Wažny je respekt

štwórtk, 09. awgusta 2018 spisane wot:

Minister za kultus Christian Piwarz je w Budyšinje starosće rozjimał

Budyšin (SN/MiR). Statneho ministra za kultus Christiana Piwarza (CDU) wočakowaše na žurli Budyskeho hotela „Residence“ wčera wječor na wšě 60 zajimcow. Mjez přitomnymi běštaj serbski zapósłanc Sakskeho krajneho sejma Marko Šiman a nawoda Sakskeho krajneho zarjada za šule a kubłanje Mathias Peter. Zastupjerjo za Serbow wažnych kubłanskich zarjadnišćow přitomni njeběchu.

To a tamne (09.08.18)

štwórtk, 09. awgusta 2018 spisane wot:

Wosebite wochłódźenje swinjam je nětko wohnjowa wobora na awtodróze blisko Lipska zmóžniła. Tam bě so Lkw, ze swinjemi nakładowany, skóncował a stejo wostał. Zo bychu wobornicy zwěrjata na připowěšaku při najwjetšej horcoće wochłódźili, popryskachu je na cyle njekomplikowane wašnje ze zymnej wodu.

Přežadana listynošerka w Horbje blisko Stuttgarta njeje cyle jednorje sta listow roznošowała. Pad bu wujasnjeny, dokelž bě dalša žona njewočinjene listy w kontejneru za staru papjeru našła. Policija tuž přepytowaše a zdźěli, zo bě přistajena póšty jeničce w juliju něhdźe 340 listow wotbyła. Jako zastojnicy jeje bydlenje přepytowachu, namakachu 117 dalšich. To wšak njeje jenički tajki pad. Hižo loni w februaru bě lištonoš priwatneho předewzaća něhdźe 400 listow w lěsu wotbył, dokelž měješe rozkoru ze šefom.

Konflikt so přiwótřa

srjeda, 08. awgusta 2018 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Wikowanski kon­flikt­ mjez USA a Chinu so přiwótřa. Wot 23. awgusta chcedźa USA nowe cła 25 procentow na twory w hódnoće 16 miliardow dolarow zawjesć. Lisćina wudźěłkow je hižo zestajana, zdźěli běrow wiko­wanskeho społnomócnjeneho Roberta Lighthizera wčera wječor we Washing­tonje. Hižo wot spočatka julija płaća cła za chinske importy we wobjimje 34 miliardow dolarow. China žada sej za to cła na awta a wšelake zežiwidła z USA.

Strach zapalenja BMWjow

Mnichow (dpa/SN). Stracha zapalenja dla dyrbi 324 000 awtow typa BMW do zamkarnjow. Wotpowědny list dóstanu mějićeljo přichodny tydźeń, kaž z Mnichowa informuja. Potrjechene su BMW 3, 4, 5, 6, 7, X3, X5,X6 ze štyricylindrowym dieselowym motorom, kotrež je koncern w času wot apryla 2015 do septembra 2016 twarił. Tež awta ze šěsć­cylindrowym dieselowym motorom, twarjene mjez julijom 2012 a junijom 2015, dyrbja do zamkarnjow.

Njewjedra w Hessenskej

Wulke škody zawinił je wčera woheń na chěžach sydlišća w sewjerorynsko-­west­falskim Siegburgu blisko želez­niskeje čary Köln–Frankfurt n. M. W běhu krót­keho časa so płomjenja rozpřestrěchu a zni­čichu wjacore chěže. 15 ludźi njemóže hižo do swojich bydlenjow. Někotři su w nuzowym kwartěrje. Foto: dpa/Oliver Berg

Čakaja na nas hišće horce časy?

srjeda, 08. awgusta 2018 spisane wot:
Podstupim (dpa/SN). Strach horceje doby njehodźi so z wida klimowych fachowcow tež při dodźerženju Pariskeho klimoweho zrěčenja doskónčnje wuzamknyć. Tak by so zemja dołhodobnje wo tři do pjeć stopnjow celsija woćopliła a mórska hładźina wo dźesać do 60 metrow stupała, pisa Podstupimski institut za přeslědźenje klimowych sćěhow. Tuchwilu rozjimuje mjezynarodna skupina wědomostnikow na narodnej akademiji wědomosćow w USA móžnosće, kak to wot- wobarać. Přichodnje drje budźe wjele ćešo globalne sćoplenje zemje wěsće pola 1,5 do 2 stopnjow celsija zadźeržeć. Předewšěm zaběraja so wědomostnicy z pozhubjacym so lodom w Grönlandskej.

Giga-factory do Łužicy wabić

srjeda, 08. awgusta 2018 spisane wot:

Budyšin (SN). Tesla pyta tuchwilu so hodźace stejišćo za twar jednoho z prě­nich europskich zawodow Giga Factory, w kotrychž maja so produkować wulke mnóstwa modernych litiumo-ionowych bańkow a baterijow za elektroawta a sta­cionarne milinowe składy. „To je šansa w prawym času za strukturnu změnu we Łužicy. Njesměli ničo skomdźić, tajku firmu k nam dóstać.“ Takle pisa dr. Měrćin Krawc, předsyda SPD w Budyšinje a sam powołansce dźěłacy we wobłuku inowatiwnych energijowych technikow, w nowinskej zdźělence iniciatiwy Serbski sejm, kotraž SN předleži. „Sym za to hižo zwisk k sakskemu hospodarskemu ministerstwu nawjazał. Statne spěchowanje tajkeje wulkoinwesticije móhło paralelnje k mnohim projektam w hórnistwje dźěłacym časowje bliske wurjadne perspektiwy skićić.“ Hanzo Wylem-Kell, předsyda Łužiskeje aliancy a tohorunja předewzaćel we wobłuku solarneje a skła­dowanskeje techniki, měni: „Kompetency w chemiji, awtomatizaciji abo wuporjedźenju, kotrež w brunicowych jamach a milinarnjach maja, tworja za to najlěpše wuměnjenja.“

Maas: Iran njeizolować

srjeda, 08. awgusta 2018 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Po płaćiwych nowych sankcijach přećiwo Iranej warnuje němski zwjazkowy wonkowny minister Heiko Maas (SPD) před přiwótřenjom konflikta a hrožacym chaosom w krizowym regionje. „Mamy to za zmylk, nuklearne zrěčenje z Iranom spušćić“, praji wón dźensa w nowinje Passauer Allgemeine. Zrěčenje njeje perfektne, ale lěpša alternatiwa, hač scyła žane njeměć. W lěće 2015 wotzamknjene dojednanje ma wuwiću iranskeje atomoweje bomby zadźěwać. Za to měli zapadne kraje sankcije zběhnyć a tak mjez druhim inwesticije w Iranje zmóžnić. Maas wojuje dale za zrěčenje, dokelž wone tež wěstotnym zaměram słuži. Iran dźě leži w susodstwje Europy. Izolacija Irana móhła fundamentalistam pohon być.

Lěs so prawdźepodobnje žehli

srjeda, 08. awgusta 2018 spisane wot:

W Budyskim wokrjesu lěsy ze stražniskich wěžow wobkedźbuja

Židźino/Wojerecy (dpa/SN). Ze 36,8 stopnjemi nad nulu su minjeny tydźeń we Wojerecach nowy horcotny rekord Sakskeje naměrili. Lěsny inženjer Thomas Sobczyk hlada z wulkimi starosćemi na jasne módre njebjo. „Zo hižo tak zahe lisćo ze štomow pada, nas starosći. Dlěje trajaceje horcoty je na zemi lědma hišće wegetacije. Měšeńca wotpadaneje jehliny, zeschnytych łopjenow, wrjosa a trawy móže so při tajkej horcoće spěšnje za­palić“, wujasnja sobudźěłaćer delnjeho lěsneho zarjada Budyskeho wokrjesa.

Thomas Sobczyk steji w lěsu pola Židźi­noho, tři kilometry wot Wojerec zdalenym. Na mnohich městnach dyrbješe wón za wobłuk, kotryž zamołwja, najwyši schodźenk stracha lěsneho wohenja postajić. 28 tajkich wohenjow pjelni­ dotalnu lětušu statistiku. Loni bě jich w dwanaće měsacach wšo dohromady 18. Lěs so tuž prawdźepodobnje žehli.

Trjebamy lód?

srjeda, 08. awgusta 2018 spisane wot:
Zaso raz warnuja wědomostnicy před sćěha­mi klimoweje změny. Skeptikarjo wšak najnowše dopóznaća znowa wotpokazuja – hdyž nic impulsiwnje, da snano na měnjenja móličkeje mjeńšiny fachowcow so złožujo. Wothladajo wot wěsteje horstki pumpotacych politikarjow a jich přiwisnikow, kotřiž fenomen dospołnje prěja a jón jako dalokowuchodne wu­namakanje wopisuja, dźe w zjawnej diskusiji runje hladajo na tuchwilnu hor­cotu a suchotu hłownje wo prašenje, hač a w kotrej měrje čłowjek móžnu katastrofu zamołwja. Wotwidźeć tež je, zo – dožiwimy-li přichodny dešćikojty a chłódniši tydźeń – diskurs do eksaktnje napře­ćiw­neho směra poběži. Fakt je: Přerězna temperatura wobstajnje stupa, konsekwency su fatalne. Poprawny problem w tym zwisku: Chcemy so wo tym rozmołwjeć, štó je na wobstejnosćach wina, abo wo tym, štó móže na nich ewentualnje (hišće) něšto změnić? Bosćan Nawka

Pirna (Łu/SN). Zańdźenu sobotu je katolska wosada swjateje Kunigundy w Pirnje na wječornej Božej mši swojeho wjele­lětneho arcyměšnika dr. Bena Šołtu wopominała. Beno Šołta, w Radworju rodźeny, je wosadu 24 lět do a po Druhej swětowej wójnje nawjedował. Zakazaneje podpěry pólskim nućenym dźěłaćerjam dla sćaza jemu Gestapo słowjansku biblioteku a zawleče jeho do koncentraciskeho lěhwa Dachau, hdźež je štyri lěta tradać dyrbjał. W Dachauwje běštaj tež serbskaj farar Jan Cyž-Hajničanski a kapłan Alojs Andricki. Kapłan Andricki, pochadźacy tohorunja z Radworja, wšak so z koncentraciskeho lěhwa nawróćił njeje.

Na kóncu Božeje mšě zhromadźichu so wosadni před cyrkwju, hdźež „kopolak“ na Bena Šołtu dopomina. Tam po­rěča duchowny na wotpočinku Eckhard Wagner wo spomóžnym skutkowanju bywšeho wosadneho fararja, wosada modleše so próstwy a połoži běłu róžu.

Byrnjež arcyměšnik dr. Beno Šołta čas žiwjenja zastojnstwo w Serbach njewukonjał, angažowaše so wón we Łužisko-serbskim narodnym wuběrku a w serbskich towarstwach.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND