Stawizny njekónčaceho so wožiwjenja
Pod hesłom „Serbska ludowa reja – imaterielne kulturne herbstwo“ je sobudźěłaćerka Serbskeho instituta dr. Theresa Jacobsowa wčera we wobłuku Maćičneje akademije w Budyskim „Wjelbiku“ přednošowała.
Budyšin (SN/CoR). „Wjeselimy so jara, zo młoda žona z wobšěrnym wědomostnym profilom wot lěta 2015 pola nas dźěła“, rjekny dr. Susanne Hozyna ze Serbskeho instituta. Wona předstaji nimale 20 hosćom dotalne skutkowanje Theresy Jacobsoweje na Lipšćanskej uniwersiće a w serbskim slědźenišću kaž tež jeje towaršnostny angažement. Tuchwilu zaběra so dr. Jacobsowa tam mjez druhim z projektom wo serbskich wuměłcach. Wčera přiwobroći so wona hišće raz temje swojeho doktorskeho dźěła, kotrež bě 2014 jako kniha w LND wušło.
Porjedźenka
Serbskosć w srjedźišću
Z diskusije na 18. hłownej zhromadźiznje Domowiny we Wojerecach
Jako prěni diskutant mjenowaše dr. Pětr Brězan, čestny předsyda Bratrowstwa, hłownu zhromadźiznu z widom na pólskich a čěskich wobdźělnikow z asociěrowanych towarstwow „kužoł słowjanskeho ducha“. Zdobom skedźbni wón na to, zo su wšitcy na žurli „swědcy womłodźenja Domowiny“. Na to nawjaza županka župy „Michał Hórnik“ Zala Cyžowa. „Młodźina chce aktiwna być“, rjekny wona z pokazku na župje přistupjene tři młodźinske kluby. Naprašowanja wo podpěru přiběraja. Zo župy podpěru trjebaja, njeje žadyn nowy problem. „Njerěčeć, skónčnje jednać, njedajmy so zaso dźesać lět tróštować a na přichodnu generacisku změnu čakać“, přiwoła wona zamołwitym w zarjadomaj Domowiny a Załožby za serbski lud.
Kubłanski system sam mjeńšinowu rěč zachować njemóže
Předsyda Domowiny Dawid Statnik je wo někotrych aspektach skutkowanja třěšneho zwjazka po 17. hłownej zhromadźiznje porěčał. Tule hłowne mysle jeho ertnych wuwjedźenjow:
Nadawk a přinošk Domowiny je, hódnotu a widźomnosć serbšćiny aktiwnje spěchować. Mamy wšo za to činić, zo nastawa rěči přichileny wobswět. Wšudźe, hdźež chcemy rěč nałožować, mamy móžnosće za jeje wužiwanje tworić. Dyrbimy so za přičinami prašeć, čehodla jednotliwc-Serb do němčiny přeńdźe.
Swójbje samej njemóžemy zamołwitosć za zachowanje našeje maćeršćiny přewostajić, kubłanje w žłobikach, pěstowarnjach a šulach je dalši wažny stołp.
W Delnjej a Hornjej Łužicy nimale 6 000 dźěći a šulerjow serbsku rěč wuknje. Jich ličba je přez lěta stabilna a skerje stupaca najebać demografiske změny. W Sakskej posrědkuja a wužiwaja maćeršćinu w pěstowarnjach po modelu Witaj a w šuli po koncepciji 2plus. W Braniborskej nałožuja model Witaj w předšulskim a šulskim kubłanju.
Nowowuzwolene Zwjazkowe předsydstwo Domowiny
Rezolucija
nastupajo naćisk za wobnowjenje postajenja serbskeho šulstwa (SWSchulVO) w Braniborskej
Ministerstwo za kubłanje, młodźinu a sport kraja Braniborskeje planuje předźěłać dotalne postajenje wo wuhotowanju serbskeje a bilingualneje wučby. W naćisku wobnowjenja je mjez druhim zapisane, zo ma so wuknjenska skupina za wučbu serbšćiny a za bilingualnu wučbu hakle potom wutworić, hdyž je w njej znajmjeńša dwanaće šulerjow/šulerkow. Njedocpěje-li so wona ličba, da ma so wuknjenska skupina ze šulerjemi druhich lětnikow wudospołnić, doniž žadana ličba docpěta njeje.
Problemy njewobešli
Ze stron knježerstwow a parlamentow tójšto připóznaća Domowinje
Dołha bě lisćina postrownych rěčnikow na spočatku hłowneje zhromadźizny. Wjele bě wo tym słyšeć, kak sej zwjazkowe, sakske a braniborske knježerstwo, ale tež parlamentownicy zhromadne dźěło z Domowinu waža. Na jich zakładźe móžachu delegaća a hosćo schadźowanišćo z krutym přeswědčenjom wopušćić, zo je třěšny zwjazk serbskich župow a towarstwow knježerstwam a parlamentam w mjeńšinowych prašenjach akceptowany a připóznaty partner.
„Mnohotnosć serbskich towarstwow a zwjazkow, nałožki, rěč, pěsnje a drastu – prosće přisłušnosć k domiznje – pěstować je jimace“, rěka w lisće prezidenta zwjazkoweho sejma Norberta Lammerta, kotryž je zapósłanča Marja Michałkowa (wobaj CDU) předčitała. Njebě Lammertej tuž připad, „zo wuzwolichu sej Serbja před nimale 105 lětami mjeno Domowina za swój třěšny zwjazk najwšelakorišich zjednoćenstwow a towarstwow“.
Młoda žona nětko Slepjanskemu folklornemu ansamblej předsyduje
Na hłownej a wólbnej zhromadźiznje su čłonojo Slepjanskeho folklorneho ansambla 3. měrca 29lětnu Stephanie Bierholdtec za nowu předsydku wuzwolili. Wona naslěduje Wolfganga Kotiseka. „Mi je wědome, zo změju tójšto dźěła a zamołwitosće. Njebudźe lochko wšitko tak zmištrować kaž mój předchadnik. Je tuž derje, zo wostanje wón dale w předsydstwje a mi tak pomocliwje poboku“, Slepjanka podšmórnje.
Gmejna měła wjac zajima za kulturu pokazać
Rozmołwa z kulturnikom Wolfgangom Kotisekom
Slepjanski folklorny ansambl měješe spočatk měrca hłownu a wólbnu zhromadźiznu. Alfons Wićaz je so z jeho wjelelětnym organizatoriskim nawodu Wolfgangom Kotisekom rozmołwjał.
Kajku bilancu je ansambl sćahnył?
W. Kotisek: Wot lěta 1973, potajkim wot załoženja našeho ansambla, hač do kónca 2016 mějachmy 1 247 wustupow. K tomu přińdźe tójšto internych programow, kaž na jubilejach. Tehdy běchu wšitcy naši čłonojo ze Slepjanskeje wosady. Dźensa su woni tež ze zdalenišich kónčin, z 18 wšelakich wsow a městow. Najdale jězdźitaj trubkar a basist z Hamburga a Lipska. Z Ćisowa je swójba Zahrodnikec z klarinetu, huslemi a dudami zastupjena. Mamy studentow a wukubłacych. Dyrbimy tuž tójšto wobkedźbować, zo móhli tež zhromadne proby přewjesć. Loni wuhotowachmy pjeć wustupow. Smjerće mojeje mandźelskeje dla smy wjetšu přestawku zapołožili. Nětko chcemy aktiwity zaso zesylnić.
Kak radźi so wam najebać tele zdalenosće ansambl hromadu dźeržeć?
Zwiski ke korjenjam pohłubšić
Krabatowe towarstwo za regionalne wuwiće dwurěčneje Łužicy chce swoje zwiski do domizny Krabata, chorwatskeho a słowjenskeho regiona Žumberak zesylnić.
Chrósćicy (AK/SN). „Ze swojej wobstejacej syću partnerow a ze swojimi nazhonjenjemi chcemy mjez turistikarjemi we Łužicy a w Žumberakskim regionje posrědkować“, podšmórny předsyda Krabatoweho towarstwa Reiner Deutschmann wčera na hłownej zhromadźiznje towarstwa w Chrósćicach. „Zaměr je dołhodobny kooperaciski projekt přez europski spěchowanski program Leader mjez łužiskim Krabatowym regionom a chorwatsko-słowjenskej namjeznej kónčinu. To je wulke wužadanje, ale móžemy je zmištrować.“ Prócować chcedźa so tohorunja wo zwiski mjez Budyskim wokrjesom a komunami w regionje Žumberak. Tole měła předewšěm iniciatiwa wjesnjanostow być.
