Wo wučerjow dyrbi Sakska sama wabić

pjatk, 28. junija 2019 spisane wot:

Praha (SN/at). Temy, kotrež staj kubłanskaj ministraj Čěskeje a Sakskeje Robert Plaga a Christian Piwarz (CDU) wčera w Praze rozjimałoj, su zdobywanje wučerjow, digitalizaciju a medijowe kubłanje na šulach kaž tež cuzorěčne wukubłanje. Na rozmołwje wobdźěleni běchu tež zapósłancy Sakskeho krajneho sejma Marion Junge (Lěwica), Lothar Bienst a Marko Šiman (wobaj CDU). Čěska strona je zajimowana, nastupajo digitalizaciju w swojich kubłanišćach ze Sakskej hromadźe dźěłać, rozprawja čłon europskeho wuběrka krajneho sejma Marko Šiman.

Wobaj ministraj staj wčera tež na serbšćinu nawjazałoj. Našu maćeršćinu do diskusije zapřijeć móža runje tak we wobłuku metodiki při zdźěłanju digitalnych wučbnych srědkow. Kak móhło to konkretnje wupadać, so Šiman nětko praša: „Što je wažne a što trjebamy za serbsku wučbu?“ Wón ma za spomóžne z małymi krokami započeć.

To a tamne (28.06.19)

pjatk, 28. junija 2019 spisane wot:

W parku so słónčić móže jara drohe być. W italskim Venedigu je so 23lětna Ka­nadźanka na Papadopoli-zahrodach w bikiniju słónčiła a dyrbješe za to 250 eurow­ pokuty płaćić. Zo njeje dowolene po lagunowym měsće z jeho wu­znam­nym historiskim centrumom w kupanskej drasće so po­hibować, na zjawnych městnach přebywać abo priwatne jězdźidło wužiwać, wona nje­wědźeše.

Město Mnichow je porno Venedigej wotewrjeniši.­ Hač mužojo abo žony, wšitcy smědźa so při rěce Isar tež jenož w kupanskich cholowčkach słónčić. Hłowna wěc, zo su primarne splažne dźěle njewidźomne, tak rěkaše tele dny jednohłósnje w Mnichowskej měšćanskej radźe. To wšak hladajo na přewšo katolsku Bayersku chětro překwapja. Zwonka wupokazanych městnow pak maja wšitcy wotpowědnje zdrasćeni być.

Budyšin (CS/SN). „Měniš, zo chcedźa Rusojo wójnu?“ Tale linka z basnje Jewgenija Jewtušenka słužeše jako hesło zarjadowanja, na kotrež je Budyska Lěwica předwčerawšim do Röhrscheidtoweje bašty přeprosyła. Z hosćom běštaj tam bywši zapósłanc Lěwicy w zwjazkowym sejmje Wolfgang Gehrcke kaž tež žurnalistka a awtorka Christiane Reymann. Wonaj staj njedawno knihu „Němska a Ruska – kak dale?“ wozjewiłoj. W kole, kotrež moderěrowaše serbski zapósłanc krajneho sejma Hajko Kozel, sedźeše nimo toho hospodarski eksperta Reinhold Gläß. Wón je za saksku software-firmu wjele w Ruskej a na Ukrainje po puću.

Dalšej wosobje zajeli

štwórtk, 27. junija 2019 spisane wot:

Kassel/Karlsruhe (dpa/SN). Nastupajo zamordowanje Kasselskeho knježerstwoweho prezidenta Waltera Lübcki su dalšej wosobje zajeli, kaž zwjazkowe prawiznistwo dźensa wobkrući. Jedna so wo wikowarja a posrědkowarja brónjow za wobskorženeho Stephana E. To wozjewjeja wjacore nowiny. W nocy na dźensa je policija wšelake městnosće přepytała, mjez druhim tež dźěłowe městno podhlad­neho, a nańdźe hnydom wjacore brónje. Zajataj mužej mataj so nětko za připomoc k mordarstwu zamołwić.

Nowa ministerka zapokazana

Berlin (dpa/SN). Prawiznicu a politikarku SPD Christinu Lambrecht su dźensa w zwjazkowym sejmje jako nowu zwjazkowu justicnu ministerku zapokazali. Wona naslěduje Katarinu Barley, kotraž budźe jako zapósłanča w Europskim parlamenće skutkować. Lambrecht je hižo dlěje hač 20 lět zapósłanča zwjazkoweho sejma a bě naposledk statna sekretarka financneho ministerstwa. Jako justicna ministerka chce wona mjez druhim sudniske jednanja pospěšić.

Němska ma wjace wobydlerjow

Njespokojnosć na lětušim Serbskim dnju

štwórtk, 27. junija 2019 spisane wot:

Lubnjow (SN/at). Dokelž so wólbna perioda za aktualnej krajnej parlamentaj w Braniborskej a Sakskej nachila, stej tamnišej frakciji Lěwicy swój Serbski dźeń lětsa hižo­ minjeny pjatk w błó­towskim Lubnjowje wotměłoj. A wusłyšeć bě mjez wobdźělenymi zapósłancami wěsta njespo­kojnosć. W Braniborskej njeje přisłušne ministerstwo za młodźinu, sport a kubłanje docpěło směrnicu zdźěłać, zo bychu w krajnym etaće 2019/2020 po 400 000 eurach zakótwjene srědki jako podpěru dźěćacym dnjowym přebywanišćam za serbske kubłanske poskitki tež přewostajić móhli. Za to trěbna směrnica prosće pobrachuje. Zapósłanča Anke Schwarzenberg podšmórny, zo je frakcija Lěwicy zwólniwa proces wožiwjenja serbskeje rěče podpěrać. „To pak dźe jenož na jednej runinje ze serbskimi akterami, staršimi, kubłarjemi a nošerjemi zarjadnišćow. Kubłanske ministerstwo měło to koordinować, zo bychu poskitki zhromadnje wuwili.“

Budźe „ludowe znapřećiwjenje“?

štwórtk, 27. junija 2019 spisane wot:

Drježdźany (SN). Dobudźe-li CDU lětuše wólby krajneho sejma, chce sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) instrument „ludowe znapřećiwjenje (Volkseinwand)“ jako nowu formu direktneje demokratije w kraju zawjesć. To piše wón w aktualnym wudaću tydźenika Zeit. Po tym měli wobydlerjo nastupajo zakonje nimo etatnych, wot krajneho sejma wobzamknjenych, poslednje słowo měć a wo nich hišće raz wothłosować. Za to měli podpisma něhdźe pjeć procentow wólbokmanych zběrać. Hdyž wone předleža, „prašeja so wšěch wólbokmanych, hač měł zakoń woprawdźe płaćiwosće nabyć“, piše Kretschmer. Liči jednora wjetšina hłosow haj abo ně.

Šef sakskeje FDP Holger Zastrow wita, zo je CDU za sebje temu direktneje demokratije wotkryła, wočakuje pak, zo so najprjedy wobstejace wupruwowane instrumenty zjednorja a wolóža.

Nutřkopolitiski rěčnik Zelenych w krajnym sejmje Valentin Lippmann CDU namołwja do wólbow ze Zelenymi, Lěwicu a SPD so rozmołwjeć, wšako je za namjetowane­ změny dwutřećinowa wjetšina parlamenta trěbna.

Lud bóle zapřijeć

štwórtk, 27. junija 2019 spisane wot:

W padźe wólbneho dobyća chce sakski ministerski prezident Michael Kretschmer wobydlerjam Sakskeje zmóžnić, wo zakonjach, kotrež je krajny sejm schwalił, doskónčnje rozsudźić. To čitamy w aktualnym wudaću tydźenika Zeit. Wón pak rěči tam runje tak wo tym, kóždy zakonski naćisk přichodnje online wozjewić chcyć, zo móhła ludnosć swoje mysle k tomu wuprajić. Wobaj namjetaj měli w zwisku widźeć. Bóle na lud poskać chcyć a jeho argumenty do politiskeho dźěła přiwzać njeje žadyn špatny wotpohlad. Prašenje pak je, hač so jedyn namjet z dalšim prěkuje. Stanu so ludźo, kotrychž namjety njewobkedźbowane wostanu, z wosebitymi wabjerjemi za wothłosowanje wo wotpowědnym zakonju? A što rěka to wšo za krajny sejm jako zakonjedawarja?

Zo dyrbja strony swoju dźěławosć lěpje a transparentnišo rozłožić, poprawom žane nowe dopóznaće njeje. A tohodla njeměli jenož politikarjo předležace namjety wobšěrnje rozjimać. Axel Arlt

To a tamne (27.06.19)

štwórtk, 27. junija 2019 spisane wot:

Čerstweho a wokřewjaceho wětřika dla je muž w braniborskim wokrjesu Märkisch-Oderland póndźelu dospołnje nahi z motorskim jěł. Jako jeho policistaj zadźerže­štaj, wón jimaj rjekny, zo dźě je ćopło. Z konsekwencami muž ličić njetrjeba, wšako měješe krute črije wobute a nahłownik. Nimo toho njeje so nichtó pola policije hóršił. Zastojnikaj zwě­sćištaj tuž jenož identitu muža a proše­štaj jeho, znajmjeńša so cholowy wobuć.

Jara njerozumny je so 85lětny muž minjenu njedźelu na awtodróze do Cuxhavena zadźeržał. Tak je wotjězdku skomdźił a so z awtom cyle jednorje na dróze zawróćił. Dalši 50lětny šofer móžeše zražce runje hišće tak zadźěwać, 85lětny pak dale jědźeše. Jako policistaj jeho doma nańdźeštaj, jimaj wuměnkar wotmołwi, zo wšak so ničo stało njeje. Zastojnikaj pak sćazaštaj jemu jězbnu dowolnosć. Nimo­ toho ma starc z chłostanskim jednanjom ličić.

Měli konflikty rozrisać

srjeda, 26. junija 2019 spisane wot:

Ewaluaciska rozprawa załožby Sakske wopomnišća nětko předleži

Drježdźany/Budyšin (UM/SN). Ewaluacija załožby Sakske wopomnišća, kotruž je institut Prognos přewjedł, je wotzamknjena. „Kónčna rozprawa wopřijima pozitiwne hódnoćenja runje tak kaž pokiwy k dalewuwiću załožby“, rozłožuje předsydka rady mjenowaneje załožby a mi­nisterka za wuměłstwo a wědomosć dr. Eva-Maria Stange (SPD). Hižo w dwój­nym etaće 2019/2020 Swobodneho stata Sakskeje su załožbje srědki přewostajene. Tak stupaja přiražki wot 2,45 milionow eurow na stajnje 3,046 milionow lětsa a klětu. To zmóžnja wjetše wudawki za personal, ale tež za wěcne zarjadniske nadawki, za srědki třećim kaž tohorunja za inwesticije.

W nowembru 2016 bu Susann Šenkec za předsydku rady Załožby za serbski lud wuzwolena. Lětsa w meji su ju radźi­ćeljo jednohłósnje w zastojn­stwje wobkrućili. Janek Wowčer je so z njej zetkał, je jej někotre prašenja zhladujo na minjenu wólbnu dobu rady stajił a so za wuhladami prašał.

Kak hódnoćiće dźěławosć załožboweje rady­ w minjenej legislaturnej dobje?

S. Šenkec: Wot lěta 1991 je Załožba za serb­ski lud nošny model za spěcho­wanje rěče, kultury kaž tež identity Serbow. 2016 smy 25. róčnicu jeje wobstaća swjećili. W februaru samsneho lěta bu 3. financne zrěčenje podpisane, kotrež zawěsća Serbam, serbskim institucijam, towarstwam a projektam hač do klětu­šeho wurunane spěchowanje, byrnjež trěbnu dynamizaciju parowali. Tak wobsteji na dobu pjeć lět – potajkim wot 2016 do 2020 – planowanska wěstota, ko­traž wotwěra zamołwitym móžnosće priority sadźeć, koncepty wuwiwać, změny přewjesć a do přichoda planować. Z projektom „Serbska rěč w nowych medi­jach“ dósta naš lud wot 2015 přidatne spěchowanske srědki, kotrež załožba w swójskej zamołwitosći wobhospodarja. To mam za wulki wuspěch.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND