Třinaće pisanych folklornych festiwalow (2. dźěl a kónc)
Wot prezentacije ansamblow srjedźoeuropskich krajow k poskitkam z pjeć kontinentow
Na IV. festiwalu kónc junija 2001 je štyrista serbskich a třista wukrajnych ludowych wuměłcow wjace hač 9 000 zahorjenych přihladowarjow zawjeseliło, mjez nimi prezidenta Sakskeho krajneho sejma Ericha Iltgena (CDU). Najdlěši puć k nam měješe georgiski ansambl „Schiwi“ ze stolicy Tbilissija, kotryž bě pjeć dnjow z busom po puću. Z temperamentnymi a elegantnymi rejemi postarachu so Georgičenjo wo błyšćaty wjeršk programow. Skupiny „Bodrog“ Madźaroněmcow, „Hajdenjaki“ Chorwatow z Dolnjeje Pulje w awstriskim Gradźišću, „Csango“ Madźarow z Rumunskeje, „Kliszczacy“ Góralow, „Kyczera“ a „Kaszuby“ z Pólskeje a w Čěskej bydlacych młodych Grjekow w narodnej drasće swojeje stareje domizny žnějachu za předstajenja wichorojty přiklesk. Jara skutkownje su Chróšćanscy šulerjo na wohroženje swojeje Serbskeje srjedźneje šule „Jurij Chěžka“ předstejaceho zawrjenja 5. lětnika dla w swjedźenskim ćahu a na swjedźenišću skedźbnjeli.
Waršawscy zběžkarjo rjekowsce wojowali
Dźensa popołdnju wokoło 17 hodź. su po cyłej Pólskej zwony zwonili a sireny wuli. Kaž hižo w zańdźenych lětach ludźo mjelčicy stejo wostachu, schilichu hłowu a pokřižowachu so, spominajo tak na historiski podawk před 75 lětami. 1. awgusta 1944 wudyri Waršawski zběžk přećiwo němskim fašistam. Rozkazowanišćo Armije Krajoweje bě po dorěčenju z eksilnym knježerstwom w Londonje swojim něhdźe 6 000 ilegalnym wojowarjam we Waršawje za wuswobodźenje pólskeje stolicy wojować přikazało. Přičina bě, zo so Sowjetska armeja Waršawje bližeše, hačkuli bě hišće na sto kilometrow zdalena.
1. awgust 1944 bu přiwšěm jako zazběh boja wuzwoleny, dokelž poda so ministerski prezident eksiloweho knježerstwa Stanisław Mikołajczyk tón dźeń wječor do Moskwy, zo by ze sowjetskim knježerstwom wo přichodźe kraja jednał. 1. awgusta dopołdnja bě ludowy komisariat (ministerstwo) za wonkowne naležnosće sowjetskeho knježerstwa zdźělił, zo Sowjetski zwjazk jeničce 21. julija 1944 wutworjene knježerstwo Pólskeho komiteja narodneho wuswobodźenja jako prawe a za kraj płaćiwe mócnarstwo připóznawa.
Časopis z Lipska „Njeknicomnik“
Mjeztym druhi raz wotmě so njedawne mjezynarodne zetkanje Syće młodych akademikarjow-sorabistow w Budyskim Serbskim instituće. Pjatnaće referentow je tam wo swojich slědźenjach rozprawjało. Někotrych z nich w małym serialu předstajimy.
Lipsk (mhb/SN). Lipšćanski „Njeknicomnik“ wuchadźa měsačnje wot minjeneho decembra jako njewotwisny studentski projekt. Zaměr wosomstronskeho časopisa je, etablěrować swobodny forum za hornjo- a delnjoserbskich studentow w Lipsku – undergroundowe łopjeno zwonka oficialnych serbskich medijow, kritiske, satiriske a na nazhonjenja młodych dorosćenych wusměrjene. Wažne su wariěrowace přiłohi, při čimž steja wosebje „obscenity“ za lózyski charakter Njeknicomnika. Wizualna eksploziwnosć a eksperimentalne wašnje přistupa wučinjatej časopis runje tak kaž łamanje stilow a wočakowanjow serbskeho časopismowstwa.
Tajki a hinaši „boom“ w Sakskej
Pod hesłom „Boom – 500 lět industrijna kultura w Sakskej“ wotměje so klětu 4. sakska krajna wustajeńca, a to wot 25. apryla do 1. nowembra z centralnej přehladku w tak mjenowanym Audi-twarjenju w Zwickauwje a na pjeć dalšich wažnych městnach za tamniše industrijne stawizny.
Třinaće pisanych folklornych festiwalow (1)
Wot prezentacije ansamblow srjedźoeuropskich krajow k poskitkam z pjeć kontinentow
Ličbu třinaće mnozy njelubuja, dokelž maja ju za ličbu njezboža. W prěnim julijskim tydźenju smy, njehladajo na njeluboznu ličbu, XIII. mjezynarodny folklorny festiwal „Łužica 2019“ w Budyšinje, Hochozy a předewšěm w Chrósćicach, wuběrnje a wjesele woswjećili. Krasny swjatk folklory a zhromadnosće mjez ludami bě wulkotny wuspěch a rekord wopytarjow porno předchadźacym festiwalam. Sam běch třinaty króć jako wopytowar a předewšěm nowinar na tutym swjatku, sym wo nim rozprawjał a jón publicistisce sobu přihotował. Móžu tuž přirunać a wobkrućić, zo bě chwalobne hódnoćenje předsydy Domowiny Dawida Statnika a předsydy přihotowanskeho komiteja Marka Kowarja prawe. 22 000 hosći njebě dotal na žanym festiwalu. Wuměłcy z dwanaće krajow su lětsa zahorjenym přihladowarjam krasne a pisane dožiwjenja skićili.
Wustajeńca muzeja w kontejneru
Za solidarnu towaršnosć
Akcija „Hdy, hdyž nic nětko“ z diskusijemi, dźěłarničkami a koncertami
Budyšin (SN/bn). Pod hesłom „Hdy, hdyž nic nětko“ je Berlinske towarstwo samsneho mjena minjeny kónc tydźenja na wjacorych městnosćach Budyšina kulturne a politiske zarjadowanja wuhotowało. Zhromadnje z wjacorymi lokalnymi a regionalnymi partnerami chcychu organizatorojo wobydlerjow do diskusije wo aktualnych temach wjesć. Zaměr zarjadowanjow bě, demokratiju skrućić.
Pjatk zahajichu akciju z dźěłarničku w Budyskim młodźinskim klubje Kurti. Tam rozjimachu wobdźělnicy zakładne prašenja, kak ludźi do politiskeho žiwjenja zawjazać a na kotre wašnje je wěcowny, na konkretne wuslědki wusměrjeny diskurs móžny. Wječor pokazachu w Serbskim domje film „Misija Lifeline“, wobswětlacy čestnohamtske dźěło wuchowarjow ćěkancow z nuzy na morju.
Lětnje wuměłstwowe dožiwjenje wosebiteho razu
Budyšin (SN/CoR). Galerija Budyskeho wuměłstwoweho towarstwa na Hrodowskej přiwabi hobersku syłu zajimcow, kotřiž su pjatk wječor na wotewrjenje wustajeńcy Ingerosy Jänichen-Kucharskeje a Isy Bryccyneje přišli. Mjez nimale sto wopytowarjemi, mjez kotrymiž běchu někotři Serbja, dožiwi je něhdźe 20 zahajenje z wulkimi woknami do galerije hladajo, štož měješe nastupajo nutřkownu temperaturu tež swoju lěpšinu.
Serbski student
26. julija 1919 wuńdźe jako přiłoha Serbskich Nowin prěnje čisło Serbski student. Mjenowaše so „organ zwjazka a schadźowanki serbskich studentow“. Wo časopisu dr. Měrćin Völkel 1984 pisaše, zo „měješe swój nadawk mjez schadźowankami“. Wšako bě jeničke ideologiske wjazadło, jeničke informaciske łopjeno mjez studentskimi a šulerskimi towarstwami. Prěni redaktor bě Franc Šołta. Po nim wuzwolichu na schadźowankach za redaktorow resp. sekretarow Marju Kubašec, Měrćina NowakaNjechorńskeho, Jurja Wuješa, Pawoła Wowčerka, Maksa Rječku, Pawoła Nowotneho, Antona Nawku nimo dalšich – wšitcy mjenowani stachu so po tym w Serbach znate wosobiny na literarnym a wědomostnym polu. Po přewzaću mocy přez nacijow 1933 so situacija tež za časopis zhórši. Poslednje čisło wuńdźe 24. septembra 1936. Pesimistiskim nahladam nastupajo přichod našeho ludu znapřećiwi Anton Nawka w mejskim wudaću 1934 tute słowa: „Jelizo přestanjemy wěrić do dalšeho rozwića našeje kultury, našeje rěče ..., z tym wokomikom je naš narod wumrěł.“
Mikławš Krawc
Zapodać namjety
Wojerecy (SN). Lokalna dźěłowa skupina (LAG) LEADER-regiona Łužiska jězorina namołwja z nowinarskej zdźělenku wobydlerjow, předewzaćelow, towarstwa a komuny namjetować projekty a zapodać próstwy wo spěchowanje. Hač do 31. oktobra měli wotpowědne formulary w krajnoradnym zarjedźe pak w Budyšinje, pak w Zhorjelcu předležeć. Tež ryzy digitalne požadanje je móžne. Nadrobniše informacije kaž tež dokładne wuměnjenja spěchowanja poskića na internetnej stronje www.ile-lausitzerseenland.de.
Spěchowanjakmane su na přikład naprawy, z kotrymiž hodźa so předewzaća sylnić abo załožić. Tež nowe poskitki na polu wólneho časa a turizma, za polěpšenje žiwjenskeje kwality, za wutwar infrastruktury abo za pěstowanje kulturneho namrěwstwa maja wuhlady na pjenježnu podpěru. Požadać móža so akterojo regiona, wopřijacy města resp. gmejny Hamor, Halštrowska Hola, Dźěwin, Wojerecy, Łuty, Łaz, Chrjebja-Nowa Wjes, Rěčicy, Slepo, Sprjewiny Doł a Trjebin.
