W jamjezaso dźěłaja

srjeda, 26. februara 2020 spisane wot:

Janšojce (dpa/SN). Wot spočatka wčerawšeje rańšeje změny w Janšojskej brunicowej jamje zaso wuhlo wudobywaja. Ně­hdźe 180 sobudźěłaćerjow je tam znowa dźěłać započało, po tym zo bě wudobywanje minjene měsacy přetorhnjene, rěčnik wobhospodarjerja LEAG Thoralf Schirmer zdźěli. Tak jama njedaloko Choćebuza zaso w normalnym rytmusu dźěła. Cyłkownje je tam wjace hač 600 ludźi w třoch změnach zasadźenych.

Dźěło w brunicowej jamje dyrbjachu 1. septembra 2019 přetorhnyć, dokelž njepředležeše pruwowanje wobswětoweje znjesliwosće. Nětko je krajny zarjad za hórnistwo, geologiju a surowizny po informacijach energijoweho předewzaća hłowny zawodny plan 2020 do 2023 schwalił. Do toho běchu wobšěrnje pruwowali, hač so brunicowa jama z rostlinami a zwěrinu kaž tež z biotopami znjese. Sudnistwo bě wudobywanje brunicy po skóržbje wobswětoškitarjow přetorhnyło.

Parki jara ćerpja

srjeda, 26. februara 2020 spisane wot:
Drježdźany (dpa/SN). Změny klimy dla sakske statne parki a zahrody přiběrajcy ćerpja. Loni dyrbjachu wjace hač 200 štomow pušćeć, kotrež njeběchu ekstremne wjedro přetrali, zdźěli direktor zawoda k wobhospodarjenju sakskich hrodow a zahrodow „Schlösserland“ Christian Striefler nowinarjam. Trend drje přichodny čas skerje přiběra. Někotre z cyłkownje 30 000 štomow na zelenišćach sakskich hrodow a parkow pochadźeja hišće z časa baroka. Přiwšěm móžachu loni ličbu hosći a wobrot stopnjować. Mjez turistami najwoblubowanišej objektaj běštej hrodaj Moritzburg a Pillnitz.

Corona-wirus so dale rozšěrja

srjeda, 26. februara 2020 spisane wot:

Stuttgart/Düsseldorf (dpa/SN). Nowy corona-wirus su nětko prěni króć tež w Badensko-Württembergskej a Sewjerorynsko-Westfalskej zwěsćili. Strowotny staw pacienta w Sewjerorynsko-West­falskej je po informacijach zamołwitych kritiski. Jeho su wčera do Düsselsdorfskeje uniwersitneje kliniki dowjezli. Wón měješe kontakt k wosobje, kotraž bě słužbnje dlěši čas w Chinje była.

Muž w Badensko-Württembergskej ma na gripu podobne symptomy. Wón bě so prawdźepodobnje na jězbje po Italskej z wirusom natyknył. Lěkarjo pytaja nětko za dalšimi kontaktnymi wosobami. Italska je europski kraj z dotal najwjace padami noweje chorosće.

W sewjerorynsko-westfalskim wokrjesu Heinsberg wostachu šule, pěstowarnje a krajnoradny zarjad dźensa zawrjene. Dopołdnja njeběchu hišće rozsudźili, hač tež zjawny bliskowobchad přetorhnu. Mjeztym su krizowy stab zestajeli, kotryž ma wuski zwisk k Düsseldorfskemu strowotniskemu ministerstwu. Strowotniski zarjad pyta za kontaktnymi wosobami.

Merz: CDU wróćo do srjedźizny

srjeda, 26. februara 2020 spisane wot:

Třo kandidaća za předsydu strony wuprajeja so k swojim pozicijam

Berlin (dpa/SN). Kandidat za předsydu zwjazkoweje CDU Friedrich Merz chcył, „zo CDU swój spektrum zaso rozšěrja“. W rozmołwje w telewiziji ARD wón wčera wječor rjekny: „Steju za to, zo na zakładźe našeho zhromadneho politiskeho fundamenta tež liberalnych a konserwatiwnych wolerjow w Němskej, kotrychž smy minjene lěta widźomnje zhubili, wróćo zdobudźemy, zo tež młodych ludźi wróćo zdobudźemy.“

Merz spjećowaše so posudkej, zo chcył CDU na prawy bok přesunyć. Tak, kaž so strona tuchwilu prezentuje, je wona wočiwidnje „wolerjow do wšěch směrow zhubiła, čłonow připódla prajene tež. Tohodla chcu z jasnym wuprajenjom nastupić, zo wulki dźěl tych wolerjow wróćo zdobudźemy.“ To njeje skok na prawicarski bok, wón rjekny. „To je kročel do srjedźizny­ a wróćo na městno, hdźež swěrni wolerjo unije něhdy běchu a hdźež­ su so wot nas wotwobroćili.“

Pokuty za smalakow raznje zwyša

srjeda, 26. februara 2020 spisane wot:
Šoferojo budu přichodnje na błyskače, kaž tule před 1. zakładnej šulu w Běłej Wodźe, bóle kedźbować dyrbjeć: Zwjazkowa rada je srjedź měsaca nowy zakoń knježerstwa schwaliła, z kotrymž chłostanje za přespěšne jězdźenje drastisce zesylnja. Pjenježne pokuty maja so podwojić a hranica za dypki w Flensburgu kaž tež za sćazanje jězbneje dowolnosće jasnje znižić. Štóž je w městach a wsach 21 km/h a zwonka nich 26 km/h přespěšny, njedóstanje jenož pjenježnu pokutu a dypk w Flensburgu, ale dyrbi tež jězbnu dowolnosć na měsac wotedać. Dotal hrožeše zakaz jězdźenja hakle pola překročenja 31 km/h w sydlišćach a 41 km/h zwonka nich. Foto: Joachim Rjela

To a tamne (26.02.20)

srjeda, 26. februara 2020 spisane wot:

Policistam dźěło wolóžił je paduch w Bielefeldźe. Po tym zo bě so do běrowoweho kompleksa zadobył, je wón w jednej z rumnosćow swój wupokaz ležo wostajił. Do toho bě škleńcu duri rozbił a stwy za elektroniskimi nastrojemi přepytał. Po tym zo bě sobudźěłaćer wěstotneje firmy policiju wołał, namakachu zastojnicy wjacore nastroje, kotrež bě sej paduch­ hižo za transport spřihotował. Na muža čaka nětko chłostanske jednanje.

Nic bjez wowki, to drje bě sej młody porik rjekł a je swoje wěrowanje do chorownje přepołožił. 76lětna wowka njewjesty bě krótkodobnje schorjeła a dyrbješe so stacionarnje lěkować dać. Porik je tuž zmandźelenje krótkodobnje ze stawnistwa w hornjobayerskim Altöttingenje do kapałki wokrjesneje chorownje přepołožić dał. „To tu hišće njemějachmy“, zwurazni rěčnik­ domu po hnujacym wěrowanju.

Wuradźuja corona-wirusa dla

wutora, 25. februara 2020 spisane wot:

Rom/Berlin (dpa/SN). Po wudyrjenju epidemije corona-wirusa dla w Italskej chce so Němska z dalšimi europskimi krajemi wothłosować. Hišće dźensa popołdnju chcyše so minister za strowotnistwo Jens Spahn (CDU) w Romje ze swojimi kolegami z Italskeje, Awstriskeje, Słowjenskeje, Šwicarskeje, Francoskeje a ze strowotniskej komisarku EU Stellu Kyriakides zetkać. W Italskej je dotal sydom pacientow na wirus zemrěło, wjace hač 220 ludźi je so natyknyło.

FDP w Hamburgu zwrěšćiła

Hamburg (dpa/SN). Při wólbach Hamburgskeho měšćanskeho parlamenta je FDP chětro snadnje na pjećprocentowskej hranicy zwrěšćiła. Po dotalnym hamtskim wuslědku dósta strona 4,9 procentow hłosow a njeje hižo w krajnym parlamenće zastupjena. Přiwšěm je sej načolna kandidatka strony Anna von Treuenfels-Frowein w swojim wólbnym wokrjesu Blankenese direktny mandat zdobyła. Wona zaćehnje nětko jako jednotliwča do parlamenta.

Weinstein winowaty

Pomocnicy staraja so wo zranjenych, po tym zo bě wosobowe awto wčera w sewjerohessenskim Volkmarsenje do póstniskeho ćaha zajěło. Policija rěči mjeztym wo 52 zranjenych, mjez nimi je 18 dźěći. Šofer – 29lětny Němc z Volkmarsena – bě prawdźepodobnje wotpohladnje do ludźi zajěł. Wón njesteješe pod wliwom alkohola, policija zdźěla. Foto: dpa/Elmar Schulten

Podstupim (dpa/SN). Braniborski minis­terski prezident Dietmar Woidke (SPD) je před tym warnował, planowany miliardy eurow wopřijacy projekt ameriskeho twarca elektroawtow Tesla přeskeptisce wobhladować. „Nadźijam so jara, zo signal, kotryž ze zasydlenskich planow wuchadźa, za Braniborsku kaž tež za wšu Němsku, z přehnatymi wobmyslenjemi njewohrožamy“, rjekny Woidke Berlinskim nowinarjam. „Němska dyrbi dale sylny industrijny kraj wostać. Smy tuchwilu z dalšimi industrijnymi přede­wzaćemi zasydlenja dla w rozmołwje.“ Braniborska měła po jeho słowach „dobyćerski region 2020“ być.

Knježerstwowy šef zwurazni zdobom swoje zrozumjenje za zdźeržliwosć w kraju nastupajo plany zasydlenja. „Braniborčan najprjedy raz wočaknje a hlada, kak so wěc wuwiwa.“ Woidke so wjeseli „hdyž je porjadny šrub zasadźeny“. Připowědźenjow je w zašłosći dosć było. Po politiskim přewróće su někotre projekty, kaž chipowa fabrika w Frankfurće nad Wódru abo twornja powětrowych transportnych łódźow, zwrěšćili. Mjenowanej bě kraj z milionami eurow spěchował.

Wliw Grety Thunberg woteběra

wutora, 25. februara 2020 spisane wot:

Kamjenica (dpa/SN). Klimoškitne hibanje „Fridays for future“ zhubja po najnowšej studij poněčim swój „Greta-efekt“. Při mjezynarodnym naprašowanju składnostnje globalneho klimoweho stawka w septembru 2019 bě třećina wobdźělnikow rjekła, zo šwedska klimowa aktiwistka Greta Thunberg jich wobdźělenje na demonstracijach wobwliwuje. Kaž na naprašowanju wobdźělena Techniska uniwersita w Kamjenicy zdźěla, bě jich w měrcu 2019 hišće wjace hač 40 procentow było.

W Němskej su slědźerjo zwěsćili, zo je wliw Grety Thunberg w běhu poł lěta wot 39 na 25 procentow woteběrał. Wědomostnikam je to dopokaz, zo je hibanje mjeztym kruće etablěrowane. „Wuslědk njepřekwapja, dokelž je hibanje ‚Fridays for future‘ jara znaty fenomen. A wone ma tójšto młodych, zwjetša žónskich wodźacych wosobinow, kotrež zwonka Šwedskeje młodostnych mobilizuja“, slědźerjo pisaja.

Namołwa, zo měli so tež starši na demonstracijach­ wobdźělić, wosebje w Němskej dobry wothłós žněje.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND