Krótkopowěsće (17.10.23)
W rozmołwje z krajnym radu
Budyšin. W rozmołwje z Budyskim krajnym radu Udom Wićazom (CDU) staj předsyda Domowiny Dawid Statnik a jednaćelka Judit Šołćina wčera wužadanja za Serbski muzej w zwisku z přećahom do Serbskeho foruma wědy tematizowałoj. Muzej je w nošerstwje wokrjesa. Dale staj serbsku rěč w zjawnym wosobowym bliskowobchadźe a dźěławosć dźěłoweho kruha za serbske naležnosće wokrjesa načałoj.
Němske knižne myto přepodate
Frankfurt nad Mohanom. Tonio Schachinger je Němske knižne myto 2023 na zahajenju lětušich knižnych wikow wčera wječor w Frankfurće nad Mohanom přijał. Awstriski awtor je jury ze swojim romanom „Echtzeitalter“ přeswědčił. W nim rysuje młodźenca jako spłóšiweho šulerja elitoweho gymnazija a profija na polu kompjuteroweje hry.
Nazymski seminar w Serbiskej
Krótkopowěsće (16.10.23)
Ličba nadpadow stupa
Drježdźany. Sakski krajny kriminalny zarjad zwěsća stupace ličby nadpadow na stronske běrowy w Sakskej. W prěnich třoch kwartalach loni běše jich 36, w samsnej dobje lětsa je 46 njeskutkow. Nadpady měrja so wosebje na běrowy zapósłancow strony Zelenych. Tu je so ličba wot 16 loni na 32 lětsa podwojiła. Ćežišći přeńdźenjow stej wokrjes Zhorjelc a město Lipsk.
Saksojo při Mohanje
Frankobrod nad Mohanom. Na lětušich knižnych wikach w Frankobrodźe nad Mohanom wobdźěli so wjace hač 30 wustajerjow ze Sakskeje. Nimo zhromadneho wustajenišća za spěchowanje hospodarstwa Sakska tzwr (WFS) prezentuja so nakładnistwa, ćišćernje a posłužbowarjo na swójskich stejnišćach. Wiki wotměwaja so wot 18. do 22. oktobra.
Aziski šeršeń w Čěskej
Krótkopowěsće (13.10.23)
Dźensa jubilej klóštra
Pančicy-Kukow. Klóšter Marijina hwězda w Pančicach-Kukowje zhladuje dźensa na 775 lět swojeho wobstaća. 13. oktobra 1248 je Bernhard III. Kamjenski klóšter załožił. We wopismje z tymle datumom je mjez druhim rjadowane, kotre wobsydstwo so klóštrej přewostaji, zo bychu knježny hospodarsce zastarane byli. W tym zwisku su mjez druhim Chrósćicy a Nowoslicy mjenowane.
„Prjedy hač woteńdźeš“ w SLA
Budyšin. W knize kaž tež na DVDji pod titulom „Prjedy hač woteńdźeš“ su so basnica Róža Domašcyna, fotograf Maćij Bulank a komponist Měrćin Weclich z pozhubjenjom serbskeje drasty ze wšědneho žiwjenja zaběrali. Nětko předstaji SLA w komornohudźbnym kruchu dźěła tutych wuměłcow, a to 14. kaž tež 31. oktobra serbsce a 15. oktobra němsce.
Filmowy festiwal z nowej rubriku
Krótkopowěsće (12.10.23)
Wjesnjanostu rozžohnowali
Židźino. Dietmar Koark (CDU), bu srjedu w Židźinom po 33 lětach zastojnstwa jako wjesnjanosta gmejny Halštrowska hola rozžohnowany. Wón běše najdlěje amtěrowacy wjesnjanosta Budyskeho wokrjesa. Wobstajnje je so wón za serbske naležnosće w gmejnje zasadźował. Tak zaruči wón serbsku skupinu w Židźinskej pěstowarni, kotraž je w nošerstwje gmejny. Jeho naslědnica je Antje Gasterstädt (CDU).
Nachribjetnik zhubił?
Drježdźany. Sakska přewostaji komunam cyłoněmske software-rozrisanje za digitalny běrow namakankow. Za to je wona ramikowe zrěčenje ze awstriskim předewzaćom RUBICON podpisała. Wotnětka móža zajimowane komuny produkt „Nova Find“ wužiwać. Do pytanskeho systema su tež Němska železnica a dalše wobchadne zwjazki integrowane.
Prěni raz z premjeru we wukraju
Krótkopowěsće (11.10.23)
Serbowka wuspěšna z filmom
Lipsk. We wobłuku festiwala DOK Lipsk wotmě so wčera prapremjera dokumentarneho filma Grit Lemke „Bei uns heißt sie Hanka – Pla nas gronje jej Hanka – Pola nas rěka wona Hanka“. Pask wobswětluje „njefolkloristisce prašenja serbskeje identity“.
Dóstanu nowu sportowu halu
Budyšin. Po wobzamknjenju měšćanskeje rady natwarja Budyskej wyšej šuli Dr. Salvadora Allendy nowu sportowu halu. Za projekt chcedźa dohromady 7 milionow eurow nałožować. Dotalna ćěłozwučowarnja njehodźi so hižo ponowić. Start twarskich dźěłow planuje město za lěto 2024. Wjace hač 200 wosobow budźe přichodnje nowu wjacezaměrowu halu runočasnje wužiwać móc.
Jamy dla twarja nasyp
Uhelná/Bogatynia. W zwisku z čěsko-pólskim dojednanjom nastupajo kontrowersnu brunicowu jamu Turów pola Bogatynije zahaji pólska strona natwar pjeć metrow wysokeho nasypa. Tón měł čěskej namjeznej wsy Uhelná jako „wizuelny škit“ słužić. Tule funkciju pak nabudźe hakle za dźesać do 15 lět, hdyž budu sadźene štomy wulke dosć. Wobydlerjo Uhelneje projekt tuž skerje skeptisce hódnoća.
Krótkopowěsće (10.10.23)
MDR mjezynarodnje kooperuje
Lipsk. Rozhłosowa rada MDR podpěruje dobre zhromadne dźěło zjawnoprawniskeho rozhłosa krajow Sakska, Saksko-Anhaltska a Durinska z partnerami w srjedźnej a wuchodnej Europje. Předsyda gremija Dietrich Bauer hódnoćeše binacionalne studijo MDR a Radija Wrocław w Zhorjelcu/Zgorzelecu jako přikład za hranicy přesahowacu kooperaciju, kotruž chcedźa dale wutwarjeć.
Mało za małych
Drježdźany. Sakska je za wottwar indiwiduelnych njedostatkow při wuknjenju korony dla měła 95 milionow eurow k dispoziciji. Z małeho naprašowanja Mariki Tändler-Walenta (Lěwica) na sakske knježerstwo wuchadźa, zo su z tutych pjenjez jenož njecyłych šěsć procentow zažnodźěsćowemu wobłukej, programej „Rěčne pěstowarnje“ přewostajili.
Nowy Kodiaq předstajili
Krótkopowěsće (09.10.23)
Přeco hišće wojowanja w Israelu
Tel Aviv. Wojowanja mjez israelskimi wojakami a nadpadnikami islamistiskeje Hamas w pomjeznej kónčinje tež dźensa dale trajachu. We wosom israelskich sydlišćach wojacy přećiwo wojowarjam Hamas wojowachu, kiž běchu so předwčerawšim z Gazaskeho pasma zadobyli. Mjeztym rěča wo tysac mortwych Israelčanach a 500 palestinskich woporach. (hlej 2. str.)
Štó budźe nowy krajny rada?
Lubin. We wčerawšim prěnim kole wólbow krajneho rady we wokrjesu Dubja-Błóta je kandidat AfD a zapósłanc zwjazkoweho sejma Steffen Kotré ze snadnej wjetšinu 400 hłosow porno swojemu kontrahentej Svenej Herzebergerej, njestronjanej a měšćanosće města Zeuthen, dobył. Nětko dyrbja wobydlerjo wokrjesa w nowembrje w rozsudnych wólbach doskónčnje rozsudźić.
Za myto nominowani
Krótkopowěsće (06.10.23)
Myto za wusahowace dźěło
Kamjenc. Kamjensku měšćansku biblioteku G. E. Lessinga počesća z lětušim Sakskim mytom knihownjow. Tole je ministerka za kulturu, Barbara Klepsch (CDU), dźensa w Drježdźanach wozjewiła. Zarjadnišćo přesadźi so w kruhu dźewjeć wulkich a mjeńšich bibliotekow ze wšeho swobodneho stata, kotrež su so wo myto požadali. Z 10 000 eurami dotěrowane wuznamjenjenje přepodadźa 1. nowembra w Kamjencu oficialnje.
Wuspěšna kubłanska jězba
Budyšin. Župna kubłanska wuprawa po slědach Hadama Bohuchwala Šěracha do Budyšinka a na to do pčólnicy „Regina“ w Konjecach minjenu sobotu bě wulki wuspěch. Tak posudźowaše předsydstwo župy „Jan Arnošt Smoler“ wjeršk skutkowanja w požnjencu na swojim wčerawšim posedźenju. Wosebje zetkanje ze Serbami w Konjecach wuchwalowachu sej wuprawnicy, wšitkim spodobaše zhromadne kofejpiće, spěwanje a serbska bjesada.
Ze serbskim podźělom
Krótkopowěsće (05.10.23)
Myto nanotechnologam
Stockholm. Za „wotkrywanje a syntezu ‚kwantowych dypkow‘, najmjeńšich komponentow nanotechnologije“ spožci Kralowska šwedska akademija wědomosćow třom slědźerjam z USA lětuše Nobelowe myto za chemiju. Lawreaća su Moungi G. Bawendi (Massachusetts Institute of Technology, Cambridge), Louis E. Brus (Columbia University, New York) a Aleksej I. Jekimow (Nanocrystals Technology Inc., New York).
Pjenjezy na dobro zawodow
Drježdźany. Sakska podpěruje „małe a srjedźne zawody“ z nowym programom „Darlehen für den Mittelstand“. Dohromady je 142 milionow eurow „za inwesticije a dźěłowe srědki k dispoziciji“. Z „njekomplikowanej naprawu“ maja so „wubědźowanjakmanosć sakskich předewzaćow polěpšić kaž tež nowozałoženja wolóžić“.
Hrajkajo ličić wuknyć
Krótkopowěsće (04.10.23)
Fyzikarjo wuznamjenjeni
Stokholm. Direktor Mnichowskeho Maxa Planckoweho instituta za optiku kwantow Ferenc Krausz, Anne L’Huillier ze šwedskeje uniwersity Lund a Pierre Agostini z Ohio State University su lawreaća lětušeho Nobeloweho myta za fyziku. Wuznamjenjenje spožča jim za „wuwiwanje metodow za přepytowanje procesow w atomach a molekulach, kajkež so w běhu attosekundy – trilionowym dźělčku sekundy – wotměwaja.“
Sudnistwo wusud wozjewiło
Budyšin. Po lěta dołhej prawniskej zwadźe w zwisku ze sypnjenymi byrgarskimi domami w Budyskim nutřkownym měsće je Drježdźanske Wyše krajne sudnistwo minjeny štwórtk wusud wozjewiło. Tak dyrbi twarske předewzaće Strabag mějićelej historiskich domow na Nutřkownej Lawskej znajmjeńša 800 000 eurow wotškódnjenja zapłaćić.
W mjeńšinowych rěčach wěrować
