Wjace wjelkow a wjetša škoda
Drježdźany (dpa/SN). Ličba wjelčich črjódow w Sakskej dale přiběra. W aktualnym lěće přepytowanja su přirunujo z minjenej dobu pjeć nowych črjódow zličili, zdźěli zamołwity zarjad wčera w Drježdźanach. Dokelž je so jedna, Nišćanska, zminyła, su cyłkownje jeno štyri črjódy wjace hač dotal. Cyłkownje mamy nětko w swobodnym staće 22 wjelčich črjódow.
Wjace wjelkow wjedźe pak tež k wjetšim stratam mjez skotom na pastwach. Hač do kónca oktobra su wjelki 342 zwěrjatow zakusali a 75 zranili. 56 skoćatow je zhubjenych. Potajkim bě cyłkownje 473 skoćatow potrjechenych. Loni bě jich 383, zwjetša wowcy a kozy. Wjelki nadpadnychu pak tež ćelata a w jednym padźe štrusa.
Prěni króć po dołhim času je so w lěću poradźiło wjelkomaj sćelak přičinić. Na wojerskim zwučowanišću Hornja Łužica móžachu dwě młodej wjelčicy popadnyć a jimaj pask ze sćelakom přiwjazać, kotryž so po lětomaj zaso pušći. Sćelaki dawaja wažne daty wo pućowanju wjelkow.
Dulig: Wuchod trjeba zakładnu rentu – a to nětko
Drježdźany (SN). Społnomócnjeny SPD za wuchod a předsyda SPD w Sakskej Martin Dulig žada sej w diskusiji wo zakładnej renće w Němskej skónčnje rozrisanje a kónc blokady ze stron CDU/CSU. „Wuchodna Němska trjeba skónčnje přełam pola zakładneje renty. Mam dlijenja a lawěrowanja nawodow unije syte“, měni Dulig w nowinskej zdźělence. „Njetrjebamy stajnje nowe namjety, kaž nětko hakle wot Mika Mohringa z Durinskeje, ale skónčnje rozsudy. Koncept SPD leži na blidźe. Wočakuju, zo stronska předsydka CDU Annegret Kramp-Karrenbauer a zwjazkowa kanclerka Angela Merkel stronu wusměritej a zo docpějemy skónčnje wuslědk. Wšo druhe njemóžeš ludźom – wosebje na wuchodźe – hižo dlěje posrědkować. Trjebamy připóznaće žiwjenskeho wukona ludźi přez zakładnu rentu – a to nětko.“
Kónc februara Słowakska woli
Bratislava (SŽ/K/SN). W Słowakskej budu sobotu, 29. februara 2020, Narodnu radu wolić. Termin je předsyda parlamenta Andrej Danko wozjewił. To budu wosme parlamentne wólby w stawiznach samostatneje Słowakskeje. Politiske strony a hibanja Danko namołwja, wo přichilnosć wolerjow wěcownje z programami wojować. Jich nawodow wón zdobom napomina, wólbny bój fairnje wjesć. Wobydlerjow předsyda parlamenta pozbudźa, zajimować so za přichod Słowakskeje a zamołwiće wolić. „Waš hłós móže wo tym rozsudźić, kajku poziciju budźe Słowakska w přichodnych štyrjoch lětach zastawać“, Danko zwurazni.
Strony, hibanja a wotmyslene koalicije maja po zakonju kandidatne lisćiny najpozdźišo 90 dnjow do wólbow statnej komisiji zapodać. Zapłaćić maja wólbnu kawciju 17 000 eurow. Za wólbny bój smědźa kandidaća maksimalnje tři miliony eurow nałožić. Prawo wolić maja w Słowakskej wobydlerjo wot 18tych narodnin. Na wólbach smědźa so tež we wukraju bydlacy słowakscy staćenjo wobdźělić. Wo to pak dyrbja so požadać. Wolić móža z listom abo elektronisce.
Nowy šef frakcije
To a tamne (06.11.19)
Bjez wědźenja staršeju je so dwanaćelětny Würzburgčan z ćahom na puć k přećelej do Nürnberga nastajił. Sto kilometrow do cila pak jeho policisća zadźeržachu. Železnicarce bě samlutki jěducy pachoł w spěšniku ICE napadnył, kiž měješe nimo toho jeničce šulersku jězdźenku poruhrskeje kónčiny při sebi. Staršej wo tym ničo njewědźeštaj. Šula njeje jeju informowała, zo njebě hólc scyła na wučbu přišoł.
Ze schowanej minikameru je 32lětny w Engelskirchenje pola Kölna spytał jězbne pruwowanje zmištrować. Njedaloko twarjenja, w kotrymž pruwowanje bě, móžeštaj kumpanaj přez mobilnoškričkowy zwisk wšitke prašenja sobu čitać a pruwowancej přez małe słuchatko we wuchu prawe wotmołwy přišeptnyć. Pospyt pak so nimokuli. Pruwowar to pytny a zawoła policiju, kotraž wšitkich třoch zaja a techniku sćaza.
Žadaja sej rozmołwy z AfD
Erfurt (dpa/SN). W zhromadnym lisće žada sej 17 funkcionarow durinskeje CDU po wólbnej poražce swojeje strony zwólniwosć k rozmołwam z AfD w swobodnym staće. W kruhach strony rozšěrjeja „apel konserwatiwnych čłonow unije w Durinskej“, kaž medije rozprawjeja. Funkcionarojo maja za njepředstajomne, zo je „nimale štwórćina wolerjow“ w Durinskej při rozmołwach wo nowym knježerstwje wuzamknjena. W lisće drje AfD z mjenom njemjenuja, přiwšěm je směr jasny. AfD bě 23,4 procenty dóstała.
Özdemir: Problemy wostanu
Berlin (dpa/SN). Politikar Zelenych Cem Özdemir je před přehnatymi wočakowanjemi hladajo na elektroawta na dróhach Němskeje warnował. „Wobchadna změna njerěka, zo 47 milionow spalerjow fosilnych maćiznow ze 47 milionami elektroawtow narunamy“, rjekny předsyda wobchadneho wuběrka zwjazkoweho sejma dźensa w rańšim magacinje ZDF. „Bychmy drje mjenje wotpłunow a mjenje hary w městach měli, wobchadny infarkt pak by wostał.“ Zwjazkowe knježerstwo je wčera wobzamknyło, premiju za nakup elektroawtow zwyšić.
Chłostanja ranja wustawu
Dźiwadźelnicy su wčera ze wšelakimi scenami na Berlinskim ...
Generalny sekretar UNO: Preč wot wuhla!
Bangkok (dpa/SN). Generalny sekretar UNO António Guterres swět namołwja, so klimoweje krizy dla energije z wuhla wzdać. „Sym so jara za polěpšenja na polu podróšenja wuhlikoweho dioksida zasadźał, zo bychmy zaručili, zo hač do lěta 2020 žane nowe wuhlowe milinarnje njenastanu“, rjekny Guterres na wjerškowym zetkanju statnych a knježerstwowych šefow juhowuchodoaziskeho zjednoćenstwa statow Asean předwčerawšim, njedźelu, w Bangkoku. Staty njesměli dalše biliony dolarow dawkowych srědkow wudawać, zo bychu fosilne palne maćizny potuńšili, měnješe wón hladajo na změnu klimy. Ta zawinuje dalše sylne wichory, tropiske chorosće a konflikty.
Wosebje Guterresa znjeměrnja, zo w někotrych dźělach swěta nowe milinarnje twarja, kotrež wobswět dale zanjerodźeja, kaž na wuchodźe, juhu a juhowuchodźe Azije. Zdobom dyrbjeli industrijne kraje wuwićowym krajam pomhać, wustork klimje škodźacych maćiznow pomjeńšić. Za to su konkretne naprawy trěbne.
Nazhonjenja sej wuměnjeli
Berlin (SN). Składnostnje 20. róčnicy wobstaća Europskeje charty regionalnych a mjeńšinowych rěčow je mjeńšinowy sekretariat pola zwjazkoweho nutřkowneho ministerstwa w zwjazkowej stolicy politisko-kulturny wječor zarjadował. Pod hesłom „Młodźi ludźo w Berlinje“ mějachu zastupnicy wšitkich awtochtonych mjeńšin w Němskej składnosć projekty předstajić, w kotrychž so ze swojej kulturu a rěču rozestajeja. Přeprošeni běchu tež politikarjo, z kotrymiž móžachu młodostni a młodźi dorosćeni wo swojich přećach a žadanjach na politiku diskutować, zo bychu so regionalne a mjeńšinowe rěče zachowali a dale wuwili.
1999 bě Europska charta regionalnych a mjeńšinowych rěčow płaćiwosće nabyła. Z njej maja Danojo w Južnej Schleswigskej, Frizojo, němscy Sintojo a Romojo, Łužiscy Serbja kaž tež wužiwarjo delnjoněmčiny wosebity škit. Politiski wječor bě wjeršk štyri dny trajaceho zetkanja mjeńšin, kotryž mjeńšinowy sekretariat organizuje. W srjedźišću stejitej wuměna nazhonjenjow a mjezsobne zeznaće.
