Myto Echo klasiki Carolinje Eyckec
Berlin (SN/CoR). Jedyn z najwažnicših mjezynarodnych hudźbnych mytow, Echo klasiki, dóstanje lětsa mjez druhim Carolina Eyckec. Tereministku a komponistku wuznamjenja w kategoriji koncertneho nahrawanja lěta za hudźbu 20./21. lětstotka za CD „Kalevi Aho: Theremin Concerto – Horn Concerto“, kotruž je loni šwedska firma BIS Records (Klassik Center Kassel) wudała. Zakład toho běštej koncertaj, kotrejž bě wona w lěće 2011 zhromadnje z Lapskim komornym orchestrom a jeho nawodu Johnom Storgårdsom kaž tež z hornistom Annuwom Salminenom zwoprawdźiła.
„To je wulka česć za mnje a zdobom kročel doprědka w prócowanju, zo namaka teremin swoje městno w swěće klasiskeje hudźby“, zwuraznja Carolina Eyckec na swojej internetnej stronje. Dźensa 28lětna serbska hudźbnica bě jako sydomlětna nawuknyła na lěta 1920 wot Leona Theremina wunamakanym elektroniskim instrumenće hrać. „Dźakuju so Kalevijej Aho, zo bě dosć zmužity ‚haj‘ prajić, jako prošach jeho, zo by mi koncert za teremin spisał.“
Historiski rozsud wosrjedź nocy
W rańšich hodźinach 23. awgusta 1990 wobzamkny Ludowa komora NDR, tehdyši sejm, kónc swójskeho kraja, Němskeje demokratiskeje republiki
Zapósłancy ludu běchu w přidatnym posedźenju, zwołanym na wurjadnu próstwu ministerskeho prezidenta Lothara de Maizièra (CDU) w nócnym marathonje wobzamknyli, zo ma NDR wobłukej Zakładneho zakonja Zwjazkoweje republiki Němskeje po artiklu 23 Zakładneho zakonja přistupić. Stać měješe so to 3. oktobra samsneho lěta.
Wotpowědnu próstwu ludoweho zastupnistwa předčita prezidentka Ludoweje komory Sabine Bergmann-Pohl a wozjewi zdobom wuslědk wothłosowanja: „Wotedate bu 363 hłosow, wšitke běchu płaćiwe. Z „haj“ hłosowało je 294 zapósłancow.“ Trěbna wjetšina za doskónčny krok k zowazjednoćenju bě docpěta. Dźesać měsacow po wotewrjenju murje bě kónc něhdyšeje socialistiskeje NDR wobzamknjeny. Ministerski prezident de Maizière, kiž chcyše tydźenje trajacu ćahańcu rozsudźenu měć, bě po nócnym posedźenju mučny, ale chětro wolóženy.
Wjac hač swěcu a zwuki dožiwili
Delni Wujězd/Hamor (AK/SN). Hižo do wulkeho wjerška festiwala transNaturale poskićichu hibićiwi wobydlerjo a organizatorojo lětsa zajimawe zarjadowanja. W delnim Wujězdźe wotewrěchu minjeny pjatk stajnu wustajeńcu na česć hońtwjerja a spisowaćela Gottfrieda Unterdörfera (1921-1992), kiž je ze swojimi spisami zwuraznił žiwjensku filozofiju, dźensa aktualnišu hač hdy do toho.
Delnjowujězdźanske domizniske towarstwo je zestajało zajimawu přehladku wo Unterdörferu, kotrehož skutkowanje chcedźa tež z pomocu CDje dale rozšěrjeć. Wot soboty ranja bě wotewrjeny hród pod hesłom „Delni Wujězd pisa stawizny“. Wosebita wustajeńca pokazuje stawizny tamnišeho něhdyšeho wustawa za wukubłanje duchownych a wučerjow. Tež młodźi Serbja mějachu přez wustaw dóstać přistup k wyšemu kubłanju. Domizniske towarstwo haji tohorunja namrěwstwo fararja Jana Šmuca (1715 - 1798), kiž je, po tym zo bě serbšćinu nawuknył, serbsku gramatiku a serbsko-němski słownik wudał.
Stare pohanstwo – nowe hibanje
Bywši šefredaktor časopisa Rozhlada dr. Richard Bígl a bywši jednaćel nakładnistwa Telesma dr. Baal Müller wobhospodarjataj hromadźe internetnu stronu www.wendisches-heidentum.jimdo.com. Minjeny pjatk staj wonaj w Budyskim hosćencu „Culinarium“ we wobłuku 2. dnja Hornjeje Łužicy ideju a swój angažement na polu słowjanskeho pohanstwa předstajiłoj.
Budyšin (SN/CoR). Něhdźe 20 zajimcow jara wšelakoreho razu, mjez nimi tež někotři Serbja, bě přišło, zo bychu wjace wo tematice zhonili. Čiły dohlad do aktualneje sceny nowonaboženskeho słowjanskeho hibanja poda dr. Bígl. Do toho bě z Hessenskeje pochadźacy a dźensa w Treuenbrietzenje bydlacy dr. Müller přitomnym temu z bóle wědomostneho wida zbližić spytał.
SLA přihotuje 3. nóc na Mortkowskim hrodźe
Třeći raz přewjedźe Serbski ludowy ansambl swjedźenske hry na Jakubecec twjerdźiznje w Mortkowje, a to wot 4. do 6. septembra pod hesłom „Knježe prawa“.
Budyšin/Mortkow (SN/CoR). Wopytowarjo smědźa so lětsa na pokročowanje lońšeje stawizny „Prawo prěnjeje nocy“ z pjera Jěwy-Marje Čornakec w režiji Tima Heilmanna wjeselić. Ze spěwom a reju powěda nowa hra zabawnje stawiznu wo lubosći, intrigach a swójbnej zwadźe.
Stawizna započina so w póstnym času lěta 1685. W korčmje pod Mortkowskim hrodom dadźa sej poddanojo knježka jeja a połć słodźeć. 30lětny Willibald von Stinkwitz, kiž bě so na karnewalu we Venedigu zawjeselował, so domoj wróći. Ale tež jeho mać Heriberdina so po třinaće lětach jako metresa na kurwjerchowskim dworje w Drježdźanach do Mortkowa nawróći. Wona hnydom zapřimnje, zo tu njemóžetaj dwaj knježić. Syn dyrbi hić, najkmańšo na kralowski dwór do Drježdźan, tam by móhł karjeru činić. Wona plan wupječe, w kotrymž tež sakski kurwjerch wažnu rólu hraje.
Centrum Hornjeje Łužicy w Praze
Sakska statna kenclija zarjaduje kóžde lěto lětni swjedźeń w swojim Praskim zastupnistwje w Serbskim seminarje a skići wokrjesam składnosć, so prezentować. Lětsa 29. a 30. awgusta wotměje so tam lětni swjedźeń Hornjeje Łužicy, organizowany wot Marketingoweje towaršnosće Hornja Łužica (MGO).
Budyšin (SN/CoR). „Je to prěni raz, zo móžetej so Budyski a Zhorjelski wokrjes we wobłuku Sakskeho swjedźenja předstajić, a tule šansu wězo rady wužijemy. Chcemy so tam jako hospodarski a dowolowy region prezentować“, rjekny nachwilny jednaćel MGO Christoph Pilz na naprašowanje SN. „Nochcemy jenož Čechow přiwabić, ale z atraktiwnymi akcijemi tež mnohich turistow. Serbski seminar stanje so z centrumom Hornjeje Łužicy na tutymaj dnjomaj a nadźijamy so, zo wopytowarjow na Karlowym mosće najprjedy do seminara a pozdźišo do Hornjeje Łužicy sćehnjemy.“ Serbska kultura hraje při tym wažnu rólu.
Lenka Nowakowa
Bywša městopředsydka Domowiny, wučerka, załožićelka a nawodnica Slepjanskich kantorkow Lenka Nowakowa by dźensa swoje 80. narodniny swjećiła, njeby-li po ćežkej chorosći 26. oktobra 2007 zemrěła. Narodźiła bě so Čižikec ratarskej swójbje w Brězowce jako prěnja z dwójnikow. W swojej Slepjanskej drasće poda so wona 1949 na Budysku Serbsku wyšu šulu. Hižo bórze po tym wza ju Pawoł Nedo sobu do Drježdźan, hdźež wona prezidenta Wilhelma Piecka serbsce postrowi. Na Rownjanskej šuli bě mać šěsć dźěći 35 lět šulerjow horliwje wuwučowała, k lubosći serbstwu kubłała a šulski chór dirigowała. 21lětna Lenka Čižikec zakitowaše na IV. zwjazkowym kongresu 1957 zmužiće fararja-basnika Józefa Nowaka, kotrehož nowinski přinošk „Serbska swójba – wutroba naroda“ bě tam čłon politběrowa CK SED prof. Fred Oelßner jako nacionalistiski raznje kritizował. Po přewróće bu Lenka Nowakowa znowa do zwjazkoweho předsydstwa a za městopředsydku Domowiny wuzwolena. 1993 wona w Rownom jutrowne spěwanje wožiwi.
Spěchuja wobnowjenje
Chróstawa (SN/CoR). Něhdźe 180 000 eurow je za restawrowanje Chróstawskich Silbermannowych pišćelow trěbnych. Při zwukach Johanna Sebastiana Bacha su wčera w tamnišej cyrkwi spěchowansku zdźělenku z pjećcyfrowej sumu Wuchodoněmskeje załožby lutowarnje a Budyskeje wokrjesneje lutowarnje zjawnje přepodali.
Wosebje „płuca“ pišćelow z lěta 1732 su w katastrofalnym stawje, měchawje dźerža zdźěla jenož lěpjate banćiki hromadźe. Jenož jedna měchawa hodźi so scyła wužiwać. Pišćele funguja hišće po starym principje. Wone nimaja motor, ale měchawje so z čłowječej mocu naduwatej. Přidatnje chcedźa nětko motorizowanu připrawu zatwarić.
Wotpohlad je, zo započnje Eulec Budyska pišćeletwarska firma klětu w aprylu instrument wobnowjeć. Wuměnjenje pak je dalše přilubjenje spěchowanja. Póndźe-li wšitko po planje, maja wobnowjene Chróstawske pišćele klětu srjedź septembra znowa zaklinčeć. Na dalši beneficny koncert přeprošuje wutrobnje kantor Lucas Pohle. Za 30. awgusta.
W Serbskim instituće dynamisce na reformach dźěłaja
Budyšin (SN/CoR). Digitalizacija je tuchwilu jedna z dźěłowych ćežišćow Serbskeho instituta. „Dźěłamy wusko ze Sakskej krajnej, statnej a uniwersitnej biblioteku w Drježdźanach hromadźe. Wona je koordinaciske městno krajneho programa digitalizacije, na kotrymž so tež wobdźělimy“, rozłožuje jednaćelski zastupnik direktora Serbskeho instituta dr. Hauke Bartels. Hakle njedawno su lisćiny za digitalizowanje rukopisow, ćišćow a fotow tam zapodali. Institut chce wobšerny digitalizaciski koncept zdźěłać. Dwaj zaměraj staj z tym zwjazanaj. „Sprěnja chcemy digitalnu slědźersku infrastrukturu natwarić a zdruha chcemy sej tajku kompetencu na polu elektroniskeho wobdźěłanja datow zdźěłać, zo bychmy tež druhim serbskim institucijam słužić móhli. Serbja maja jednu instituciju měć, kotruž tutu centralnu rólu jako poradźowar přewza“, je dr. Bartels přeswědčeny.
Wojerowski zjězd 1935 – manifestacija Serbow
Wjace hač 5 000 Serbow wobdźěli so 18. awgusta 1935 na župnym zjězdźe we Wojerecach – poslednjej wulkomanifestaciji Domowiny do jeje zakaza 1937. Zlět bě połstaćinam wutworjenja Serbskeho burskeho towarstwa Wojerecy w lěće 1885 wěnowany a měješe žiwjensku wolu serbskeho ludu demonstrować. Předsyda Domowiny Pawoł Nedo namołwi 30. julija 1935 w Serbskich Nowinach wšěch Serbow a towarstwa, zo bychu na zlět do Wojerec přišli.
Nacistiskim mócnarjam njebě wulke zetkanje Serbow docyła lube a woni spytachu tomu zadźěwać. Wojerowski wokrjesny burski wjednik Wićaz, sam Serb, zakaza ratarjam so na tajkim schadźowanju Domowiny wobdźělić. Nedo protestowaše na to bjez wuspěcha pola krajneho rady dr. Schmiege a po tym telefonisce w nutřkownym ministerstwje. Tamniši zamołwity zastojnik Tietjen jemu štyri dny do zjězda přewjedźenje „njepolitiskeho zarjadowanja“ dowoli. Nedo bě jeho přeswědčił, zo hrozy při zakazu zjězda strach mjezynarodneho skandala.
