Ničimy płuca zemje!

štwórtk, 26. septembera 2019 spisane wot:
Štomy w nich zeschnyja, wohenje, wichory a škódniki je masiwnje niča. Naše lěsy ćerpja. Dawno hižo su sćěhi klimoweje změny w nich widźomne. W Němskej bu w běhu něhdźe jednoho lěta 110 000 hektarow lěsa zničene. A po słowach fachowcow budźe hišće hórje. Kak móhli tomu zadźěwać a potrjechenym lěsnikam pomhać, je jedna z temow dźensa w Mainzu zahajeneje konferency ratarskich ministrow. Štóž je sej wčerawše wusyłanje telewizije MDR „Exakt“ wobhladał, toho su wobrazy wo srjedźnej Němskej zawěsće chětro nastróžili. Tam je lěs po wulkich pře­strjenjach prosće mortwy. Lěsy wšak nimaja jenož hospodarsku funkciju, ale su předewšěm płuca zemje. To mamy sej wšitcy skónčnje zaso raz wuwědomić. Na kóždy pad dyrbjeli medije wjace wo tym rozprawjeć, wšako njeje pobrachowacy lěs jenož regionalny, ale zdobom globalny problem. Lěsy maja a dyrbja kóždeho z nas zaběrać! Bianka Šeferowa

To a tamne (26.09.19)

štwórtk, 26. septembera 2019 spisane wot:

Kedźbu, w Sakskej su zaso łosy (Elche) po puću. Jedna žónka w lěsach wokoło Zhorjelca za partnerom pyta, kaž Radijo Łužica tele dny informowaše. Připosłucharjo su so tam mjenujcy přizjewili a powědali, zo běchu tajkeho wołojelenja při awtodróze A 4 wuhladali. Kaž fachowc towaršnosće za škit přirody a slědźenje Lutra w Hamoru wobkrući, so łosy tuchwilu kóća, a tak je bjeze wšeho móžno, zo ludźo tele zwěrjata tuž hdys a hdys wuhladaja.

Pospyt, so w towaršnosći integrować, je z Afriki pochadźacy muž po wšěm zdaću cyle wopak interpretował. Tak je wón puć w italskim Venedigu mjetł a sej wot pasantow za to pjenjezy wuprosył. Policija pak napołoži jemu pokutu 350 eurow. Wjacori wobydlerjo, kotřiž wo tymle padźe zhonichu, sej integraciski pospyt porno tomu jara chwalachu a so na policiji za Afričana zasadźichu. Tak njetrjebaše wón pokutu zapłaćić.

Trumpa wotsadźić?

srjeda, 25. septembera 2019 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Wumjetowanjow dla, zo je prezident USA Donald Trump po wšěm zdaću swoju móc znjewužiwał, demokraća pruwuja, hač móhli jeho wotsadźić. Pozadk su před něšto dnjemi wozjewjene informacije w zwisku z prezidentom USA a jeho kolegu na Ukrainje Wolodimirom Zelenskim. Trump bě jeho prosył přećiwo demokratiskemu poža­darjej wo zastojnstwo prezidenta Joewej Bidenej­ přepytowanje zahajić. Trump wšitke wumjetowanja prěje.

Pomhatej Condor z kreditom

Berlin (dpa/SN). Lětanskemu předewzaću Condor ze sydłom w Hessenskej stej zwjazkowe knježerstwo a kraj kredit 380 milionow eurow přewostajiłoj, zo móhła dźowka britiskeho koncerna Thomas Cook přichodne měsacy dale hospodarić. Wčera wječor oficialnje wobkrućena informacija 5 000 přistajenych Condor najprjedy raz wolóža. Přichodny nadawk pak budźe, jim dobru zakładnu perspektiwu wutworić. Tak mjenowanej wuchowanskej pomocy ma nětko hišće komi­sija Europskeje unije přihłosować.

Wuchod nachwatuje

Lěwica SPD wótrje kritizuje

srjeda, 25. septembera 2019 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). Braniborska Lěwica stronu SPD wótrje kritizuje, dokelž je so za koaliciske rozmołwy z CDU a Zelenymi rozsudźiła. „Zwjazkarstwo mjez SPD, Lěwicu a Zelenymi by za kraj lěpše było“, rjekny předsydka frakcije Lěwicy Braniborskeho krajneho sejma Kathrin Dannenberg wčera w Podstupimje. „Na kóncu je jenož SPD rozsudźiła“, praji kopředsyda frakcije Sebastian Walter.

Lěwica je dźesać lět zhromadnje z SPD w Braniborskej knježiła. Hladajo na sonděrowanske rozmołwy pak su so socialdemokraća hnydom za čerwjeno-čorno-zelenu koaliciju rozsudźili. Lěwica připowědźi konstruktiwne dźěło opozicije, při čimž njebudźe z kritiku lutować. Z frakciju AfD, kotraž je runja Swobodnym wolerjam z Lěwicu w opoziciji, pak njebudźe Kathrin Dannenberg na žadyn pad hromadźe dźěłać, kaž wona wuzběhny. Přichodnje chce so Lěwica bóle na temy hladanje a tuńše bydlenje koncentrować.

Lěs lěpje škitać

srjeda, 25. septembera 2019 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Něhdźe 180 000 hektarow lěsa po cyłej Němskej je suchoty a skórnikow dla hobersku škodu poćerpjeło. Tohodla přeprosy zwjazkowa ratarska ministerka Julia Klöckner (CDU) dźensa na wosebity wjeršk do Berlina, hdźež chcychu wo naprawach wuradźować, kak lěs přichodnje dale před klimowej změnu škitać. Hižo do wjerška bě ministerka wo­zjewiła, zo chce něhdźe poł miliardy eurow­ přidatnych zwjazkowych srědkow za lěpši škit lěsow přewostajić. Na kon­ferencu su zastupjerjo něhdźe 170 organizacijow přeprošeni.

Postajena přestawka njezakonska

srjeda, 25. septembera 2019 spisane wot:

London/Brüssel (dpa/SN). Chaos w Londonje je perfektny. Najwyše britiske sudnistwo (supreme court) je wčera připoł­dnju wot premierministra Wulkeje Britaniskeje Borisa Johnsona postajenu přestawku parlamenta jako njezakonsku zběhnył. Za šefa knježerstwa je to wulka poražka. Nawoda opozicije Jeremy Corbyn žadaše sej tuž hnydom wotstup Johnsona.

Supreme court swój rozsud wčera z tym wobkrući, zo je postupowanje Johnsona jara ekstremne a zapósłancow parlamenta wotdźeržuje, swoje nadawki spjelnić. Parlament ma prawo do planowaneho wustupa kraja z Europskeje unije, kotryž je za 31. oktober předwidźany, so k tomu wuprajić

Johnson bě sej přestawku z pomocu britiskeje kralowny Elizabeth II. wunu­zował. Nětko leži na zapósłancach, kak z wusudom sudnistwa wobchadźeja. Prezident Delnjeje komory John Bercow wusud­ jara wita a namołwi sobustawow parlamenta ručež móžno so schadźować.

To a tamne (25.09.19)

srjeda, 25. septembera 2019 spisane wot:

Z piwom najhóršemu zadźěwał je šofer wčera w Bayerskej. Jako poča jeho awto njezwučene zwuki wot so dawać, wón na awtodróze A 3 zasta, zo by za zmylkom pohladał. Wočini motorowu hawbu, a to jemu hižo płomjenja napřećo sapachu. Na zbožo měješe někotre bleše piwa sobu. Z drohotnej ječmjenjowej brěčku je muž woheń skónčnje zhašał. A wohnjowa wobora njebě hižo trěbna.

Wjac hač 3 700 eurow je 19lětna młodostna na Mnichowskim hłownym dwórnišću we wočinjenym kašćiku za zamknjenje našła. Poprawom chcyše tam swój wačok nutř zamknyć, nańdźe pak móšnju. W njej bě hoberska suma pjenjez, samo mjeno wobsedźerja móšnje bě podate. Pinčnik oktoberskeho swjedźenja bě sej, kaž pozdźišo rjekny, w ćahu wusnył. Kak je so jeho móšnja do mjenowaneho kašćika dóstała, pak njemóžeše sej rozkłasć.

Žadanja na koaliciske jednanja

wutora, 24. septembera 2019 spisane wot:

W Braniborskej kaž tež w Sakskej jednaja SPD, CDU a Zeleni wo tym, wutworić nowu knježerstwowu koaliciju. Na předsydow a předsydki jich frakcijow, jednanskich nawodow a serbskopolitiskich akterow ma Serbski sejm wjacore žadanja, kotrež bě na njedawnym posedźenju w Choćebuzu schwalił.

Choćebuz (SN/at). Dalše wobchadźenje ze zajimami Serbow, jich kulturna a kubłanska awtonomija, kompleksny rěčny wobłuk abo strukturna změna we Łužicy za dobu po kóncu wudobywanja a zmilinjenjenja brunicy su temowe ćežišća žadanjow na koaliciske jednanja w Braniborskej a Sakskej.

Iran za nadpady zamołwity

wutora, 24. septembera 2019 spisane wot:

New York (dpa/SN). Do generalneje debaty zhromadźizny UNO měnja šefojo knježerstwow Němskeje, Francoskeje a Wulkeje Britaniskeje, zo je Iran sawdi-arabske wolijowe rafinerije nadpadnył. Mjenowane tři knježerstwa sćěhuja tak USA. „Za nas je jasne, zo je Iran za nadpady zamołwity“, rěka w zhromadnej zdźělence. Wot iranskeho knježerstwa podpěrani Huthi-rebelojo z Jemena běchu nadpady přiznali. Z napjatosću wočakowachu dźensa w New Yorku narěč prezi- denta USA Donalda Trumpa, kiž chcyše so ke konfliktej z Iranom wuprajić.

Rozsud napjeće wočakowany

Berlin (dpa/SN). W zwjazkowym sejmje chcychu dźensa štyri frakcije nowe předsydstwo wolić. Nastupajo strony SPD, FDP a AfD njeličachu ze žanej wulkej překwapjenku. Napjeće pak wočakowachu rozsud Zelenych. Tam je Cem Özdemir zhromadnje ze zapósłanču Kirsten Kappert-Gonther za tuchwilneju šefow Katrin Göring-Eckardt a Antona Hofreitera na­stu- pił. Kotra nowa dwójka wjetšinu hłosow dóstanje, njebě wotwidźomne.

Wola noweho předsydu

Konditarka Nicole Nitschke w Choćebuskej tykancowej manufakturje přihotuje tu dwaj hoberskej koniskej tykancaj po stajnje šěsć rynkach. Dalšich 750 mjeńšich tykancow ma wona po starej tradiciji hišće zhotowić, a to za swjedźeń składnostnje 30. róčnicy němskeje jednoty 3. oktobra w němskim pósłanstwje w Londonje. Foto: Michael Helbig

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND