Mainz (dpa/SN). Hladajo na aktualnu politisku debatu a na prócowanje, škitny status wjelkow w Němskej znižić, warnuja wodźace organizacije za škit přirody a zwěriny před tym, wjelkam přespěšnje dosahacy staw jich wobstatka wobswědčić. „Tajke zwěsćenje by so wědomostnym faktam spřećiwjało a móhło daloko sahace konsekwency za škit družin w Europje měć“, rjekny Lovis Kauertz wot organizacije za škit dźiwiny w Němskej.
Byrnjež so populacija wjelkow w Němskej dale rozšěrjała, njeje jich po směrnicach EU a po wusudach Europskeho sudnistwa w najwjetšim dźělu Němskeje dawno hišće dosć. To płaći wosebje za zapad z wulkimi zwjazkowymi krajemi Sewjerorynsko-Westfalskej, Hessenskej, Porynsko-Pfalcu a na juhozapadźe z Badensko-Württembergskej a Bayerskej.
Za zwěsćenje dosahaceje populacije ma so tójšto kriterijow wobkedźbować, kiž ryzy ličbu wjelkow daloko přesahuja. To wopřija aspekty kaž dołhodobne přežiwjenje populacije, genetisku mnohostronskosć, splećenje wšelakich populacijow a dosć kmanych žiwjenskich wuměnjenjow, kiž wuwiće wjelkow zmóžnjeja.
Dźiwadźelnik Lennart Borchert, kotryž je wosebje z telewizijneje serije „GZSZ“ znaty, wočakuje zhromadnje ze swojej partnerku Louisu swoje prěnje dźěćo, tole zdźěli sćelak RTL. Po informacijach sćelaka budźe to hólčk. Za staršeju tole samozrozumliwe njeje, wšako bě Lennart před pjeć lětami diagnozu raka mudow dóstał. Tohodla je tehdy hižo spermije zamjerznyć dał. Porik so tuž ćim bóle nad samodruhosću wjeseli.
Na wšelkich platformach w interneće kursěruja w poslednim času sfalšowane poskitki dźěłowych městnow. Před tutymi warnuje nětko tež sakska centrala přetrjebarjow. Z pomocu poskitkow spytaja jebarjo wosobinske daty swojich woporow pokradnyć. Centrala doporuča tuž poskitki jara dokładnje pruwować a wosebje wopisanje dźěła wobkedźbować.
Waršawa (dpa/SN). Namjet zwjazkoweho ministra za nutřkowne naležnosće Alexandera Dobrindta (CSU), podłu němsko-pólskeje mjezy zhromadne kontrole zarjadować, je Pólska wotpokazała. „Nimam tuchwilu za žanu dobru ideju, tute kontrole zhromadnje přewjesć“, rjekny nutřkowny minister Tomasz Siemoniak powěsćernjam dpa, PAP, AFP a BNS. Wšako njebě Němska Pólskej tež žane zhromadne kontrole poskićiła, jako je 2023 jednostronsce zahaji, wón rjekny.
Hamas chce přiměr w Gazy
Washington (dpa/SN). Islamistiska Hamas je zwólniwa, so w Gazaskej wójnje z Israelom dojednać. Tole je prezident USA Donald Trump do zhromadneje wječerje z israelskim ministerskim prezidentom Benjaminom Netanjahuwom zdźělił. Tež wurjadny pósłanc USA Steve Witkoff je měnjenja, zo by nětko prawy wokomik za dojednanje był. Witkoff chce so hišće tutón tydźeń do katarskeje stolicy Doha podać, zo by so na rozmołwach ze zastupnikami Hamas wobdźělił.
Macron wopyta London
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm je dźensa etatowy tydźeń zahajił. Financny minister Lars Klingbeil (SPD) předstaji tam swój naćisk za etat 2025 kaž tež planowanje knježerstwa hač do lěta 2029. Hladajo na hoberske wurjadne zamóženja na dobro infrastruktury a škita klimy je wjace inwesticijow planowanych – ale tež wo wjele wyše zadołženje.
Hač do pjatka diskutuja zapósłancy wo etatach jednotliwych ministerstwow. Jutře diskutuja po narěči zwjazkoweho kanclera Friedricha Merza (CDU) w tradicionalnej generalnej debaće wo politice noweho knježerstwa. Při tym póńdźe bjezdwěla wo wjele diskutowany rozsud koalicije, dawk na milinu wot lěta 2026 – hinak hač bě připowědźene – tola nic za wšitkich wobydlerjow znižić.
Klingbeil planuje wudawki 503 miliardow eurow. Nimale 82 mrd. z toho maja kredity być, to je dwójce telko kaž loni. Najwyše wudawki planuja ze 190 mrd. eurow w etaće dźěłoweho ministerstwa. Najwjetši dźěl tutych su připłatki do rentoweje kasy a wobydlerski pjenjez.
Berlin (dpa/SN). Bywši zwjazkowy minister za strowotnistwo Jens Spahn (CDU) je znowa wozjewił, zo njeje žane pjenjezy za wobstaranje nahubnikow w času koronapandemije dóstał. Na wotpowědne naprašowanje nowinarjow rjekny předsyda frakcije CDU/CSU w zwjazkowym sejmje: „Tute podsuwanja ze stron někotrych Zelenych su wočornjace. Tajke počinanje znaju dotal jenož wot AfD.“
Fachowc Zelenych za naležnosće strowotnistwa Janosch Dahmen je Spahna kónc tydźenja wótrje kritizował a njeje tež tuchwilnu ministerku za strowotnistwo Ninu Warken (CDU) přelutował. Ta bě swój čas sobudźěłaćerka Spahna.
Dahmen pokaza na rozprawu wurjadneje přepytowarki Margerethy Sudhof nastupajo aferu nahubnikow. Sudhof bě zwěsćiła, zo je Warken dokument strowotniskeho ministerstwa na wjacorych městnach zaměrnje čorniła, zo by zamołwitosć Spahna a dalšich čłonow CDU/CSU zakryła, „kotřiž su w pandemiji stat a dawkipłaćerjow kaž swoje swójstwo wobhladowali“.