Nowowólby přesadźić

wutora, 29. oktobera 2019 spisane wot:

London (dpa/SN). Premierminister Wulkeje Britaniskeje Boris Johnson chcyše Delnjej komorje britiskeho parlamenta hišće dźensa naćisk zakonja předpołožić, kotryž nowowólby 12. decembra wukazuje. Z nim chcył wón za nowowólby trěbnu wjetšinu dweju třećinow zapósłancow w parlamenće wobeńć. Na tym zadźěwku bě wčera zwrěšćił. Johnson nawjeduje mjeńšinowe knježerstwo a dyrbi tuž w zwadźe brexita dla w parlamenće wo kóždy přidatny hłós wojować.

Přihotuja wotsadźenje Trumpa

Washington (dpa/SN). Demokraća w Domje reprezentantow USA swoje próco­wanje pospěšeja, přihotować jednanje k wotsadźenju prezidenta Donalda Trumpa. Hišće tutón tydźeń měł plenum prěni króć wothłosować, kaž rěčnica demokratow Nancy Pelosi připowědźi. Potom njemóhł Běły dom přepytowanja k wotsadźenju dlěje z wurěču haćić, zo njepředleži žane wobzamknjenje parlamenta. „Je dźeń a wjace dopokazow, zo Trump swoje zastojnstwo znjewužiwa a na­rodnu wěstotu wohroža“, Pelosi zdźěli.

Přiměr skónčeny

Berlin (dpa/SN). Historisce špatne wólbne wuslědki CDU a SPD při wólbach Krajneho sejma Durinskeje su po posudku bywšeho předsydy frakcije CDU/CSU w zwjazkowym sejmje Friedricha Merza „wulki wotum njedowěry“ napřećo wulkej koaliciji w Berlinje. Merz sam je na tójšto zarjadowanjach dožiwił, kak hněwni ludźo na CDU a SPD su, rjekny wón wčera wječor w telewiziji ZDF. W srjedźišću kritiki steji zwjazkowa kanclerka ­Angela Merkel (CDU), dokelž njeje zwólniwa „politisce nawjedować a so jasnje wuprajić“. Přikład toho je jemu měsacy trajaca debata wo zakładnej renće, kotraž njeje dotal žane wuslědki wunjesła. „Lěnjosć a słaby nawod Angele Merkel stej so hižo lěta dołho kaž mła nad krajom rozpřestrěwałoj. To je hłowna kritika, kotruž nazhonjam a kotrejž so přizamkuju. Tak njemóže dale hić. Njemóžu sej předstajić, zo so tajke wašnje knježenja hišće dwě lěće ćehnje“, Friedrich Merz zwu­razni. To njemóže sej ani Němska ani Europa­ dowolić. Cyłkowny wobraz, kotrež zwjazkowe knježerstwo tuchwilu skići, je prosće „grawoćiwy“.

CDU: Žana koalicija z Lěwicu

wutora, 29. oktobera 2019 spisane wot:

Erfurt (dpa/SN). Po wčerawšim tam-a-sem nastupajo nowu knježerstwowu koaliciju w Durinskej je šef tamnišeje CDU Mike Mohring koaliciju z Lěwicu ministerskeho prezidenta Boda Ramelowa wuzamknył. To zdźěli Mohring po posedźenju krajneho předsydstwa me­dijam. Přiwšěm je wón zwólniwy přeprošenje na wosobinsku rozmołwu z Ramelowom sćěhować.

Předsydstwo durinskeje CDU bě wólbny wuslědk analyzowało a zdźěliło: „Za durinsku CDU płaći po wólbach to samsne kaž do wólbow: žana koalicija z Lěwicu a AfD wotpowědnje płaćiwemu wobzamknjenju CDU Němskeje a Durinskeje.“ Po wólbach njebě Mike Mohring rozmołwy z Lěwicu wuzamknył.

Na rozmołwu z Bodom Ramelowom chce so Mohring „ze statnopolitiskeje zamołwitosće podać“, kaž wón rjekny. „Nic wjace a nic mjenje. Njeje nadawk CDU, so wo legitimaciju wotwoleneho knježerstwa starać.“ Ramelow dyrbjał nětko rjec, kak sej přichod Durinskeje předstaja. Lěwica­ bě wólby z 31 procentami dobyła.

Wuchod móhł z přikładom być

wutora, 29. oktobera 2019 spisane wot:

Energijowy forum w Lipsku wuradźuje wo strukturnej změnje

Lipsk (dpa/SN). Po słowach jednoho z hospodarskich fachowcow widźa ludźo na wuchodźe Němskeje energijowu změnu bóle pragmatisce hač zapadni woby­dlerjo. „Na wuchodźe je energijowa změna hižo wo wjele dale pokročowała hač w starych zwjazkowych krajach“, měni Christian Growitsch, zastupowacy nawoda Fraunhoferskeho instituta za mikrostrukturu dźěłowych maćiznow a systemow w Halle. Wědomostnik ma pragmatiku mnohich ludźi na wuchodźe za přikładnu nastupajo wuwiće wobnowjom- nych energijow. Kraje kaž Mecklenburgsko-Předpomorska, Braniborska a Saksko-Anhaltska hižo nětko wobnowjomne energije starym zwjazkowym krajam dodawaja.

Wjetša konkretnosć

wutora, 29. oktobera 2019 spisane wot:
Bytostne temy nastupajo Serbow maja jednanje přichodneho braniborskeho knježerstwa sobu postajeć. Koalicionarojo na dotal docpěte nawjazuja a přiwozmu nowe aspekty. Tajki je na přikład připowědźena koncepcija wjacerěčnosće za delnjoserbšćinu a pólšćinu wot žłobika hač k abiturje. Byrnjež třiceći lět trało, prjedy hač su so politikarjo k tajkej wažnej kročeli předrěli, je to optimistiske znamjo. Wuprajenje, zo chcedźa prawje bórze serbske šulske postajenje wobzamknyć, je wězo z prašakom zwjazane. Wšako su so jednanja ze serbskej stronu bjez wuspěcha přez cyłu minjenu legislaturnu periodu dlijili. Dokelž swědča podate přede­wzaća k serbskim wobłukam, inkluziwnje jasnje zwyšeny podźěl za financowanje Załožby za serbski lud, wo wjetšej konkretnosći hač we wotpowědnych dokumentach minjenych knježerstwow, zdawa so koaliciske zrěčenje konstruktiwny zakład za wobkedźbowanje serbskich za­jimow być. Axel Arlt

To a tamne (29.10.19)

wutora, 29. oktobera 2019 spisane wot:

Britiski husler je swoju drohotnu, 310 lět staru wiolinu w ćahu zabył. Hladajo na stratu něhdźe 290 000 eurow droheho instrumenta je wón dospołnje zludany, rozprawja hudźbnik Stephen Morris. Jedna so wo wiolinu Davida Tecchlera z časa baroka. Jeho instrumenty najlěpši hudźbnicy wužiwaja. Morris, kiž w Londonje bydli, je hižo wuměłcow, kaž su to Andrea Bocelli, David Bowie a Steve Wonder, na koncertach přewodźał. Dyrbjał-li něchtó husle w běłym kófru namakać, njech so pola njeho přizjewi, Stephen Morris prosy.

Njeznaty šofer awta je w poruhrskim Hagenje parkowacy Opel wobškodźił a njewšědne poselstwo zawostajił: Na popisanej serwjeće při woknje awta steješe: „Sorry, dyrbjach so wuwinyć a nimam pjenjezy.“ Wopor, 43lětna mějićelka Opela, přepoda pismo policiji, kotraž nětko za swědkami pyta.

Globalne lěto biblije

póndźela, 28. oktobera 2019 spisane wot:

Washington (B/SN). Zastupjerjo křesćanskich organizacijow z wjace hač 34 krajow zahajichu minjeny měsac we Washingtonskim Bibliskim muzeju kam­panju „2020 po Chrysće – Globalne lěto biblije“. Je to prěnja iniciatiwa toho razu, kotruž zamołwja Swětowa ewangelska alianca w zhromadnym dźěle z organi­zacijemi kaž z Misionskim towarstwom Wycliff a swětowym zjednoćenstwom CVJM. Kampanja chce mjez druhim k tomu pohonjeć, zo so křesćenjo we wšěch wobłukach žiwjenja ze słowom Božim bóle rozestajeja a wo nim rozmysluja.

Ćežka kooperacija

Brexit znowa přestorčeny

póndźela, 28. oktobera 2019 spisane wot:

Brüssel (dpa/SN). Čłonske staty Europskeje unije su so dojednali, termin brexita hač do 31. januara 2020 podlěšić, kažprezident Rady EU Donald Tusk w Brüsselu zdźěli. Datum pak ma fleksibelny być. Su-li wotpowědne wuměnjenja date, móhła Wulka Britaniska tež prjedy EU wopušćić. Tohorunja dźensa chcyše bri­tiski premierminister Boris Johnson w Londonje wo nowowólbach 12. decembra wothłosować dać. Dotal pak w parlamenće za to žanu wjetšinu nima.

Lěsne wohenje dale cychnuja

San Francisco (dpa/SN). Zahubne lěsne wohenje w Kaliforniskej so dale rozšěrjeja. Wjacore dny cychnowace płomjenja su mjeztym dźesatki statokow zničili a dźesaćitysacy wobydlerjow wuhnali. Najhórši je woheń tuchwilu w Sonoma County, winowej kónčinje 120 kilometrow južnje San Francisca. Tam so tuchwilu na sto kwadratnych kilometrach pali. 185 000 wobydlerjow je namołwjenych swoje domy wopušćić.

Šefa EZB rozžohnowali

Strony maja zrěčenju přihłosować

póndźela, 28. oktobera 2019 spisane wot:

Podstupim (dpa/SN). Po wotzamknjenju koaliciskeho zrěčenja tak mjenowaneje keniaskeje koalicije mjez SPD, CDU a Zelenymi w Braniborskej dyrbja nětko po­trjechene strony přihłosować. To ma so přichodne tydźenje stać. CDU a Zeleni chcedźa so swojich čłonow woprašeć, hač zrěčenju přihłosuja. SPD planuje 16. nowembra wurjadny stronski zjězd. Štyri dny pozdźišo, 20. nowembra, chcedźa ministerskeho prezidenta Dietmara Woidkeho (SPD) znowa do zastojnstwa wuzwolić.

Amtěrowacy financny minister Bra­niborskeje Christian Görke (Lěwica) wujednane koaliciske zrěčenje kritizuje: „W nim su wšěm wšitko přilubili“, rjekny wón w inforadiju RBB. „Nětko chcedźa tutón zwjazk z pjenjezami hromadźe dźeržeć“, wón šwika. Görke stronam wumjetuje, zo chcedźa cyłu miliardu eurow kredita brać. Wón je sej wěsty, zo su wšitke wažne projekty tež bjez kredita za­płaćomne. Wšako ma kraj nalutowanki dweju­ miliardow eurow.

Dźěći profesionelnje kubłane

póndźela, 28. oktobera 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). W mjezynarodnym přirunanju wobswědčeja němskim pěstowarnjam a žłobikam wosebje wysoku facho­wu kompetencu. To wujewja pře­pytowanje Organizacije za hospodarske zhromadne dźěło a wuwiće (OECD), kotrež su minjeny pjatk w Berlinje předstajili. Po tym je 97 procentow pěstowarkow a 95 procentow žłobikarkow za dźěło z dźěćimi wosebje wukubłanych. To je najwjetši podźěl přirunujo z druhimi přepytowanymi krajemi. OECD bě so 18 000 nawodow a fachowcow w Chile, Danskej, Němskej, Islandskej, Israelu, Japanskej, Južnej Koreji, Norwegskej a Turkowskej woprašała. To běchu kraje, kotrež su na tajkim přepytowanju zajimowane byli. Naprašniki běchu tak zdźěłane, zo běchu wuslědki najebać kulturne rozdźěle přirunajomne, OECD zdźěla.

Přemóžaca wjetšina kubłarkow a kubłarjow w Němskej je ze swojim powo­łanjom spokojom (93 proc.). Nastupajo připóznaće w towaršnosći a wotpowědne płaćenje widźa so w Němskej porno druhim krajam skerje na niskej runinje.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND