Saksko-pólske zetkanje
Z wulkej spěšnosću po jězoru smalić
Prěnja łužiska wakeboardowa a wodoskijowa připrawa pola Brězowki skići krasne wočerstwjenje
Ze Slepoho do směra na Trjebin jěducy dóstanješ so k Brězowskemu jězorej. Tón je něhdźe kilometraj dołhi a 500 metrow šěroki. Wot lěta 2014 maja tam prěnju łužisku wakeboardowu a wodoskijowu připrawu. Hižo wotdaloka spóznawaš swojorazne krosno, wupadace kaž wulki kran. Wunamakał je připrawu, z kotrejž móžeš so z wakeboardami a wodoskijemi po jězoru znošować, 1931 rodźeny Bruno Rixen z Kiela. Němski inženjer je jako wunamakar a předewzaćel prototyp wodoskijoweho lifta wuwił a jón tež dale zwičnja. Tež dźensa so 87lětny runja wosomlětnym dźěćom z pomocu wocloweho, Rixenoweho powjaza we wětřiku na wakeboard šwiknje. Cyłkownje je jich po cyłej Němskej něhdźe 80 tajkich připrawow. Při wakeboardingu – tu maš noze na desku připasanu – a wodoskiju so holcy a hólcy, žony a mužojo z Rixenowej powjazowej liftowej připrawu po wodźe ćahnyć dadźa, při čimž docpěwaja spěšnosć hač do 45 kilometrow na hodźinu.
Dopomnjenki na wodowy sport w Pěskečanskej jamje
Tež jako wuměnkar wěnuje swój čas socialnemu dźěłu
Rentnar a što potom – wuměnkarsku swobodu wužiwać abo wužadanje přiwzać (18)
Někotři njemóža so tohole časa dočakać, tamni zaso nochcedźa scyła na njón myslić – na zastup do renty. Kajke maja wuměnkarjo wjesela abo starosće, to ze seriju „Rentnar a što potom?“ bliže wobswětlamy.
Minjeny tydźeń pjatk sy móhł na Fichtowej w Kamjencu wobkedźbować, zo je tam dwaceći dźěći z busa z běłoruskej awtowej značku wulězło. Hólcy a holcy w starobje wosom do štyrnaće lět po něšto wjac hač 1 800 kilometrow dołhej jězbje so njewěsće rozhladowachu, njewědźo, što na nich čaka. Tola jich zhladowanje bu hnydom přećelniše, jako jich muž w zrališej starobje přećelnje serbsce a w tróšku kopolatej rušćinje witaše.
Harfenistka tež we filmomaj hrała
„W słowje hudźba wšitko leži, štož čłowjeka dobreho a zbožowneho čini.“
„Jako sym 14. januara 1928 w Budyšinje na swět přišła, běše jusk nad mojim zjewjenjom wšo druhe hač wichorojty. Hižo dołho pěstowana nadźija w Cofec domje za hólcom so njespjelni. Zaso běše to jenož holca. Kaž so powěda, běch jara małuška a wšitcy sej myslachu, zo njepřežiwju. Baba, kotraž k nam wšědnje do domu chodźeše, so přeco prašeše ‚Je wona hišće žiwa?‘ – Haj, sym přežiwiła!“
„Z małymi smyčkami tójšto polěpšić“
W biosferowym rezerwaće Hornjołužiska hola a haty zmóžnja zaso wuše zwiski Sprjewje z łučinowym lěsom
Hišće ćeče Sprjewja za Lemišowom w přez čłowjeka před nimale 90 lětami zrunanym rěčnišću. „Regulowanje Sprjewje“ sta so spočatk 1930tych lět. Spušćadła a dnowne prohi běchu zatwarili, zo bychu spěšnosć rěki wobwliwowali. Z tym pak njeje so woda hižo do dotal prawidłownje powodźenych wobłukow přimjezowaneho łučinoweho lěsa dóstała. A dokelž běchu přirodnje so wijacu rěku z jeje pěsčišćemi a podmlětymi korjenjemi štomow wotstronili, zničichu njerkanišća a žiwjenski rum rybow a druhich wódnych žiwochow. „Wotrěznjene“ wotrězki pak mnohe lětdźesatki přetrachu a su zdźěla dźensa hišće z dróhi widźeć. Stare promjenja ležachu hłownje na arealu Dubjanskeho wojerskeho zwučowanišća, sahaceho mjez Lemišowom a Nowej Wsu přez Sprjewju.
Kozy hladać je idylka – čłowjek wostaja starosće za sobu a ...
Pomorcy běchu a su dale wjes, w kotrejž hraja wosebite žiwjenske nastajenja wažnu rólu
Wabjenje za dobrowólne ekologiske lěto „při kozach a twarožku“ na wozu Pomorčanskeho předewzaća Ekologiske ratarjenje (Ökolandbau) skedźbnja na rědku spartu skotarstwa. Někotre šlebjerdki z telefoniskim čisłom mějićela předewzaća Thomasa Hiekeho su wottorhnjene. Podaš-li so na statok, maš začuće, zo časnik pomałšo běži, zo je čłowjek nazdal starosćow. Z přećom tak žiwi być mnozy lubkuja. Zwoprawdźić je pak sej jenož mało ludźi zwaži. Thomas Hieke je jedyn z nich.
Zetkawachmy so skoro jenož w šuli abo po puću do njeje Ze zapiskow Richarda Zahrodnika, 5
Dźěćatstwo w narańšej ewangelskej kónčinje mjez Bukecami a Lubijom kónc 19. lětstotka wopisuje 1962 zemrěty Richard Zahrodnik. Originalny němskorěčny tekst ze swójbneho archiwa staj jeho prawnučk Friedhard Krawc a Arnd Zoba-Bukečanski zeserbšćiłoj.
Wučbna maćizna bě hłownje na dwě lěće rozdźělena. 1. kurs: Stary zakoń, stare stawizny, Sakska, Němska, přirodowe stawizny. 2. kurs: Nowy zakoń, nowe stawizny, Europa a druhe kontinenty, přirodowěda. Na přikład sym w 5. lětniku kurs 1 słyšał, w šestym kurs 2, w 7. lětniku zaso kurs 1 a we wosnym znowa kurs 2.
Dźěćo je potajkim w běhu štyrjoch lět dwójce to samsne słyšało. Štož je so jemu skićiło, to bě dosć mało. Za nabožinu běchu to tydźensce štyri hodźiny, za zemjepis, stawizny a přirodowědu jenož hodźina. Při čimž wužiwaše wučer dźěl hodźiny stawiznow za to, zo smy tydźensku pěseń recitowali.
Wróćo ke korjenjam prjedownikow namakać
Cornelia Schnippa dopomina so na swoje najrjeńše dožiwjenja w dźěćatstwje na statoku susodki Anny Buley
W swojej domiznje Lěskej chce Cornelia Schnippa 300 lět stary kładźity dom za přichodne generacije zachować. Za to pyta wona zwjazkarjow. Spěchowanske towarstwo hižo wobsteji.
Jězby po swěće čaja – Wo hribach a wuklukowanju 5. dźěl
Hemileia vastatrix njeje ani rostlina ani zwěrjećo a jenož mikrometry wulki. A tola tutón hrib zas a zaso swětowe hospodarstwo wobwliwuje. Hemileia vastatrix, tež kofejowy zerzawc mjenowany, nadpadnje mjenujcy łopjena kofejoweje rostliny, na čož so te žołto-oranžojće barbja a wotemrěja. Před šěsć lětami je hrib plahowarjow kofeja w Južnej Americe a Karibice trapił, zo su so płaćizny kofeja po cyłym swěće zwyšili a we 1860tych lětach je samo tak hrózbnje na kupje Sri Lanka zachadźał, zo je tam cyła kofejowa industrija k rakecam jěła. Hrib je wina, zo je kupa na juhu Indiskeje dźensa za swój čaj znata.
Stajnje kreatiwna a rodźi nowe ideje
Zetkanje z młodej serbskej hudźbnej wědomostnicu dr. Theresu Jacobsowej
Wona wuprudźa při naju zetkanju wot wšeho spočatka wjesołu, čerstwu awru. 37lětna hudźbna wědomostnica dr. Theresa Jacobsowa je wot lěta 2015 w Budyskim Serbskim instituće z poł dźěłowym městnom přistajena. „Jako wědomostna sobudźěłaćerka slědźu na polu imaterielneho kulturneho herbstwa Serbow nastupajo medije, drasta, reje, spěwy a dalše kulturne srědki. Dźe wo to, kak hodźi so naše herbstwo a z nim serbska identita dale wuwiwać a w ludźe zaso šěršo wožiwić.“ To powěda młoda žona, bydlaca ze swójbu w Lipsku, kotraž wob měsac wjacekróć do Budyšina jězdźi. „Mi tute dźěło wulke wjeselo wobradźa. To je jara wulki wobłuk, w kotrymž móžeš so do tradicijow, stawiznow, wašnja žiwjenja a začućow serbskeho ludu hłuboko zanurić, z toho kreatiwne projekty zdźěłać a je praktisce zwoprawdźić.“
W lěće 2012 je Theresa Jacobsowa na temu „Der Sorbische Volkstanz in Geschichten und Diskursen“ promowowała, dwě lěće po tym wuńdźe jeje kniha w Spisach Budyskeho Serbskeho instituta jako čisło 59.
