Henry Kisinger zemrěł

štwórtk, 30. nowembera 2023 spisane wot:
Washington (dpa/SN). Henry Kissinger je njeboh. Něhdyši wonowny minister USA, knižny awtow w lawreat Měroweho Nobelowaho myta lěta 1973 je 10llětny w staće Connecticut zemrěła, poradźowanska firma Kisseingera zdźěla. Najebać mnohich wuznamjenjenjow wo politiskim skutkowanju Kissingera hač do dźensnišeho diskutuja. Politikar bě rozsudnje zamołwity koeksistency mjez zapadom a Sowjetskim zwjazkom za čas zymneje wójny a za polěpšenje poćahow mjez USA a Chinu. Wótrje kritizowany pak bu Kissinger swojeje róle we Vietnamskej wójnje a při krawnym powalenju woleneho prezidenta Chily Salvadora Allendy w septembru 1973 dla. Kissinger bě wojerski puč w swojej róli jako prezident tajneje słužby CIA organizował. Politisku a wosobinsku zamołwitosć za to pak njeje nihdy přewzać trjebał.

70 000 na klimowej konferency

štwórtk, 30. nowembera 2023 spisane wot:

Dubai (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo chce so na klimowej konferency UNO w Dubaiju za naročne zaměry zasadźeć, mjez druhim za skónčenje wužiwanja wuhla, wolija a zemskeho płuna po wšěm swěće. „Nětko dźe wo to, tempo wuwića zwyšić. Konferenca w Dubaiju ­je najwažniša po klimowej konferency w Parisu. Tam chcemy bilancować, hdźe stejimy“, rjekny zwjazkowa wonkowna ministerka Annalena Baerbock (Zeleni) do zahajenja konferency w Dubaju. Zastupnicy 200 krajow chcedźa wot dźensnišeho dwaj tydźenjej w emiraće nad Persiskim zaliwom wo tym wuradźować, kak móhli klimowu krizu zadźeržeć.

Kritikarjo šwikaja njesměrne dimen­sije konferency. W Dubaiju wočakuja 70 000 wobdźělnikow, kotřiž přińdu zwjetša – z lětadłom. Mjez nimi je tež tójšto lobbyistow fosilneje energije. „Woni přińdu, zo bychu swoje pozdatne zelene ambicije pokazali. Woprawdźe pak chcedźa wšitko zachować kaž je a fosilne energije dale wužiwać“, zdźěli Podstupimski institut za klimowe slědźenje.

Žadyn wupuć z deficita 2024

štwórtk, 30. nowembera 2023 spisane wot:

Zetkanje wodźacych zastupnikow SPD, Zelenych a FDP bjez wuslědka

Berlin (dpa/SN). Hladajo na zwjazkowy etat Němskeje za klětu pyta amplowa koalicija po wusudźe sudnikow w Karlsruhe dale za rozrisanjemi. Zetkanje ­wodźacych zastupnikow SPD, Zelenych a FDP je so wčera wječor – kaž běchu to wočakowali – bjez wuspěcha skónčiło. Přiwšěm rěkaše, zo bě wuradźowanje „dobra politiska wuměna“. Zwjazkowy minister za financy Christian Lindner (FDP) bě do toho w sćelaku ZDF wo njedostatku 17 miliardow eurow rěčał, za kotryž widźi „trěbnosć jednanja“.

Dale wotewrjene a wjele diskutowane je prašenje, za čo móže knježerstwo klětu hišće pjenjezy wudawać. Zwjazkowe ­wustawowe sudnistwo bě přesunjenje 60 miliardow eurow z etata 2021 do tuchwilneho etata za klimu a transformaciju zakazało. Pjenjezy běchu sej jako kredit koronakrizy dla wobstarali.

Knježerstwo dyrbi nětko spěšnje a dokładnje rozsudźić, Lindner potwjerdźi. „Stat pak je přiwšěm dale jednanjakmany“, wón rjekny. Nětko dźe wo to, pjenjezy, kiž steja k dispoziciji, najskutkownišo a zaměrnje zasadźić, wón rjekny.

Inflacija dale woteběraca

štwórtk, 30. nowembera 2023 spisane wot:

Frankfurt n. M. (dpa/SN). Zdźěla widźomnje woteběraca inflacija we wjacorych dźělach Němskeje na to pokazuje, zo so podróšenje w Němskej wosłabja. W Hessenskej a Bayerskej je inflacija w nowembru pod tři procenty spadnyła. Tole wuchadźa z datow, kotrež su wčera wozjewili. Tež w Badensko-Württembergskej je inflacija dale woteběrała, mjeztym zo je so w Sewjerorynsko-Westfalskej snadnje na tři procenty znižiła.

W Bayerskej je statistiski krajny zarjad kwotu inflacije 2,8 procentow zwěsćił, po tym zo wučinješe wona w oktobru hišće 3,7 procentow. W Hessenskej spadny kwota podróšenja wot 3,6 na 2,9 procentow. Tež w Badensko-Württembergskej rěča wo słabšej inflaciji: Tam je so wona přirunujo z lońšim lětom wot 4,4 na nětko 3,4 procenty znižiła.

Z tym leža ličby inflacije w mjenowanych zwjazkowych krajach jasnje pod cyłoněmskim přerězkom podróšenja, kotryž wučinješe w oktobru 3,8 procentow. Při wšěm pokazuja płaćizny w Sakskej a Braniborskej přeco hišće nadpřerězne ličby: W Sakskej wučinja inflacija 3,9 procentow a w Braniborskej 4,1 procent.

To a tamne (30.11.23)

štwórtk, 30. nowembera 2023 spisane wot:

Na policajsku stražu doběžała je psyca w nižosakskim měsće Peine pola Hannovera. Za zwěrjećom běchu cyły dźeń pytali. Do toho bě 66lětna wobsedźerka při wuchodźowanju do kolesowarja zrazyła. Na to bě so psyca wustróžiła a ćeknyła. Přichodny dźeń wuhladachu ju wokoło policajskeje straže. Jako zastojnicy durje wočinichu, psyca do zachoda skoči. Tam so policisća wo nju starachu.

Zhubjenych přeprošenjow dla su měšćanski jubilej z tysac hosćimi w bayerskim Freyungu wotprajili. Wulki dźěl přeprošenjow njeje hosći docpěł, měšćanske zarjadnistwo zdźěla. Město běchu informowali, zo drje su přeprošenja na póstowym puću něhdźe tčacy wostali. Tohodla su so zamołwići rozsudźili, swjedźeń wotprajić a klětu nachwatać. Přeprošenja běchu 16. nowembra rozesłali.

Serbska rada studentam sorabistiki po boku

srjeda, 29. nowembera 2023 spisane wot:

Drježdźany (SN/MG). Kubłanskej temje steještej w srjedźišću wuradźowanja Rady za serbske naležnosće Sakskeje wčera w krajnym sejmje w Drježdźanach. Tak zaběrachu so radźićeljo a radźićelka prěnjotnje z nowelěrowanjom „Postajenja Sakskeho statneho ministerstwa za kultus wo dźěle na serbskich a druhich šulach w němsko-serbskej kónčinje wot 22. junija 1992“. W tutym postajenju je ramik za serbske šulstwo zakótwjeny. Dokelž je rjadowanje hižo starše hač 20 lět, chce so rada wo nowy ramik postarać. Předsyda rady, Marko Suchy, wuzběhny, zo „je so šulstwo w poslednich lětach jasne změniło“. Wón złožuje so na přikład na zawjedźenje koncepta 2plus kaž tež na wutworjenje rěčneho­ centruma WITAJ. Nadawk, na­mjety za změny zapodać, matej nětko Domowina a Serbske šulske towarstwo. Prěnje kroki drje stej hižo šłoj. Narok pak je měł być nowelěrowanje hišće w tutej legislaturnej periodźe zwoprawdźić. Serbskaj akteraj mataj hač do wosrjedź decembra 2023 přihoty wotzamknyć, zo móža so potom z połnej paru temje wěnować.

Pistorius a Lauterbach w sejmje

srjeda, 29. nowembera 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). We wobłuku woprašowanja zwjazkoweho knježerstwa chcychu so zapósłancy zwjazkoweho sejma dźensa zakitowanskeho ministra Borisa Pistoriusa a ministra za strowotnistwo Karla Lauterbacha (wobaj SPD) woprašeć. Pistoriusa wočakowachu prašenja nastupajo wojersku pomoc Ukrainje hladajo na njejasnosće wokoło etata 2024. Lauterbach drje dyrbješe so k pjenježnym nuzam mnohich chorownjow wuprajić.

Bamž jězbu do Dubaja wotprajił

Rom (dpa/SN). Bamž Francisku je schorjenja dychanskich pućow dla swoju ­jězbu do Dubaja na swětowu klimowu konferencu wotprajił. Byrnjež so strowotniski staw minjene dny zaso polěpšił, běchu jeho lěkarjo prosyli, so tři dny trajaceje jězby wzdać, swjaty stoł zdźěla. Bamž je próstwje „z wulkim wobžarowanjom“ wotpowědował. 86lětny pontifeks bě minjeny kónc tydźenja na snadnu ­gripu a zahorjenje płucow schorjeł.

Rosalynn Carter počesćena

Muž wobhladuje sej model awta TeslaY na mjezynarodnych wikach Supply Chain Expo w Pekingu. Hač do sobotu zarjaduje tam China prěnje wiki tutoho razu, kotrež wěnuja so pod hesłom „Swět zhromadneho přichoda“ globalnemu splećenju dodawanskich rjećazow, mjez druhim tež w awtomobilowej industriji. Foto: pa/EPA/Mark R. Cristino

Wuradźuja wo krizy etata

srjeda, 29. nowembera 2023 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Wodźacy zastupnicy amploweje koalicije chcychu dźensa wječor wo dalšim postupowanju w tuchwilnej etatowej krizy wuradźować. Zetkanje politikarjow SPD, Zelenych a FDP měješe so wječor zahajić. Dale wotewrjene je prašenje, za čo móže knježerstwo klětu pjenjezy wudać. Zwjazkowe wustawowe sudnistwo bě přesunjenje 60 miliardow eurow z korona-fondsa etata 2021 do klětušeho budgeta zakazało.

Hospodarska rada CDU je amplowu koaliciju w aktualnej diskusiji namołwjała, „socialne dobroty“ wottwarić. Prezidentka hospodarskeje rady Astrid Hamker rjekny: „Woprawdźite přičiny financnych problemow tutoho zwjazkoweho knježerstwa rěkaja wobydlerski pjenjez a jeho zwyšenje a zakładne dźěćace zawěsćenje.“ Tute „dary“ měli so cofnyć.

Kritizuja łžě hudźbnika

srjeda, 29. nowembera 2023 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Społnomócnjeny zwjazkoweho knježerstwa za bój přećiwo antisemitizmej Felix Klein je hudźbnika Gila Ofarima po toho wčerawšim přiznaću winy na sudniskim jednanju w Lipsku raznje kritizował. Ofarim je „ze swojim zadźerženjom hidźe na Židow polěkował a prócowanjam přećiwo antisemitizmej w Němskej wulce zeškodźał“, rjekny Klein medijam. Tež centralna rada Židow zadźerženje Ofarima a toho łžě raznje kritizowaše. Hudźbnik bě wčera přiznał, zo je w procesu wumjetowanjow antisemiti­zma přećiwo sobudźěłaćerjej Lipšćanskeho hotela łžał. Sudnistwo je jemu na to po­kutu 10 000 eurow napołožiło.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025