Plastowe wotpadki zanjerodźa tež dróhi města Nouakchott w Mauretanskej na sewjernym zapadźe Afriki. Bohate kraje kaž Němska swoje wotpadki w chudych krajach wotbudu. Konferenca w Genfje pyta za wupućemi, dokelž mnóstwo plasty přichodne lěta dale raznje přiběra. Mjezynarodne dojednanje pak njeje wěste. Foto: dpa/Thomas Imo

AfD w Sakskej dale na čole

Dienstag, 05. August 2025 geschrieben von:

Drježdźany (dpa/SN). Bychu-li přichodnu njedźelu w Sakskej wólby krajneho sejma byli, by AfD jasnje jako najsylniša móc wušła. To je wuslědk tak mjenowaneho „njedźelneho prašenja“ wjacorych sakskich nowin a slědźenskeho instituta Civey, kotrež měsačnje přewjeduja.

AfD ma z 35 procentami hłosow dale jasny předskok před CDU, kotraž by 27 procentow docpěła. Lěwica je z dźesać procentami třeća najsylniša moc. BSW ma dźewjeć, SPD a Zeleni matej kóžda šěsć procentow. FDP by runje tak hišće jedyn procent dóstała. Z dźěłom ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera je jenož hišće 40 procentow wolerjow spokojom, 43 procentow je njespokojnych. Na wšěch 18 procentow ludźi njeje so rozsudźić móhło.

Zakaz nima zmysła

Dienstag, 05. August 2025 geschrieben von:
Zakaz socialnych medijow za młodo­stnych pod 16 lětami, kaž sej to zapósłanc zwjazkoweho sejma Hendrik Streeck žada, njeje zmysłapołny. Wšako su socialne syće dźensa wažny dźěl wšědneho dnja młodostnych. Woni wužiwaja platformy kaž Instagram, TikTok abo WhatsApp, zo bychu z přećelemi w kontakće wostali, so wuměnjeli a so wo temach informowali, kotrež jich zajimuja. Zakaz by jich wot toho wuzamknył a jich socialne wuwiće haćił. Nimo toho móžeš tutón rozsud lědma zwoprawdźić. Mnozy młodostni bychu přiwšěm puće za wužiwanje socialnych medijow namakali – husto bjez pomocy abo kontrole staršich abo wučerjow. To móže samo strašniše być, dokelž potom wěsty wobchad z wobsahami njenawuknu. Město zakaza měli młodostnym zahe medijowu kompetencu nawučić. Woni dyrbja nawuknyć, kak socialne medije zamołwiće, wěsće a wědomje wužiwaja. Tak so tež lěpje před strachami kaž fake news abo cybermobbing škitaja. Milan Jurk

Namjet Södera debatu zbudźił

Dienstag, 05. August 2025 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). Bayerski ministerski prezident Markus Söder (CSU) namjetuje, zo ćěkancam z Ukrainy wobydlerski pjenjez zapowědźa. Parlamentariski jednaćel frakcije CDU/CSU w zwjazkowym sejmje Steffen Bilger praji, zo je to „wobmyslenja hódne“. „Markus Söder je wažny dypk narěčał, přetož podźěl ukrainskich ćěkancow, kotřiž pola nas dźěłaja, je wo tójšto niši hač w druhich krajach“, Bilger rjekny. Wón w tym zwisku na to skedźbni, zo w Němskej hižo jara dołho wo nowym zrjadowanju wobydlerskeho pjenjeza debatuja. Tež w krajach, w kotrychž SPD knježi, su problem mjeztym spóznali, wón rjekny. W Němskej chodźi 19 procentow ukrainskich ćěkancow na dźěło, w druhich krajach je to wjele wjace.

Netanjahu chce Gazu wobsadźić

Dienstag, 05. August 2025 geschrieben von:

Gaza/Tel Aviv (dpa/SN). Israelski ministerski prezident Benjamin Netanjahu je so po informacijach medijow rozsudźił, zo Gazaske pasmo dospołnje wobsadźi. Za to chce sej přichodne dny podpěru knježerstwa a nawodnistwa wójska zaručić. Medije cituja w tym zwisku sobudźěłaćerja Netanjahuwa ze słowami: „Smy so rozsudźili: Mamy wotpohlad, zo Gazaske pasmo dospołnje wobsadźimy.“

Israelske wójsko kontroluje tuchwilu 75 procentow zawrjeneho a dospołnje zničeneho pobrjóžneho pasma. W tutym regionje tuchwilu dwaj milionaj Palestinjanow pod surowymi wuměnjenjemi žiwori. Gazaske pasmo je po płoninje tak wulke kaž Mnichow. Israelske wójsko na to tuka, zo chowa islamistiska Hamas poslednich zastajencow w kónčinach, kotrež Israel hišće njekontroluje.

Nawodnistwo wójska je so dotal přećiwo dospołnemu wobsadźenju Gazaskeho pasma wuprajiło. Wotstronjenje wšitkich tunlow a bunkrow Hamas móhło lěta trać. Nimo toho hrozy zastajencam smjerć, hdyž so wojacy bliža.

Zanjerodźenju so wobaraja

Dienstag, 05. August 2025 geschrieben von:

Mjezynarodna konferenca za wobmjezowanje plasty w Genfje

Genf (dpa/SN). W šwicarskim Genfje su dźensa nowe wuradźowanja wo swět wopřijace zrěčenje nastupajo wužiwanje plasty zahajili. Zaměr je, zo po wšěm swěće płaćiwe naprawy za wobmjezowanje zanjerodźenja z plastowymi wotpadkami wobzamknu a tež přesadźa.

Dotalne wuradźowanja, kaž naposledk w južnokorejskim Busanje kónc minjeneho lěta, skónčichu bjez wuslědka. Tehdy běchu so zastupnicy něhdźe sto krajow, mjez nimi Němska, za hišće naročniše zrěčenje zasadźowali. Woni pak zwrěšćichu – poměrnje mała skupina wolij produkowacych krajow předewšěm z arabskeje kónčiny so tomu spjećowaše.

Hižo nětko plastowe wotpadki wšitke žiwjenske rumy zanjerodźa a tež čłowjekej zeškodźa. Slědźerjo USA su w mozach a jatrach zemrětych ludźi loni wo wjele wjace nano- a mikroplastiki našli hač hišće 2016. Konferenca w Genfje je posledni pospyt, zo so na powšitkownje płaćiwe zrěčenje za redukowanje zanjerodźenja z plastu dojednaja. Hač do 14. awgusta wuradźuja zastupnicy wjace hač 160 krajow.

Starodawny nałožk dale pěstuja

Dienstag, 05. August 2025 geschrieben von:
Při najrjeńšim słónčnym wjedrje łapachu minjenu sobotu w delnjołužiskim Tur­jeju kokota. Žnjenski nałožk wopytachu wjesne holcy w swojej pyšnej serbskej swjedźen­skej drasće. Wosom młodych jěcharjow so na wubědźowanju wo žnjen­ske­ho krala wobdźěli. Na přichodnych kóncach tydźenjow přewjedu łapanje ko­kota hišće w mnohich dalšich wsach. Tak móža sej zajimcy hišće na tutón zajimawy žnjowy swjedźeń do Delnjeje Łužicy dojěć. Foto: Trudla Malinkowa

Za jednotne rjadowanja

Dienstag, 05. August 2025 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). Prezidentka Čerwjeneho křiža (DRK) Gerda Hasselfeldt žada sej za wšitkich čestnohamtskich pomocnikow samsne zawěsćenje, jeli jich zasadźa. „Trjebamy po wšej Němskeje jednotne rjadowanje za čestnohamtskich, w nuzowych zasadźenjach runje tak kaž při dalekubłanjach“, Hasselfeldt nowinarjam rjekny. Tak wopruja mnozy čestnohamtscy pomocnicy za swoje zasadźenje kaž tež za dalekubłanje stajnje zaso swój dowol.

To a tamne (05.08.25)

Dienstag, 05. August 2025 geschrieben von:

W jastwje wostać dyrbi rapper Sean „Diddy“ Combs z USA hač do spočatk oktobra planowaneho sudniskeho wusuda přećiwo njemu. Přisłušny sudnik w New Yorku je próstwu rappera wo dočasne pušćenje z jastwa wotpokazał. Prawiznicy hudźbnika su próstwu z tym wopodstatnili, zo rapper nikoho njewohrožuje a zo nochce ćeknyć. Woni poskićichu kawciju 50 milionow dolarow, zo by Diddy w domjacym aresće přebywał.

Atomowu milinarnju na měsačku planuje NASA, swětnišćowa agentura USA. Po internych rozprawach přiwza NASA w přichodnych 60 dnjach konkretne poskitki ze stron industrije za reaktor z wukonitosću sto kilowattow. Reaktor ma najpozdźišo 2030 na měsačku dźěłać. Pozadk je přiběraca konkurenca ze stron Chiny. Kraj planuje runočasnje misiju kosmonawtow na trabanće zemje.

Metropolit pola bamža

Montag, 04. August 2025 geschrieben von:

Vatikan (B/SN) Poćah mjez rusko-ortodoksnej a katolskej cyrkwju njebě za čas bamža Franciskusa najwuši. Spočatk junija je bamž Leo XIV. z prezidentom Ruskeje Wladimirom Putinom telefonował a sej rozrisanje konflikta žadał. Poskićenu městnosć za měrowe jednanja Putin wotpokaza. Z metropolitom Antonijom rěčeše bamž zašły tydźeń wo ortodoksnej a katolskej cyrkwi a wo konfliktach w Ukrainje a na Bliskim wuchodźe.

Młodźina w Romje była

Vatikan (B/SN). Milion mło­do­stnych ze 146 krajow přebywaše minjeny tydźeń w Romje. Tysac měšnikow přijimowaše spowědź za dospołny wotpusk. Tysac ludźi je so wo wěstotu starało, 3 000 dobrowólnikow je wobdźělnikow škitało. 122 kamerow a wjacore truty su zarjadowanja wobkedźbowali. Dźesać chorobnych stacijow je młodźinu medicinsce zasta­rało.

Hudźba jako wěrywuznaće

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND