To a tamne (23.03.20)

póndźela, 23. měrca 2020 spisane wot:

Njelepe zadźerženje w časach coronawirusa je wyšej měšćanostce Roma Virginiji Raggi tójšto kritiki wunjesło. Wona bě ludźi we widejowym poselstwje kónc tydźenja namołwiła, doma wostać a so měšćanskich parkow wzdać: Hłupe jenož bě, zo steješe sama w zelenym kćějatym parku. Italska bě ludźom kónc tydźenja wuraznje zakazała do parkow hić. Policija ma to raznje kontrolować.

Dosć kreatiwni su Španičenjo, wukładować zakazy nastupajo rozšěrjenje coronawirusa. Dokelž je dowolene „z domjacym zwěrjećom“ na čerstwy powětr hić, su mnozy z kozu, swinjećom a samo kanarikom po puću, kaž nowinarjo rozprawjeja. Policija apeluje na rozum ludźi a warnuje jich před pospytami jebanstwa. W Španiskej knježi wot wčerawšeho kruty zakaz, dom wopušćić, štož płaći najprjedy raz 15 dnjow.

Wobzamknjenje hišće lětsa

pjatk, 20. měrca 2020 spisane wot:

Kalawa (SN/JaW). Naležnosće Serbow w Braniborskej měli zamołwići wjele spěšnišo zwoprawdźeć. To žada sej předsydka frakcije Lěwicy w krajnym sejmje Kathrin Dannenberg, kaž braniborska Lěwica w medijowej zdźělence informuje. Zwurazniła je to krajna politikarka, kotraž je zdobom rěčnica za mjeńšinowu politiku swojeje frakcije, tele dny na zetkanju z předsydku a čłonku Rady za serbske naležnosće Braniborskeje Kathrin Šwjelinej a Utu Henšelowej w Kalawje.

„Trjebamy skónčnje koncept nastupajo posrědkowanje delnjoserbskeje rěče wot pěstowarnje hač k abiturje“, wuzbě­hny zapósłanča Dannenberg na dźěłowej rozmołwje. „Wšitcy na koncepće wob­dźěleni, na čole braniborske ministerstwo za kubłanje, młodźinu a sport, hibaja so po tempje kaž šlinki. Ze stron koalicije faworizowany wjacerěčny koncept za wšitke njeněmske rěče, kotrež abo w kotrychž na šulach wuwučuja, njeje žane narunanje“, lěwicarka Kathrin Danneberg jasnje potwjerdźi.

Jutře rozsudny dźeń

pjatk, 20. měrca 2020 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Šef kanclerskeho zarjada Helge Braun ma w krizy coronawirusa dla jutřišu sobotu za rozsudnu nastupajo dospołny zakaz, dom wopušćić. „Wobhladamy sej kónc tydźenja, kak so wobydlerjo zadźerža“, rjekny politikar CDU nowinarjam. „Sobota budźe rozsudna.“ Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) chce njedźelu wječor z ministerskimi prezidentami zwjazkowych krajow telefonisce wuradźować. Při tym póńdźe tež wo móžny zakaz, z domu hić.

Wumocowarjow wotprawili

New Delhi (dpa/SN). W Indiskej su štyrjoch muži, kotřiž běchu před wosom lětami studentku wumocowali a morili, wotprawili. To je jastwo w stolicy New Delhiju zdźěliło. Mužojo běchu 23lětnu lěta 2012 w busu tak brutalnje znjewužiwali, zo wona dwaj tydźenjej pozdźišo na sćěhi zranjenjow zemrě. Njeskutk bě po wšěm swěće wulku kedźbnosć zbudźił a zasadny problem wotkrył: Kóžde 15 mjeńšin w kraju po oficialnych informacijach žonu abo holcu wumocuja.

Konferenca G 7 wotprajena

Coronawirus so dale rozšěrja

pjatk, 20. měrca 2020 spisane wot:

Berlin/Rom/Paris (dpa/SN). W Němskej je so dotal 14 905 ludźi z coronawirusom natyknyło. To je powěsćernja dpa wčera wječor zdźěliła, wuhódnoćejo ličby jednotliwych zwjazkowych krajow. Wosebje wjele schorjenych je w Sewjerorynsko-Westfalskej (4 970). Bayerska ma 2 280, ­Badensko-Württembergska 2 740. Dotal je 44 pacientow po cyłej Němskej wumrěło.

W Italskej je połoženje dźeń a hórše. Kraj ma w zwisku z corona-epidemiju mjeztym wjace mortwych hač China a je kraj z najwjace schorjenymi po wšej Europje. Dotal je tam 3 405 ludźi na wirus zemrěło. W měsće Bergamo dyrbjachu kašće z ćěłami z nakładnymi awtami ­wójska wotwjezć, dokelž su pochowarnje a krematorije přežadane.

Tež w Francoskej so wirus dale rozpřestrěwa. Tam je dotal 372 ludźi zemrěło, jeničce wčera 108. Ličba schorjenych je wo 1 900 na nětko 11 000 rozrostła. Něhdźe 4 700 inficěrowanych lěkuja w chorownjach. Francoska bě hižo spočatk tydźenja ludźom zakazała domy wopušćić.

Němske město Freiburg je wobydlerjam mjeztym zakazało na zjawne městna chodźić. Wukaz płaći wot jutřišeho hač do 3. apryla. Z naprawu chcedźa rozšěrjenju wirusa zadźěwać, město zdźěla.

Drježdźany (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) je hladajo na dalše rozšěrjenje coronawirusa na rozum wobydlerjow w swobodnym staće apelował. „Budźće kedźbliwi, budźće solidariscy, budźće zmužići a kedźbujće na so. Dźe wo našich lubych přiwuznych“, podšmórny wón wčera w narěči ludej, kotruž je sćelak MDR wusyłał. „Smy přeswědčeni, zo ličba schorjenych přichodne dny dale přiběra. Hakle po 14 dnjach so naprawy, kotrež smy nětko wukazali, wuskutkuja. Hdyž widźimy, zo su wone wuspěšne, potom tež wěmy, z kotrymi instrumentami mamy přichodnje dźěłać.“ Hdyž so to njeporadźi, dyrbi stat dale sahace naprawy wukazać, Kretschmer připowědźi. Nadrobnosće k tomu njeje žane zdźělił.

W tekstilnym zawodźe so paliło

pjatk, 20. měrca 2020 spisane wot:
W Korzymje dyrbjachu wčera wječor wohnjowu woboru wołać: W tamnišim tekstilnym zawodźe bě so mašina zapaliła. Bjezposrědnje na to su wohnjowi wobornicy płomjenja hašeć započeli. Hladajo na wjacore wohenje minjeneho časa w kónčinje wukazachu zamołwići wulkoalarm a pósłachu wšitke wokolne wohnjowe wobory z tójšto wobornikami do Korzymja. Jednoho z dźěławych zawoda dowjezechu do chorownje, dokelž bě jědojty kur zadychał. Hašenske dźěła dźensa rano přeco hišće trajachu, kaž zamołwići zdźělichu. Foto: Jens Kaczmarek

To a tamne (20.03.20)

pjatk, 20. měrca 2020 spisane wot:

Chětro hejaty muž na štomje je w jednym z Lipšćanskich měšćanskich parkow zasadźenje zarjada za porjad, policije a wohnjoweje wobory zawinił. Sobudźěłaćerjo města běchu njeznateho we wjeršku štoma 25 metrow wysoko wuhladali. Dokelž wón na namołwu, dele zalězć, njereagowaše, wołachu wohnjowu woboru a policiju. Jako so jemu wobornicy na wjerćitym rěblu bližachu, muž hišće wyše zalěze. Hakle, jako běchu so pomocnicy wróćo sćahnyli, so wón tajnje dele skrosnowa a so zminy.

Wjesoły widejo w časach corony su sobudźěłaćerjo Chicagoskeho Shedd Aquarija w interneće wozjewili. Tam pokazuja, kak pinguinaj Edward a Annie wćipnje wosamoćeny dom přeslědźitej a so wosebje za ryby w hoberskim akwariju zajimujetej. Woblubowany akwarij je coronawirusa dla tuchwilu zawrjeny.

Söder žada sej pomocny paket

štwórtk, 19. měrca 2020 spisane wot:

Mnichow (dpa/SN). Předsyda CSU Markus Söder žada sej wot zwjazkoweho knježerstwa pomocny paket znajmjeńša sto miliardow eurow, zo hodźeli so sćěhi coronakrizy za hospodarstwo pomjeńšić. Dotalne naprawy, kaž rjadowanje nastupajo krótkodźěło abo kredity, su prěnja kročel. Trěbny pak je wulki financny a konjunkturny paket znajmjeńša sto, lěpje 150 miliardow eurow, rjekny Söder dźensa w Bayerskim krajnym sejmje. Ludźom by hižo pomhane było, by-li dawk za milinu zběhnjeny był.

Straty za pućowanske běrowy

Berlin (dpa/SN). Kriza coronawirusa dla wobradźa pućowanskej branši Němskeje hoberski njedostatk dochodow. Po wobličenjach zwjazka pućowanskich běrowow (DRV) drje straty zarjadowarjow a pućowanskich běrowow hač do kónca apryla na 4,8 miliardow eurow rozrostu. Pjenježna nuza budźe hišće přiběrać, ćim dlěje kriza traje, DRV warnuje. Politika dyrbjała hnydom pomhać. Hdyž njemóža ludźo wjace pućować, woni jězby storněruja. Zarjadowarjo dyrbja jim pjenjezy wróćić, a tak njejsu hižo likwidni.

Dźěle podzemskeje zawrjene

Policisća kontroluja dróhi do bayerskeho Mitterteicha: Krajnoradny zarjad w Tirschenreuthu je wobydlerjam wčera wječor zakazał domy wopušćić, dokelž maja w Mitterteichu wosebje wjele na coronawirus schorjenych. Mjeztym ministerski prezident Markus Söder (CSU) hižo njewuzamkuje, zakaz na cyły zwjazkowy kraj rozšěrić. Foto: dpa/Nicolas Armer

Skupina reichsbürgerow zakazana

štwórtk, 19. měrca 2020 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy nutřkowny minister Horst Seehofer (CSU) je prěni króć scyła zeskupjenje tak mjenowanych reichsbürgerow zakazał. Policisća přepytachu dźensa rano bydlenja wodźacych čłonow towarstwa „Zjednoćene němske ludy a kmjeny“ a jeho wotnožkow w cyłkownje dźesać zwjazkowych krajach, mjez druhim w Sakskej a Braniborskej. „Přećiwo prawicarskemu ekstremizmej, rasizmej a antisemitizmej tež w časach krizy njenaprošnje postupujemy“, zdźěli rěčnik ministerstwa.

Čłonojo towarstwa „z rasizmom, antisemitizmom a stawizniskim rewizionizmom swoju njetolerancu napřećo demokratiji zwuraznjeja“, rěka w zdźělence nutřkowneho ministerstwa. Skupina bě minjene lěta z „werbalnoagresiwnymi spisami“ napadnyła. W nich su ludźom mjez druhim z jastwom hrozyli.

Ćežišćo aktiwitow skupiny je Berlin. Tam je wona mjez druhim spytała radnicu w měšćanskej štwórći Zehlendorf „přewzać“. Po wšej Němskej ma scena 19 000 čłonow, kotřiž stat njepřipóznawaja.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND