Drježdźany (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) je k tomu namołwjał, so prawicarskoeks­tremistiskim tendencam w swobodnym staće „ze wšej mocu“ stajeć. „Sym kruće přeswědčeny, zo je prawicarski ekstremizm najwjetši strach za demokratiju“, rjekny wón dźensa w swojim knježerstwowym stejišću ke Kamjeničanskim podawkam w krajnym sejmje. Deklaracija steješe pod hesłom „Za demokratisku towaršnosć a sylny stat“. Bój přećiwo prawicarskemu ekstremizmej móžeš jenož jako bój za demokratiju dobyć, Kretsch­mer podšmórny. „Wažne je, zo jón ze srjedźišća towaršnosće wjedźemy. Dyr­bimy ludźi k zwjazkarjam sčinić.“

Babiš na wopyće w Němskej

srjeda, 05. septembera 2018 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je dźensa čěskeho ministerskeho prezidenta Andreja Babiša, kiž je znaty jako razny přećiwnik solidarneje europskeje politiki ćěkancam napřećo, z wojerskej ceremoniju witała. Na programje rozmołwow stejachu nimo němsko-čěskich poćahow wonko- a europ­skopolitiske temy. Babiš chcyše so tež z prezidentom zwjazkoweho sejma Wolfgangom Schäublu zetkać. Je to prěni wopyt 64lětneho Babiša jako čěski premier w Berlinje. Hakle njedawno bě wón po­twjerdźił, zo „ani jeničkeho migranta njepřiwozmje“. Namócnosće w Kamjenicy su jeho w tym nastajenju posylnili, kaž Babiš nowinarjam rjekny.

Berlin (dpa/SN). K zahajenju noweho lěwicarskeho hromadźenskeho hibanja „Stańće“ je iniciatorka Sahra Wagen-knecht potwjerdźiła, zo je najwažniši zaměr hibanja, wutworić lěwicarske knježerstwo. Wot awgusta je so wjace hač 100 000 podpěraćelow hibanju internetnje přizamknyło, kaž Wagenknecht wčera při předstajenju předewzaća w Berlinje zdźěli. Wočakowanja su přetrjechene. „Sym woprawdźe hnuta, zo je so telko ludźi přizjewiło.“

Hłowna přičina załoženja hibanja je „ćežka kriza demokratije“ w Němskej. Hdyž so ničo přećiwo tomu njestanje, „njebudźe kraj za pjeć abo dźesać lět wjace spóznajomny“, Wagenknecht rozłoži. „Najpozdźišo podawki w Kamjenicy su jasnje pokazali, zo njemóže tak dale hić kaž dotal a zo trjebamy nuznje politiski rozmach.“ Přećiwo nacijam dyrbjał prawniski stat postupować. Wagenknecht pak chcyła tych wróćo zdobyć, kotřiž nječuja so wot politiki hižo zrozumjeni.

To a tamne (05.09.18)

srjeda, 05. septembera 2018 spisane wot:

Kruwa na třěše garaže je w badensko-württembergskim Maichingenje wjacore hodźiny policiju zaběrała. Samo helikopter bě zasadźeny, zo móhli sej zastojnicy přehlad wo połoženju tworić. Howjado bě přez nasyp na zadnjej stronje garaže na třěchu zalězło a runje tak zaso dele, po tym zo běchu jemu wopojny srědk dali. Wohnjowi wobornicy dowjezechu je wróćo do ratarskeho zawoda, z kotrehož bě w rańšich hodźinach twochnyło.

Trójniki Sakskeje smědźa so na wose­bity dźeń wjeselić: Ministerski prezident ­Michael Kretschmer (CDU) přeprosy jich za 23. september do Lipšćanskeho zwěrjenca. Na 10. zetkanju tajkeho razu chcedźa 14 nowych tajkich ­trójkow do kruha kmótřiskich swójbow přiwzać. Wot lěta 1995 wukonja sakski premier čestne kmótřistwo trójnikow. Swójby dóstanu jónkrótnje 3 000 eurow.

Mikroplastika mjeztym wšudźe

wutora, 04. septembera 2018 spisane wot:

Oberhausen (dpa/SN). W Němskej dóstawa so po najnowšim přepytowanju kóždolětnje něhdźe 330 000 tonow tak mjenowaneje mikroplastiki do wobswěta. Fraunhoferski institut za wobswětowu, wěstotnu a energijowu techniku w Oberhausenje je to zličił a 51 žórłow emisije zwěsćił. Třećina wšeje mikroplasty nastawa při wotrybowanju wobručow. Dešć transportuje ju do dnowneje wody a do přirody. Mjeztym mamy mikroplastu we wšěch wobłukach wobswěta. Mikroplastika su pjeć milimetrow a mjeńše plastowe partikle.

Klimowa konferenca UNO

Bangkok (dpa/SN). W thailandskej stolicy Bangkoku su dźensa klimowu konferencu UNO zahajili. Na šěsć dnjow trajacym wuradźowanju chcedźa wjerškowe klimowe zetkanje přihotować, kotrež wotměje so w decembru w pólskich Katowicach. W Bangkoku wočakowachu wjace hač 2 000 wobdźělnikow. Na konferency chcedźa wobzamknjenja klimoweho wjerška w Parisu 2015 do kruteho zakonskeho teksta splesć.

Najwjetši taifun po 25 lětach

Starosći so jara

wutora, 04. septembera 2018 spisane wot:
Berlin/Drježdźany (dpa/SN). Z Durin­skeje pochadźacy frakciski jednaćel SPD w zwjazkowym sejmje Carsten Schneider warnuje, po namócnosćach w Kamjenicy połoženje zaso jako normalne wobhladować. „Situacija na wuchodźe Němskeje je fragilna. Demokratija njeje skrućena, čehoždla so jara starosću“, rjekny wón wčera w telewiziji. Dźensa chcyše sakski sejm podawki w Kamjenicy rozjimać. Ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) je knježerstwowe stejišćo připowědźił. Minjenu nóc bě połoženje w Kamjenicy po koncerće přećiwo rasizmej a pr awicarskemu ekstremizmej z 65 000 wopytowarjemi měrne wostało.

Zasudźeja namóc přećiwo medijam

wutora, 04. septembera 2018 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Namóc přećiwo medijam je po posudku Zwjazka žurnalistow Němskeje (DJV) kónc tydźenja w Kamjenicy nowu kwalitu docpěła. Jeničce ličba tajkich podawkow wostrózbja, rjekny předsyda DJV Frank Überall powěsćerni dpa. „W Sakskej je minjene dny k prawym honjeńcam dóšło, štož so dale přiwótřa. Tomu mamy zadźěwać, zo njeby so z normalitu stało.“ Policija je drje na namócnosće reagowała“, Überall rozłoži, „wona dyrbjała z wotpowědnymi mocami prezentna być, zo móhła žurnalistow skutkownišo škitać, kotřiž zakładne prawo nowinarskeje swobody wukonjeja. Tam su hišće njedostatki.“ Wón swojim kolegam radźi, w kóždym jednotliwym padźe skóržbu zapodać a njeskutki tak derje kaž móžno dokumentować. Minjeny kónc tydźenja běchu demonstranća mjez druhim reporterow MDR nadběhowali a jednoho zranili.

Namjet Spahna zbudźa spjećowanje

wutora, 04. septembera 2018 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za strowotnistwo Jens Spahn (CDU) zbudźa ze swojej iniciatiwu nastupajo darowanje organow spřećiwjenje w uniji. Strowotniskopolitiska rěčnica frakcije CDU/CSU w zwjazkowym sejmje Karin Maag reagowaše w rozmołwje z nowinarjemi hněwna. „Tak to njeńdźe. Ničimy swójski zakonski namjet z debatu, kotraž přezahe přińdźe.“ Politikarka CDU warnuje, zo móhł namjet Spahna hišće wjetše strachi wuskutkować a dowěru ludźi do systema darowanja organow wosłabić.

Spahn namjetuje, zo měł kóždy awtomatisce darićel organow być, hdyž so ­za čas žiwjenja wuraznje přećiwo tomu njewupraja – abo po smjerći přiwuzni. Dotal płaći nawopačny princip. Po nim smědźa lěkarjo zemrětemu organy jenož wuwzać, hdyž je potrjecheny tomu za čas žiwjenja wuraznje přihłosował.

Prezident zwjazkoweje lěkarskeje komory Ulrich Montgomery mjenuje namjet Spahna „dobru ideju“, kotraž pak ­je prawnisce ćežko zwoprawdźomna. „Diskusiju mamy w towaršnosći wjesć.“

Zmužity namjet

wutora, 04. septembera 2018 spisane wot:
Na tu debatu so hižo wjeselu! Dyrbjał ­kóždy z nas darićel organow być, chibazo to wuraznje wotpokazuje? Wotpowědny namjet zwjazkoweho strowotniskeho ministra Jensa Spahna mam za chětro chrobły. Jako politikar a wjelelětny čłon CDU dyrbjał wón wědźeć, zo zbudźa namjet mjez konserwatiwnymi spjećowanje. Mje zajimuje nětko tendenca w towaršnosći. Zawěsće budu mnozy namjetej ministra Spahna přihłosować, skedźbnjejo na ty­sacy pacientow, kotřiž nuznje na darjeny organ čakaja. Druzy budu swarjeć, zo njemóžeš z čłowjekom wobchadźeć kaž ze starym awtom, z kotrehož spěšnje hišće kmane dźěle wutwariš, prjedy hač wone w šrotowej prasy žiwjenčko wuhasnje. Runje tak dyrbi so cyrkej wuprajić, što je wažniše: njewoblakowanosć ćěła tež po smjerći abo křesćanska winowatosć, potrěbnym z darjenym organom pomhać. Namjet ­Jensa Spahna je na kóždy pad zajimawy – a zmužity. Marko Wjeńka

To a tamne (04.09.18)

wutora, 04. septembera 2018 spisane wot:

Do zwonkazemskeho žiwjenja wěri Berlinski knježacy měšćanosta Michael Müller. „Zo je druhdźe hinašeho žiwjenja, kaž přeco wone tež wupada, a zo njejsmy jeničcy w uniwersumje, wo tym sym přeswědčeny“, rjekny 53lětny politikar SPD dźěćacym reporteram Berlinskeje nowiny B.Z. Přiwšěm wón njewěri, zo chcył něchtó zemju nadpadnyć. Sam by jako astronawt rady do swětnišća lećał. Jako dźěćo bě wón často w planetariju.

Jako chłóšćej hubje do šule zadobyłoj stej so holcy w badensko-württembergskim Dietingenje, byrnjež prózdniny byli. Holcy běštej tam wočinjene durje wuhladałoj. Přez nje dóstaštej so do běrowa domownika a spakosćištej jemu słódkosće. Z namakanym klučom dźěštej dale do wučerskeje stwy, hdźež pak jej wučerka lepi. Zawołana policija je holcy w starobje 13 a 15 lět domoj dowjezła.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND