Mysle a zběžk
Mjezybilanca spokojaca
Projekt Serbskeho instituta je wažny přinošk, wuwić wirtuelne archiwy sakskich duchownych wědomosćow.
Budyšin (JK/SN). We wobłuku spěchowanskeje iniciatiwy Sakskeho statneho ministerstwa za wědomosć a wuměłstwo (SMWK) koordinuje Sakska akademija wědomosćow w Lipsku wot apryla 2017 hač do klětušeho oktobra sakske instituty zwjazowacy projekt pod hesłom „Wirtuelne archiwy za duchownowědomostne slědźenje“. Projekt zapřijima sydom institutow, kotrež swobodny stat podpěruje. Tež Budyski Serbski institut (SI) wobdźěli so na načasnym přepytowanju móžnosćow, archiwalije kaž tež historiske kulturne a wědomostne dokumenty zachować a z pomocu modernych medijow předstajić. Wot lońšeho julija maja tuž w instituće projekt pod hesłom „Centralne žórła k přeslědźenju stawiznow Serbow w času Weimarskeje republiki a nacionalsocializma – wirtuelnje zjimane“. Dr. Clemens Heitmann přeslědźuje w nadawku SI archiwy w Sakskej a w dalšich zwjazkowych krajach.
Wo zwiskach Serbow a Čechow
Praha (LW/SN). Słowjanske a čěske staty, stawizny Čěskosłowakskeje republiki a serbske naležnosće tworjachu srjedźišćo kolokwija, kotryž wotmě so minjeny kónc tydźenja w Praze. Organizowało bě wědomostne zarjadowanje w Serbskim seminarje na Małej stronje čěske Towarstwo přećelow Serbow (Společnost přátel Lužice, SPL) zhromadnje z Asociaciju čěskich wučerjow. Wěnowali su kolokwij 100. róčnicy zakónčenja Prěnjeje swětoweje wójny a załoženja Čěskosłowakskeje. Přitomni běchu zwjetša čěscy wučerjo stawiznow a akademikarjo.
Muzejej darjene twórby Mětškoweje wustajane
Budyšin (SN/bn). „Zymska jězba“ je titul wosebiteje wustajeńcy twórbow Ulriki Mětškoweje, kotruž su zawčerawšim w kabineće Muzeja Budyšin wotewrili. Přehladka pokazuje cyłkownje 24 mólbow, kotrež bě wuměłča na zakładźe sławneho spěwneho cyklusa Franza Schuberta z tekstami basnika romantiki Wilhelma Müllera stworiła. Wobrazy, wšitke w měšanej technice acryla a krydy na papjercu zhotowjene, wobjednawaja temu „na našočasne wašnje, byrnjež sej zažnoromantiski raz předłohi wobchowali“, rozłoži direktor muzeja dr. Jürgen Vollbrecht a dźakowaše so Mětškowej, zo „je nam wobrazy dariła. Jako nam je poskići, smy je rady přiwzali. Wjeselimy so jara, zo móžemy je wotnětka pola nas muzealnje wobchować.“
Město lawdacije poda na to Budyski financny měšćanosta dr. Robert Böhmer někotre mysle wo dobje romantiki a recitowaše baseń Josepha von Eichendorffa „Napominanje“.
Znowa rekord w Choćebuzu
Gymnaziasća na wysokim niwowje
Slepo (JoS/SN). Wosebitu wuměłsku chłóšćenku dožiwichu wopytowarjo, kotřiž sobotu puć do Slepjanskeho Serbskeho kulturneho centruma namakachu. Tam wuhotowaše 1. serbska kulturna brigada nazymski koncert. Kaž jeje organizatoriska nawodnica Sylwija Rječcyna rjekny, su brigadu 25. januara 1949 załožili. Swoju klětušu 60. róčnicu chcedźa potom hódnje woswjećić. Mjeztym zo běchu zanjesene spěwy a recitacije wokřewjenje za wuši, zawjeseli so wóčko přihladowarjow nad drastu katolskich Serbowkow, kotruž běchu spěwarki chóra woblečene. Instrumentalistki porno tomu prezentowachu so w drasće ewangelskich Serbowkow wokoło Budyšina.
Šlezičenjo z wida łužiskeho wědomostnika
Budyšin (SN/bn). Etnologa dr. Robert Lorenc je wčera swoju disertaciju „Šleske metamorfozy – Etnografija powědanjow wo identiće w Zhorjelcu“ w Budyskej Smolerjec kniharni předstajił. W pjeć lět trajacym procesu bě wón přepytował, kak je so po přewróće a do toho – hdyž docyła – skradźu hajene namrěwstwo so samych jako Šlezičanow rozumjacych wobydlerjow rozwiwało a tak zakład noweho sebjewědomja tworiło.
Robert Lorenc dźakowaše so njeboh dr. Frankej Stübnerej, z kotrymž chcyše publikaciju swojeho wědomostneho dźěła poprawom zwoprawdźić. Nětko je je Ludowe nakładnistwo Domowina w rjedźe Spisow Serbskeho instituta wudało.
Wo knihach a kniharni (09.11.18)
Wjac hač połojca ludźi hižo w nazymniku abo samo prjedy rumpodicha honi. Słušeće tež wy k nim?
Z aktualneje studije njedawno zhonich, zo steja na prěnim městnje hodownych přećow słódkosće, pola muži runje tak kaž pola žonow. Hladajo na hype nastupajo strowe zežiwjenje so tola trochu dźiwach. Zadźiwało pak mje njeje, zo zaběraja knihi štwórte městno mjez hodownymi přećemi dorosćenych wobeju splahow. Za kotru knihu pak so rozsudźić?
Pogromy w kristalowej nocy
W nocy na 10. nowember a slědowacy dźeń před 80 lětami dóńdźe w nacistiskej Němskej k złóstniskim nadpadam na Židow, kotrež buchu jako kristalowa nóc do stawiznow fašistiskeho terora zapisane. Wukrajne židowske swójby dyrbjachu 1938 Němsku wopušić, kaž Grynszpanecy do Pólskeje. Jich 17lětny syn Herschel chcyše so wjećić a zatřěli 7. nowembra 1938 němskeho diplomata Ernsta von Ratha w Parisu. Nacije podawk hnydom znjewužiwachu a organizowachu w nocy wot 9. na 10. nowember 1938 „rozhorjenosć němskeho ludu“. Židowske synagogi a wobchody buchu wurubjene a zapalene, Židow wuhnachu z domow na hasy, hdźež jich krjudowachu a wohańbichu. We wjace hač 60 městach a wsach Sakskeje nacije a dalši ludźo surowje přećiwo Židam zachadźachu. Budyscy SA-mužojo pod nawodom Arthura Domschki rozbichu 10. nowembra 1938 rano na Bohatej a w kupnicy na róžku Kamjentneje/Serbske hrjebje (nětko hotel) wokna židowskich wobchodow. Hodźinu po tym honjachu něhdźe 50 Budyskich Židow, jich wusměšujo a hanjejo, hodźiny po měsće. Domschke bu za to 1949 k jastwu zasudźeny. Tež z Rosenthalec fabrikantnej swójbu we Wjelećinje tak wobchadźachu.
Myto za kritisku poeziju na woběmaj bokomaj płota
Lubi swójbni, přećeljo a znaći, česćena knjeni ministerka, česćena jury
Wjelče šćežki a (nje)žiwjenske puće
W słowach namakaš warianty, z kotrymiž móžeš so dołho zaběrać. W słowje „žiwjenje“ na přikład tči „žiwe“ a „nje“, potajkim tež „nježiwjenje“. Zbywa prašenje: za čo so rozsudźić?
