To a tamne (13.09.19)

pjatk, 13. septembera 2019 spisane wot:

Do rěki zajěł je małotransporter w předpomorskim Löcknitzu pola Greifswalda. Kaž policija zdźěli, bě na snadnej skłoninje parkowany transporter naraz preč, jako so žona po wobstaranjach nawróći. Awto bě w tym času do rěki Randow jěło. Niłkeho stawa wody dla njeje so na zbožo dospołnje podnuriło, tak zo móže­štej je wohnjowa wobora a traktor wućahnyć. Šoferka wšak twjerdźi, zo bě ručne spinadło přićahnyła a chód zapołožiła.

Bjez čriji a bjez fungowacych borzdźi­dłow je šofer nakładneho awta na awtodróze A 20 po puću był, jako jeho policisća zadźeržachu. 44lětny transportowaše 21 tonow zorna w měchach. Při kontroli so wukopa, zo bě Lkw hižo w meji při TüVje přepadnył a njeby scyła wjace jěć směł. Tak dyrbješe jón muž stejo wostajić a měchi na druhe awto překładować. Na šofera čaka nětko bolostna pokuta.

Wobara so wumjetowanjam

štwórtk, 12. septembera 2019 spisane wot:

Berlin/Wolfsburg (dpa/SN). Awtotwarc Volkswagen njeje po swójskich wuprajenjach w nowšich dieselowych awtach žane ilegalne připrawy za manipulaciju wotpłuna zatwarił. Po dotalnym přepytowanju „njeje so ničo ilegalneho stało“, zdźěli rěčnik koncerna. Wón reagowaše tak na rozprawu rozhłosa SWR, po kotrejž je awtotwarc pječa tež w nowšich dieselowych modelach wotpłunoweje normy 6 software zatwarił. Wona spó­znawa, zo awto runje pruwuja.

Wjace chudych rentnarjow

Berlin (dpa/SN). Samo při dalšim pozitiwnym konjunkturnym wuwiću drje strach chudoby w starobje přichodne lěta dale přiběra. To wuchadźa z dźensa wozjewjeneho přepytowanja Němskeho instituta za hospodarske slědźenje w nadawku Bertelsmannoweje załožby. Wot chudoby wosebje wohroženi su mało kwalifikowani, samostejacy kaž tež ludźo po dołhej bjezdźěłnosći. Podźěl chudych rentnarjow móhł po wobličenjach fachowcow wot tuchwilu 16,8 procentow na 21,6 proc. w lěće 2039 rozrosć.

Wojacy pomhaja po wichoru

Scenarij brexita předstajeny

štwórtk, 12. septembera 2019 spisane wot:

London (dpa/SN). Na ćišć parlamenta je britiske knježerstwo wčera wječor interny dokument wozjewiło, kotryž móžne sćěhi njerjadowaneho wustupa kraja z Europskeje unije wopisuje. Tak mje­nowany „Yellowhammer“-spis běchu medije hižo minjeny čas wuslědźili.

W šěsć stron wopřijacym dokumenće rěča mjez druhim wo protestach a njeměrach w zjawnym porjedźe, kotrež móhli sej „wulku ličbu“ policistow wužadać. Nimo toho móhło dołhich čakanskich časow při Ärmelowym kanalu dla k problemam při zastaranju ludźi ze žiwidłami a lěkami dónć. Z teje přičiny móhli mrětwy mjez zwěrjatami wudyrić, kotrež bychu tež strowotu ludźi wohrozyli. W dźělach kraja njebychu po wěstym času hižo dosć bencina měli. Połoženje by so přidatnje přiwótřiło, dokelž bychu ludźo nadměru wjele kupowali.

Z wozjewjenjom dokumenta wostanje britiske knježerstwo daloko za žadanjemi parlamenta. Zapósłancy běchu sej žadali, zo měło knježerstwo wšu komunikaciju w zwisku z brexitom wozjewić.

To a tamne (12.09.19)

štwórtk, 12. septembera 2019 spisane wot:

Powětrowe balony zakazać chcedźa Zeleni w Delnjej Sakskej. „K njebju pušćene balony přizemjeja w přirodźe, hdźež je ptački a dalše zwěrjata žeru a na to zahinu“, měni krajna předsydka Anne Kura medijam. Wona skedźbnja na to, zo je město Gütersloh z płunom pjelnjene balony hižo zakazało. Wobswětowe minis­terstwo zakaz wotpokazuje. „Po powětře lětace balony su ludźo hižo přeco ze sonami a nadźiju zwjazowali. Zakaz balonow swět njewumóži“, ministerstwo zdźěla.

Šěsć razow 37 poschodow na kolesu horje skakał je pólski ekstremny sportowc Krystian Herba. Ze specialnym kolesom je 38lětny wčera w Berlinje zdobom swójski rekord w Guinnessowej knize přewinył. Dobrej dwě hodźinje Polak w hotelu Park Inn na Alexanderowym naměsće na swojim trialbikeu schody horje ska­kaše, bjeztoho zo by jónu z kolesa zlězł.

Conte za wjace fleksibelnosće

srjeda, 11. septembera 2019 spisane wot:

Rom/Brüssel (dpa/SN). Italski ministerski prezident Giuseppe Conte chce so w Europskej uniji za wjace fleksibelnosće w etatowej politice zasadźić. Před senatom w Romje je so wón wčera za reformu stabilizowaceho pakta na dobro eura wuprajił. W Brüsselu chcyše sej dźensa změnu tak mjenowanych Dublinskich prawidłow žadać. Po nich je tón kraj za azylowe jednanje zamołwity, w kotrymž požadar azyla prěni króć na europsku zemju­ stupi. Italska ma, dokelž při morju leži, njelěpšinu.

Bomba na róčnicy rozbuchnyła

Kabul (dpa/SN). Na 18. róčnicy 11. septembra je dźensa njedaloko wulkopósłanstwa USA w afghaniskej stolicy Kabulu bomba rozbuchnyła. Po informacijach zakitowanskeho ministerstwa USA njeměješe detonacija wuskutki na dźěło wulkopósłanstwa. Hakle minjeny kónc tydźenja bě prezident USA Donald Trump měrowe jednanja z talibanami krótko do wočakowaneho zetkanja z islamistami wotprajił.

Kupperman Trumpa poradźuje

Pod wulkim nawalom medijow a w tradicionalnej drasće su dźensa w bayerskim Bad Hindelangu něhdźe 700 howjadow z hórskich­ pastwow wróćo do doliny ćěrili. Tak mjenowany „Viehscheid“ zwjazuja tam kóžde lěto z ludowym swjedźenjom. Foto: dpa/Lino Mirgeler

Němska mjeńšina z nowymi žadanjemi

srjeda, 11. septembera 2019 spisane wot:

Flensburg (SN). Hłowne zastupnistwo němskeje mjeńšiny w Danskej, Zwjazk němskich Sewjeroschleswigčanow (BDN), je na swojim njedawnym posedźenju rěčnopolitiske žadanja němskeje mjeńšiny aktualizował. To rozprawja němski dźenik w Danskej Der Norschleswiger. „Někotre ze staršich žadanjow su spjelnjene, za to su nowe k tomu přišli“, rjekny komunikaciski šef BDN Harro Hallmann.

Spokojeni móžachu zwěsćić, zo su ze stron Danskeje žadanja za dansko-němskej dwurěčnej awtodróhowej taflu spjelnili runje tak kaž dwurěčnu pokazku, zo je w sewjeroschleswigskich chorownjach lěkowanje tež w němskej rěči móžne. Nimo toho w brošurje wo tym informuja, zo móžeš na zarjadnistwach a sudnistwje němčinu nałožować.

Merkel za nowu sylnosć Europy

srjeda, 11. septembera 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je hladajo na globalne přesuwanje mocow Europsku uniju k zhromadnemu dźěłu namołwjała. Je načasu nowu sylnosć wuwiwać, rjekny wona na dźensnišej generalnej debaće zwjazkoweho sejma w Berlinje. Merkel pokaza na přiběrace konflikty mjez USA a Chinu, na „geostrategiske znowazesylnjenje“ Ruskeje a na planowany wustup Wulkeje Britaniskeje z EU. „Wšo to ma hłuboko sahace sćěhi za Němsku.“ Merkel namołwješe EU, zastatki na polu wažnych technologijow nachwatać, na přikład nastupajo produkciju chipow a nowych modernych baterijow.

Zastupnica AfD molowaše scenarij katastrofy hladajo na etat 2020. „Kriza njepřińdźe, wona tu hižo je“, podšmórny frakciska předsydka AfD Alice Weidel. Bližaca so recesija je wuslědk „zeleno-socialistiskeje ideologije, kotraž naš kraj ruinuje a jemu kmanosć do přichoda rubi“. Weidel kritizowaše plany za kónc atomoweje a brunicoweje energije kaž tež politiku knježerstwa ćěkancam napřećo.

Skórnik šmrěkam jara škodźi

srjeda, 11. septembera 2019 spisane wot:

Wobsedźerjo lěsow maja z wulkimi stratami ličić

Zhorjelc (AK/SN). Skórnik načinja we łužiskich lěsach hoberske škody. Wosebje potrjechene su šmrěki. To je Heike Zettwitz, decernentka za wobswět, twarski dohlad, lěsnistwo a wuwiće wokrjesa Zhorjelc minjeny pjatk na nowinarskej konferency podšmórnyła. „Kónc awgusta bě w Zhorjelskim wokrjesu 90 000 kubiknych metrow šmrěčiny w priwatnych, komunalnych, krajnych, zwjazkowych a drustwowych lěsach potrjechenych. Ně­hdźe 20 000 kubiknych metrow su mjeztym z lěsow wuwozyli.“ Je to jenički puć, dalšemu rozmnoženju skórnika w tajkich dimensijach skutkownje zadźěwać. Přičiny masiwneho rozšěrjenja škódnika su předewšěm wysoke temperatury a dołho trajaca suchota minjenych měsacow. Zbywace 70 000 kubiknych metrow šmrěkoweho drjewa, kaž Heike Zettwitz rjekny, dyrbja hišće zrumować.

To a tamne (11.09.19)

srjeda, 11. septembera 2019 spisane wot:

Tykancy w hódnoće 81 000 eurow kradnył je bywši sobudźěłaćer wosobneje New-Yorkskeje pjekarnje. 32lětny dźěłaše jako šofer a měješe přistup do składu. Wot nowembra 2018 do februara 2019 je wón na te wašnje wjace hač tysac tykancow spakosćił a dale předawał. Pjekarnja „Lady M.“, kotraž bě lěta 2002 prěni wobchod w New Yorku wotewrěła, je sej ze swojimi worštowanymi tykancami wjele připóznaća zdobyła. Eks-sobudźěłaćer ma škodu nětko zarunać.

Kralowsku pyton je muž w sewjerorynsko-westfalskim Bönenje we wotpadkowym sudobju namakał. Po tym zo bě njewšědnu namakanku fotografował, informowaše policiju. Njejědojty had, kiž swoje wopory zadusy, je poprawom w tropiskich kónčinach zapadneje a centralneje Afriki doma. Fachowc za reptilije je hada najprjedy raz k sebi wzał.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND