We łužiskich wsach běchu stajnje hižo najwšelakoriše rjemjesła zakótwjene a su so zdźěla lětstotki zachowali. Dźensa je so wulki dźěl z tychle rjemjesłow bohužel pozhubił. W našej lětnjej seriji chcemy wobswětlić, hdźe běchu kotre rjemjesła doma a kotre wosebitosće su so při tym wobkedźbowali. (17)

Něhdźe 20 kilometrow sewjernje Wojerec, njeposrědnje při saksko-braniborskej mjezy, nańdźemy Zabrod ze swojimi dźensa něhdźe 300 wobydlerjemi. Wot lěta 1995 je jedyn z dźewjeć wjesnych dźělow gmejny Halštrowska Hola. Prěnje pisomne naspomnjenje Zabroda je z lěta 1401 a serbskeho pochada. Zabrod woznamjenja telko kaž bród (Furt), z prefiksom „za“, respektiwnje „zady“. W fašistiskim času, wot lěta 1936 do 1945 bu wjes na Wolfsfurt přemjenowana.

Wojerowska Towaršnosć za domiznowědu swjeći stoćiny

Wojerecy (AK/SN). Wojerowska Towaršnosć za domiznowědu bu 13. awgusta před sto lětami jako domizniske towarstwo załožene. Jeho čłonojo zbě­rachu dokumenty, kotrež maja kulturnostawiznisku hódnotu. W lěće 1932 su Domizniski muzej při Hrodowym naměsće 8 wotewrěli, kotryž přeńdźe w lěće 1942 do wobsydstwa města. W lěće 1935 je zhromadnosć, kotraž bě mjeztym na Towaršnosć za domiznowědu pomjenowana, na přednošk wo wašnjach a nałožkach Serbow přeprosyła. Po wójnje dźěło dlěje drěmaše. W lěće 1992 je 25 zajimcow towaršnosć, kotraž je z toho časa tež muzejowe towarstwo, wozrodźili. Z toho lěta su čłonojo wjace hač 300 zarjadowanjow, kaž přednoški a wodźenja po měsće organizowali.

Jeho dźensniši čłonojo cyle w zmysle załožerjow dźěło pokročuja a wosebje měšćanski muzej wobstajnje a čestnohamtsce podpěruja. „Stawizny a stawizniske slědźenja słušeja k městu. To chcemy dale wjesć“, potwjerdźa předsydka Rita Hertel zašły pjatk we Wojerecach.

Ralbičan šulerjo pisaja knihu

Ralbicy. 16 šulerjow 8. lětnika Serbskeje wyšeje šule Ralbicy přewjedźe lětsa zhromadnje z Ludowym nakładnistwom Domowina projekt „Naša serbska kniha“. Z wučerku serbšćiny Juliju Serbinec a lektorku Weroniku Žurowej nadźěłaja młodostni hač do nazymskich prózdnin wobsahi za swójsku serbsku knihu. W srjedźišću maja dopomnjenki bywšich šulerjow na swoju šulu stać.

Dźěłaja nětko hromadźe

Budyšin. Zapósłanče a zapósłancy stronow Lěwicy, SPD, Zelenych a Die Partei dźěłaja w Budyskej měšćanskej radźe wotnětka w frakciji „Soziales Nachhaltiges Budyšin“ hromadźe. Frakcija ma napřećiwny pol k sylnej frakciji AfD w radźe być. Frakciji přisłuša dohromady pjeć politikarkow a politikarjow. AfD ma tuchwilu wosom zapósłančow a zapósłancow w radźe.

Warnuja před kupanjom

Nic jenož na wsach, ale tež w městach maja mnozy doma skót. Něchtóžkuli nimo toho drobny skót plahuje. Wšitcy so wo strowotu swojich lubuškow ­prócuja. K tomu ­přinošować chce naša serija z pokiwami z weterinarneje ­mediciny. (38)

Žuwaki (Wiederkäuer) wobsedźa wosebity natwar požiwanskeho systema. Nimo črjewow maja wone tři předžołdki. Su to jelito (Pansen), žwanc (Netzmagen) ­a psalter (tež: Blättermagen). Poprawny žołdk žuwakow su putry (Labmagen), z kotrychž su w prjedawšich časow pola ćelatow sydrišćo (Lab) za zhotowjenje twarožka wudobywali. Wšitke mjenowane žołdki su wažne za wurunane požiwanje žuwakow. Je-li pica skažena abo su-li w njej kónčkojte dźělčki, hrozy strach wšelkich dysfunkcijow při požiwanju.

Přeměsćenje putrow (Labmagenver­lagerung) pak ma druhe přičiny a wuskutki za strowotu žuwakow: Wony zjaw wopisuje pućowanje putrow wot poprawneho městna w brjuše do směra na rjap, přez tworjeny płun w putrach. Přeměsćenje pokazuje so zwjetša pola ­kruwow po porodźe ćelatka. Nadobo je telko městna w brjuše a wšitke wjazace włokniny (Bindegewebe) w ćěle su chětro elastiske.