To a tamne (09.06.22)

štwórtk, 09. junija 2022 spisane wot:

„Pomhajće! Smy nadpadnjeni“ – z tutym tekstom na displayju je bus po badiskim Endingenje po puću był. Wjacori šoferojo policiju wo tym informowachu. Po tym zo běchu zastojnicy bus zadźerželi, zwěsćichu, zo je šofer busa powěsć mylnje aktiwizował. Po informacijach policije ma najwjace busow za nuzowy pad knefl, kotryž ćichi alarm zawinuje.

Powostanki hoberskeho dinosawriera su slědźerjo na britiskej kupje Isle of Wight namakali. Je to jedyn z najwjetšich hdy w Europje namakanych rubježnych dinosawrierow scyła. Wón bě dlěši hač dźesać metrow. Namakane fosilije – kosće pónoje a rjapa – pochadźeja wot dwunohateho dinosawriera z hłowu krokodila. Namakanka podpěruje hypotezu, zo pochadźa „Spinosawrus“ ze zapadneje Europy. Z pomocu wědomostnych metodow chcedźa nětko starobu zwěrjeća zwěsćić.

„Łužica je wosrjedź Europy“

srjeda, 08. junija 2022 spisane wot:

Łužiski cyrkwinski dźeń wot 24. do 26. junija w Zhorjelcu Serbow kruće zapřija. Serbski centrum namakaš direktnje na Delnim torhošću. Chór Łužyca z Choćebuza a Serbski superintendent Christoph Rummel z Hodźija zahajensku božu słužbu na Hornim torhošću sobu wuhotujetaj.

Zhorjelc (AK/SN). Tele aspekty stej Theresa Rinecker, generalna superintendentka w Zhorjelskej wulkowosadźe Ewangelskeje cyrkwje Berlin-Braniborska-šleska Hornja Łužica (EKBO), a Antje Pech, superintendentka w cyrkwinskim wobwodźe Lubij-Žitawa Ewangelsko-lutherskeje krajneje cyrkwje Sakskeje, wčera při prezentaciji programa podšmórnyłoj.

Awto do ludźi zrazyło

srjeda, 08. junija 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). W zapadnym Berlinskim nutřkownym měsće je dźensa awto do skupiny ludźi zrazyło. Při tym je znajmjeńša jedna wosoba žiwjenje přisadźiła, 30 ludźi je so zraniło. K njezbožu dóńdźe dopołdnja na Kurfürstendammje njedaloko Cyrkwje wopominanja. Policija spočatnje njewědźeše, hač jednaše so wo njezbožo abo wo nadpad. Šofera awta su zajeli. Na samsny městnje bě 2016 ke krawnemu atentatej dóšło.

Wo ukrainskim žiće rěčałoj

Istanbul (dpa/SN). Ruski wonkowny minister Sergej Lawrow a toho turkowski kolega w zastojnstwje Mevlüt Çavuşoğlu staj so dźensa w turkowskej stolicy Ankara zetkałoj. Při tym dźěše mjez druhim wo transport ukrainskeho žita. Ruska w zwisku z wójnu ukrainske přistawy blokuje. Dokelž je Ukraina jedyn z najwjetšich dodawarjow žita, fachowcy mjeztym před globalnej krizu žiwidłow a wulkej hłodowej nuzu w mnohich dźělach swěta warnuja. Płaćizny žita raznje přiběraja.

Ruska ze swójskim manewrom

Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) je wčera němskich wojakow zasadźenskeje jednotki NATO w Litawskej wopytał. Jeho přewodźeše litawski prezident Gitanas Nauseda (naprawo). Scholz je Litawskej přidatnu wojersku podpěru k zakitowanju přećiwo móžnemu ruskemu nadpadej přilubił. W Litawskej je tuchwilu tysac němskich wojakow. Foto: dpa/Michael Kappeler

Merkel: Ničo wopak nječiniła

srjeda, 08. junija 2022 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Bywša němska zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je swoju politiku Ruskej napřećo za čas swojeho 16lětneho zastojnstwa jako nawodnica knježerstwa naležnje zakitowała. W tym zwisku wona wčera wječor w Berlinje wotpokaza, so za tutu politiku zamołwić, wšako jej mnozy wumjetuja, zo je so napřećo ruskemu prezidentej Wladimirej Putinej přełahodnje zadźeržała. Bě to jeje prěni wulki interview po wotchadźe ze zastojnstwa loni 8. decembra. Nadpad Ruskeje na Ukrainu Merkel z jasnymi słowami zasudźi. Je to ranjenje ludoweho prawa, kotrež njeje wodajomne a nimo toho „wulka tragika“, Merkel w Berlinskim Ensemblu rjekny. Hladajo na eskalaciju mjez Ruskej a Ukrainu bě sej Merkel wěsta, zo je dosć přećiwo tomu činiła a zo nima sej ničo wumjetować. „Je jara zrudźace, zo njeje so to poradźiło. Hewak pak njejsym ničo wopak činiła.“

Žiwidła so dale podróša

srjeda, 08. junija 2022 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Wójna w Ukrainje so na němske ratarstwo „masiwnje wuskutkuje“. To je prezident ratarskeho zwjazka Joachim Rukwied Passauskim nowinarjam připowědźił. „Płaćizny energije su so podwojili, hnojidła su štyri króć dróše hač do wójny, tež pica je dróša“, wón rjekny. Ludźo měli so na dale přiběrace płaćizny žiwidłow nastajić. Zastaranje ludźi ze žiwidłami je hač do prěnjeho kwartala přichodneho lěta zaručene. Njezměje-li industrija dale płun, zo móhła dusyk jako hnojidło produkować, drje wunoški na polach jara spěšnje woteběraja.

Sudźa wukrajnych wojowarjow

srjeda, 08. junija 2022 spisane wot:

Donjeck (dpa/SN). Separatisća w kónčinje Donbasa su proces přećiwo třom wukrajnikam w rjadach ukrainskeje armeje zahajili. Najwyše sudnistwo separatistiskeje Ludoweje republiki Donjeck je dweju Britow a Marokkočana wobskoržiło, ruska statna powěsćernja Ria Nowosti rozprawja. Statne rěčnistwo je mjeztym zdźěliło, zo je móžno, zo wšitkich třoch wobskorženych k smjerći zasudźa.

Na wideju je widźeć, kak so třoch muži za lěsycami z pomocu tołmačerjow prašeja, hač skóržbu znaja a hač něšto přećiwo tomu maja, zo móže so proces zahajić. Wobskorženi tomu přihłosowachu.

Na ukrainskej stronje tójšto wukrajnikow přećiwo ruskim zadobywarjam wojuje. Ukraina sama bě jich wołała. Moskwa mjenuje jich „wukrajnych zóldnarjow“. Rěčnik zakitowanskeho ministerstwa Igor Konašenkow rjekny, zo jich jako regularnych wojakow njewobhladuja a zo mjezynarodne konwencije nastupajo wobchadźenje z wójnskimi jatymi za nich njepłaća. Tohodla dyrbjeli woni „w najlěpšim padźe“ z wjele lět trajacej jatbu ličić. Separatistej běchu wospjet hrozyli, zo chcyli wukrajnikow wotprawić.

Tójšto njeskutkow šćěpjenja dla

srjeda, 08. junija 2022 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). W zwisku z koronapandemiju su w Sakskej tójšto chłostajomnych njeskutkow přećiwo šćěpjenskim centram a druhim městnosćam šćěpjenja registrowali. Wot januara 2021 hač do apryla 2022 su po informacijach nutřkowneho ministerstwa w Drježdźanach cyłkownje 81 tajkich podawkow zličili, kotrež su přepytowanske jednanja zawinowali. Zwjetša dźe wo wobškodźenja, ranjenja domjaceho měra, wohroženja a padustwa, ale tež ranjenja, wočornjenja a zapalerstwa su mjez deliktami. Předewšěm Zhorjelski wokrjes (15 padow), krajna stolica Drježdźany (dźewjeć) a Vogtlandski wokrjes (wosom) při tym wosebje napadnu.

Njeskutki z wotpohladom, personalej abo pacientam zeškodźeć, su „samozrozumliwje“ policiji přizjewili, zdźěli rěčnik Němskeho čerwjeneho křiža, kiž wobhospodarja 13 šćěpjenskich centrow w kraju. Tak běchu njeznaći spytali, šćěpjenski centrum we vogtlandskim Eichachu zapalić. W Drježdźanach su praskotaki do centruma mjetali. Na wonkownych sćěnach wjacorych šćěpjenskich centrumow su móranja namakali.

Dalši kandidat za předsydu AfD

srjeda, 08. junija 2022 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Braniborski zapósłanc AfD w zwjazkowym sejmje Norbert Kleinwächter chce při bórzomnych wólbach stronskeho předsydy amtěrowaceho přesdydu Tina Chrupallu wužadać. Wón chcył tak wot mnohich čłonow zwuraznjenej próstwje wotpowědować a na zwjazkowym zjězdźe strony srjedź junija kandidować, rjekny Kleinwächter powěsćeri dpa. „Mjez čłonami sej nowozapočatk jara přeja, wobsahowje kaž tež stilistisce, wón doda. Njedawne wólby krajnych sejmow, při kotrychž bě AfD stajnje hłosy přisadźiła, su jemu pokazali, „zo zapřah Tino Chrupalla a Alice Weidel derje njefunguje“, Kleinwächter rjekny. Chrupalla nawjeduje zhromadnje z Weidel frakciju AfD w zwjazkowym sejmje. Kleinwächter ma podpěru ze stron wjacorych prominentnych zastupnikow stronskeho křidła, kiž mjenuje so zdźeržliwy. AfD je po słowach Kleinwächter hłownje „liberalno-konserwatiwna strona“. Prócowanja, tole do prašenja stajeć a stronu do směra na „socialny patriotizm“ wjesć, wón wotpokazuje. AfD chce na swojim zjězdźe wot 17. junija w Riesy nowe předsydstwo wolić.

To a tamne (08.06.22)

srjeda, 08. junija 2022 spisane wot:

W šnórce wudy zašmjatana pašturlica (Mäusebussard) je w sewjerorynsko-westfalskim Neussu zasadźenje wohnjoweje wobory zawinowała. Ptak bě so we wudźenskej nići nad rěku Erft zamotał a njemóžeše so sam wuswobodźić. Šnóra wisaše w štomje. Wohnjowi wobornicy pašturlicu ze sakom popadnychu a ze šnóry wuswobodźichu.

Wjace hač sto šulerjow a wučerjow z Němskeje su w awstriskim Kleinwalserskim dole z hórskeje nuzy wuchować dyrbjeli. Młodostni w starobje dwanaće do 14 lět z Ludwigshafenskeje kónčiny běchu na hórskej šćežce po puću, kotraž jich techniskim móžnosćam a ćělnym kmanosćam scyła njewotpowědowaše. Jako mjez nimi panika wudyri, wučer hórsku słužbu zazwoni. Ta cyłkownje 107 wosobow z helikopteromaj wuchowa. Dwaj šulerjej so zraništaj.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025