje so diplomatiska kriza mjez Ruskej a Němskej dale přiwótřa. Nětko je tež Ruska dweju němskeju diplomatow wupokazała, kaž tamniše wonkowne ministerstwo w Moskwje zdźěla. Sobudźěłaćerjej mataj sydom dnjow chwile kraj wopušćić. Je to reakcija na „njetrjebawši rozsud“ zwjazkoweho knježerstwa, dweju ruskeju sobudźěłaćerjow wupokazać, z Moskwy rěkaše.­ Němska wumjetuje Ruskej pobrachowacu kooperaciju.

USA sankcije wobzamknyli

Washington (dpa/SN). Dom reprezentantow USA je sankcije přećiwo přede­wzaćam wobzamknył, kotrež su na twarje noweho płunowoda Nord Stream II mjez Ruskej a Němskej wobdźělene. Zapósłancy su z přemóžacej wjetšinu za zakoń hłosowali. USA argumentuja, zo podawa so Němska z pipelinu do wotwisnosće Ruskeje. Němske hospodarstwo w Ruskej planowane sankcije raznje zasudźa a namołwja zwjazkowe knježerstwo k přećiwnym naprawam.

Wuběrk dźěłać započał

Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je wčera ze swojej žonu Elku Büdenbender a měšćanostku Barbaru Lüke (njestronjanka, wotlěwa)­ tydźenske wiki w Połčnicy wopytał a so z wobydlerjemi rozmołwjał. Steinmeier bě přijěł, zo by měšćanostce, kotraž stajnje zaso hroženja dóstawa, rjap skrućił a so wo wobstejnosćach w městačku wobhonił. Foto: dpa/Sebastian Kahnert

Wadźa so dale wo klimowych zaměrach

štwórtk, 12. decembera 2019 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Statni a knježerstwowi šefojo 28 čłonskich krajow Europskeje unije su dźensa w Brüsselu wo namjeće prezidentki komisije EU Ursule von der Leyen wuradźowali, Europu hač do lěta 2015 klimje napřećo neutralnu sčinić. Hač do kónca redakciskeho časa žane wuslědki njepředležachu.

Prezident Rady EU Charles Michel bě wčera skoržił, zo trěbna podpěra za zaměr klimyneutralneje Europy hač do lěta 2050 hišće pobrachuje. Diskusija wo tym dale traje. Michel zdobom na wšitke kraje apelowaše, dołhodobne klimowe zaměry sobu zamołwić. To by wažny signal hladajo na „green deal“ komisije EU był, wón rjekny.

Pólska, Madźarska a Čěska so zaměrej spjećuja, Europu hač do 2050 klimje napřećo neutralnu sčinić. To wšak by rěkało, žanym klimje škodźacym płunam do atmosfery twochnyć njedać, abo je na někajke wašnje składować. Mjenowane kraje žadaja sej pjenježnu pomoc, zo móhli swoje jara na wuhlo wusměrjene energijowe zastaranje přetworić. Za to chcedźa wotpowědny fonds zarjadować.

Chudoba Němsku dale pači

štwórtk, 12. decembera 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Paritetiski dobroćelski zwjazk je přiběrace rozdźěle mjez bohatymi a chudymi kónčinami Němskeje zwěsćił. „Hrjebja njewobsteji dawno wjace jenož mjez wuchodom a zapadom“, rjekny jednaćel zwjazka Ulrich Schneider dźensa w Berlinje, hdźež předstajichu „Rozprawu wo chudobje 2019“.

Najebać zwjeselace zniženje wšoněmskeje kwoty chudoby na 15,5 procentow pokazuja so „wuwića w nowych problemowych kónčinach zapadneje Němskeje, kotrychž dla mamy so starosćić. Dokładnje wobkedźbujo zwěsćiš, zo je Němska w prašenju chudoby do štyrjoch dźělow pačena“, dobroćelski zwjazk konstatuje. Bohatym krajam kaž Bayerskej a Badensko-Württembergskej ze 11,8 procentami chudych napřećo stejitej Sewjero- rynsko-Westfalska a wuchod z 18 procentami chudych.

Najwjace chudych po wšej Němskej je w Poruhrskej. Z 21,1 procentom mjez 5,8 milionami wobydlerjow je Poruhrska „problemowa kónčina čisło 1“. Starosće načinja tež dźeń a wjace chudych rentnarjow.

Wotmołwy wšelake

štwórtk, 12. decembera 2019 spisane wot:
Rady bych so zwjazkoweho prezidenta Franka-Waltera Steinmeiera prašał, hač je po wčerawšim wopyće w Połčnicy nětko mudriši. Wón chcyše mjenujcy wědźeć, čehodla je w městačku, kotremuž so hospodarsce dosć derje dźe a kotrež ma runje šěsć procentow bjezdźěłnych, při wólbach Sakskeho krajneho sejma 1. septembra nimale kóždy třeći stronu AfD wolił. Nimo toho chcyše zwjazkowy prezident Połčničanskej měšćanostce rjap skrućić, kotraž dóstawa wobstajnje hroženja swojeho dźěła dla. Njewěrju, zo ma něchtó „tu“ wotmołwu na prašenje, što ludźi na wuchodźe pohnuwa prawicarjow wolić. Hač su to stare rany z přewrótoweho časa, njespokojnosć z dźěłom politikarjow abo snadna renta po dołhim a ćežkim dźěłowym žiwjenju – wšo to zawěsće rólu hraje. Dospołnje njeakceptabelne pak su hida a wosobinske nadběhi na tych, kotřiž w komunalnym žiwjenju zamołwite dźěło na naše dobro wukonjeja. Marko Wjeńka

To a tamne (12.12.19)

štwórtk, 12. decembera 2019 spisane wot:

Za trjebane žwjenkački maja w Berlinje wot najnowšeho wosebite sćěny, na kotrež móža je ludźo zlěpić. Zawod za rjedźenje města je so po dwuměsačnym wupruwowanju rozsudźił, 25 tak mjenowanych „gum walls“ w nutřkownym měsće zarjadować. Zamołwitych hižo dołho mjerza, zo ludźo žwjenkačk cyle jednorje na dróhu plunu.

Dźewjećlětny Japanjan je test matematiki na uniwersitnym niwowje wobstał. Shogi Ando, šuler 4. lětnika w prowincy Hyogo na zapadźe kraja je tak nowy starobny rekord nastajił. Hólčec bě před lětomaj započał za test wuknyć. Swoje kmanosće chcył na dobro towaršnosće zasadźeć, na přikład w boju přećiwo woćoplenju zemje. W Japanskej dźeń a młód­še­ dźěći za šulski wuspěch trenuja. Často wužiwaja hižo do šulskeho zastupa zwon­kašulsku wuknjensku pomoc.

Steinmeier poskića podpěru

srjeda, 11. decembera 2019 spisane wot:

Berlin/Połčnica (dpa/SN). Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier komunalnych politikarjow podpěruje a jim rjap skruća. Často dźě su woni wopor hidy. Dźensa je so wón do Połčnicy podał, hdźež běchu tamnišu měšćanostku Barbaru Lüke (njestronjanka) hižo wohrozyli. Kaž z naprašowanja zwjazka městow a gmejnow wuchadźa, je so kóždy pjaty komunalny politikar hižo raz z woporom hidy stał. Jednaćel zwjazka Gerd Landsberg potrjechenych namołwja, wohroženja wozjewić.

Knježerstwo chce pomhać

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo je připowědźiło, dowolnikam pawšalnych jězbow insolwentneho předewzaća Thomas Cook financielnje pomhać. Tak dźe wo pjenjezy, kotrež zawěsćernja Zurich płaćić nochce, rěkaše dźensa w telewiziji ARD. Knježerstwo je powěsć dźensa připołdnju wobkrućiło. Kaž zawěsćernja informuje, zawěsćenska suma za wšitkich njedosaha. Wšako je škoda wo wjele wjetša. Konkretne ličby hišće žane njepředleža, dotal pak wuchadźeja z wjac hač 250 milionow eurow škody.

Dale a wjac staršich dźěła

nowostki LND